Η Ελλάδα έχει αποτύχει να αξιοποιήσει το ελαιόλαδο

Όπως αναφέρει το Politico, θεωρητικά, η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι μια υπερδύναμη
του ελαιολάδου. Δεν είναι μόνο ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο, αλλά
ένα ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό του λαδιού της είναι της υψηλότερης ποιότητας:
εξαιρετικό παρθένο.

Η Ελλάδα αγωνίζεται να μετατρέψει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία σε εξαγωγικό
χρυσό. Ακόμα κι αν η συγκομιδή του ελαιολάδου αναμένεται να είναι καλή ,
το αιώνιο πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα δεν θα
αποκομίσει η ίδια την ανταμοιβή. Η συντριπτική πλειοψηφία του λαδιού πωλείται
χύμα στην Ιταλία σε τιμές ευκαιρίας, όπου εμφιαλώνεται και πωλείται με υψηλό
περιθώριο κέρδους στα σούπερ μάρκετ σε όλη την Ευρώπη κάτω από ιταλικές
ετικέτες υψηλής ποιότητας. Μόνο το 27% της ελληνικής παραγωγής έχει ετικέτα και
είναι επώνυμο στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας της
Ελλάδος.

Συνεταιρισμοί και έλλειψη τεχνογνωσίας

Κάποιοι κατηγορούν ένα σύστημα γεωργικών συνεταιρισμών που αμαυρώθηκε από
δεκαετίες πολιτικού γκρουπισμού. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι αγρότες δεν έχουν τη
σωστή τεχνογνωσία για να εγγυηθούν σταθερή ποιότητα στους
λιανοπωλητές. Όποιος και να φταίει, το αποτέλεσμα είναι ότι εκατοντάδες
εκατομμύρια ευρώ προστιθέμενης αξίας πηγαίνουν στην Ιταλία. Η κυβέρνηση του
Κυριάκου Μητσοτάκη, γνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα, αλλά δεν φαίνεται να βιάζεται
να καταλήξει σε ένα σχέδιο, αναφέρει το Politico.
Ο Σταύρος Κολάλας, παραγωγός από τη Θάσο, υποστήριξε ότι η ελπιδοφόρα στάση
της Ελλάδας απέναντι στο ελαιόλαδο είναι παράλογη.
Όπως ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός Ελλήνων παραγωγών, ο Κολάλας πήρε το
τολμηρό βήμα της αποκοπής του από τον τοπικό συνεταιρισμό για να φτιάξει το δικό
του ελαιόλαδο.
Το παραδοσιακό ελληνικό μοντέλο είναι ότι οι αγρότες, οι οποίοι συνήθως έχουν μόνο
ένα μικρό αριθμό δένδρων, πρέπει να συγκεντρώσουν το λάδι τους σε έναν
συνεταιρισμό για τη συσσώρευση των όγκων που απαιτούνται για εξαγωγή. Αλλά το
μοντέλο δέχεται σκληρή κριτική, η οποία υποστηρίζει ότι οι συνεταιρισμοί έχουν
καταστραφεί ανεπανόρθωτα από τη διαφθορά.
Για δεκαετίες, πολλοί Έλληνες πολιτικοί είδαν τους γεωργικούς συνεταιρισμούς ως
τόπο για να δώσουν παροχές σε κομματικούς πιστούς που ήθελαν να γίνουν πλούσιοι.
Για παράδειγμα, οι εμπειρογνώμονες της βιομηχανίας δήλωσαν ότι οι συνεταιριστικοί
προϊστάμενοι ζητούσαν, για παράδειγμα, 30,000 ευρώ από τα μέλη για να
παρακολουθήσουν εκδηλώσεις προώθησης στο εξωτερικό, όταν ήξεραν ότι το
πραγματικό κόστος ήταν μόνο ένα δέκατο αυτού του ποσού.
Η δημιουργία ελληνικών εμπορικών σημάτων υψηλής αξίας απλώς δεν ήταν
προτεραιότητα.

«Σκοτώνουμε τις τιμές»
«Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες κατάρες εδώ στην Ελλάδα», δήλωσε ο κ.
Κολάλας στο Politico για τους συνεταιρισμούς. «Η ιδέα μπορεί να είναι ωραία, αλλά η
εφαρμογή ήταν καταστροφή. Όλοι ήθελαν να βάλουν το χέρι στο μέλι. Και το μέλι
εδώ σημαίνει χρήματα.»
Τα οικονομικά του εφοδιασμού της τοπικής συνεργασίας δεν ήταν επίσης
ελκυστικά. «Έχουμε κουραστεί ότι πρέπει να πουλήσουμε ελαιόλαδο στα 3,40 ευρώ ή
3,50 ευρώ ανά κιλό, όταν το κόστος παραγωγής είναι 5,20 ευρώ», είπε.
Αυτό το είδος αριθμητικής έχει κάνει την Ελλάδα ιδιαίτερα εξαρτημένη από την
βοήθεια της ΕΕ και δεν προκαλεί έκπληξη ότι παραγωγοί όπως ο Κολολάς
προσπαθούν να εξαλείψουν τους μεσάζοντες. Σήμερα πουλάει το λάδι του 13,50 ευρώ
ανά μπουκάλι online και το εμπορεύεται σε μεγάλους λιανοπωλητές στην Αθήνα, τη
Γαλλία, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία, εν μέρει μέσω αποκλειστικών
διαδικτυακών καταστημάτων λιανικής πώλησης.
Η απογοήτευση με τους συνεταιρισμούς αποκαλύπτει το υπαρξιακό ερώτημα στο
επίκεντρο της επιχειρηματικής δραστηριότητας του ελληνικού ελαιολάδου: Πρέπει ο
καθένας να προσπαθήσει να κάνει ότι μπορεί μόνος του;

Η λύση είναι στις συνεργασίες, όχι τους συνεταιρισμούς
Η Gaia Επιχειρείν, η ένωση των αγροτών της Ελλάδας, υποστηρίζει ότι οι
ελαιοκαλλιεργητές δεν πρέπει να εγκαταλείψουν τους συνεταιρισμούς. Απλώς πρέπει
να τους κάνουν να λειτουργούν καλύτερα, ιδιαίτερα καθώς ο ανταγωνισμός
εξελίσσεται από την Τουρκία, την Τυνησία και το Ισραήλ.
Ο Βασίλης Πυργιώτης, ειδικός ελαιολάδου στην Gaia Επιχειρείν, δήλωσε ότι μία από
τις μεγαλύτερες αποτυχίες της ελληνικής βιομηχανίας είναι ο σκληρός ατομικισμός
κάθε αγρότη. Είπε ότι προσεγγίζεται συνεχώς από αγρότες που σκέφτονταν ότι έχουν
το «τρομερό» λάδι που θα καταπλήξει τις διεθνείς αγορές. «Δεν έχουμε τάση να
συνεργαζόμαστε», είπε. «Όλοι πιστεύουμε ότι η οικογένειά μας, το χωριό μας έχει το
καλύτερο ελαιόλαδο».
Ο κ. Πυργιώτης εξήγησε ότι οι μεγάλοι ξένοι αγοραστές θέλουν εγγυήσεις ποιότητας,
σε σημαντικούς όγκους. «Είναι ανάγκη να συνεργαστούμε».
Είπε ότι δεν είναι ασυνήθιστο για τον πρόεδρο ενός συνεταιρισμού να μην γνωρίζει
το όνομα ή τον αριθμό τηλεφώνου του επικεφαλής του γειτονικού συνεταιρισμού.
«Εδώ λέμε ότι δεν με νοιάζει αν ο γάιδαρος του γείτονά μου είναι νεκρός αν ο δικός
μου είναι ζωντανός», είπε. Αλλά οι καιροί αλλάζουν σιγά-σιγά, ειδικά
όσο αναλαμβάνει η νεότερη γενιά. Για παράδειγμα, ο Πυργιώτης δήλωσε ότι δύο
εργοστάσια κοντά στο Ηράκλειο της Κρήτης συνεργάζονται τώρα – το ένα
συσκευασίας, και το άλλο ελαιοτριβείο – με τρόπο που θα ήταν κάποτε αδιανόητος.

Το πράσινο χρυσάφι της χώρας
Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πράγματα βελτιώνονται σιγά-σιγά. Ο Πυργιώτης ανέφερε
πως σύμφωνα με τα στοιχεία της βιομηχανίας οι εξαγωγές τυποποιημένου
ελαιολάδου αυξήθηκαν σε περισσότερους από 30.000 τόνους το 2018 από 10.000
τόνους το 2005. Αυτό όμως, είναι ακόμα μέτριο σε μια χώρα όπου η ετήσια
παραγωγή μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 300.000 τόνων και 400.000 τόνων.
Η Ελλάδα χρειάζεται μια πολιτιστική και εκπαιδευτική επανάσταση, στην οποία το
ελαιόλαδο αντιμετωπίζεται με τον ίδιο σεβασμό (και μελετάται στενά) με το κρασί.
Όπως δήλωσε στο Politico o Βασίλης Φρατζόλας, σύμβουλος ελαιολάδου η χώρα
χάνεται θλιβερά πίσω από το επιστημονικό και πρακτικό savoir-faire που απαιτείται
για να πείσει τους αγοραστές ότι το προϊόν τους θα έχει συνεπή ποιότητα κάθε
χρόνο. Αντιπαραβάλλει δε, τις τυχαίες τεχνικές των ελαιοπαραγωγών με τους
Έλληνες οινοπαραγωγούς «που έχουν εκπαιδευτεί στη Γαλλία και την Καλιφόρνια».
Το ελληνικό χύμα ελαιόλαδο χρεώθηκε στα 2,40 ευρώ ανά κιλό, σε σύγκριση με τα
5,50 ευρώ στην Ιταλία λόγω αυτής της ανικανότητας να εγγυηθεί την ποιότητα του
κάθε χρόνο. Επίσης, δεν έχει καμία πίστη στο απελπιστικά «κατεστραμμένο» σύστημα
των Συνεταιρισμών και προσφέρει τα δικά του ελαιουργικά σεμινάρια, διδάσκοντας
τις ικανότητες του sommelier και προσκαλώντας Ιταλούς εμπειρογνώμονες να
μοιραστούν την τεχνογνωσία τους.
Ο Κολάλας επέμεινε ότι η στροφή στην ελληνική νοοτροπία έπρεπε να προχωρήσει
ακόμα περισσότερο. Υποστήριξε ότι οι Έλληνες θα πρέπει να σταματήσουν να
σπαταλούν ελαιόλαδο στο μαγείρεμα και να διαχειρίζονται τις διαφορετικές ποικιλίες
όπως τα σταφύλια. «Θα πρέπει να έχετε διαφορετικά ελαιόλαδα σε διαφορετικά
τρόφιμα», δήλωσε. «Η ελιά της Θάσου, για παράδειγμα, δεν είναι τόσο καλή με τα
ψάρια στη σχάρα όπως η Κορωνέικη».

Άμεση ανάγκη Εθνικής Στρατηγικής

Η νέα κυβέρνηση δείχνει να μην έχει προχωρήσει στην χάραξη μιας στρατηγικής για

το ελαιόλαδο, επισημαίνει το Politico. Αυτό που απεύχονται οι παραγωγοί, είναι

μήπως ακολουθηθεί το μοντέλο της McKinsey, το οποίο προτείνει πως μια

ενοποιημένη ελληνική ελαιουργική βιομηχανία θα πρέπει να αναπτύξει δύο ή τρεις

μεγάλες μονάδες επεξεργασίας και συσκευασίας για να χτίσει κλίμακα.

Σύμφωνα με τους παραγωγούς, η ιδέα αυτή είναι λανθασμένη. Οι επικριτές της

McKinsey λένε ότι η συμβουλευτική εταιρεία αναζητά μεγάλα όγκο μοντέλων

παραγωγής ισπανικού τύπου, παρά τις τεράστιες διαφορές στη γεωγραφία και την

κλίμακα μεταξύ Ισπανίας και Ελλάδας.

Οι παραγωγοί φοβούνται πως μια τέτοια προσέγγιση θα δημιουργήσει λάδι

κατώτερης ποιότητας. Αντίθετα, υποστήριξε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να