Ποια είναι τα δηλητηριώδη ερπετά και έντομα στη Κρήτη

Γιατί το λιακόνι θεωρείται επικίνδυνο ερπετό και τι είναι στην πραγματικότητα

Το λιακόνι
Ένας από τους μεγαλύτερους μύθους που έχει αναπτυχθεί στην Κρήτη γύρω από τα ζώα είναι το επικίνδυνο «λιακόνι». Μεγάλο μέρος των κατοίκων του νησιού πιστεύει πως πρόκειται για ένα δηλητηριώδες και επικίνδυνο ερπετό που δηλητηριάζει με τη γλώσσα.

Αποτελεί τον «τρόμο» πολλών ανθρώπων, που όταν το αντικρίσουν είτε απομακρύνονται με γρήγορα βήματα, ή το σκοτώνουν για τη δική τους προστασία.

Στα χωριά (και όχι μόνο) ακούγονται από ηλικιωμένους ιστορίες με ανθρώπους που έχουν χάσει τη ζωή τους από το «φοβερό και τρομερό» αυτό ερπετό, δοξασίες που ωστόσο δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια σαύρα, εντελώς άκακη, που δεν μπορεί να προκαλέσει το παραμικρό κακό στον άνθρωπο, κάτι που λένε εγκεκριμένοι επιστήμονες.

Το λιακόνι, λοιπόν, μπορεί να μην εγκυμονεί κανένα κίνδυνο για τους Κρητικούς, ωστόσο δηλητηριώδη ζώα υπάρχουν στο νησί. Με τον όρο «δηλητηριώδη», σε καμία περίπτωση δεν εννοείτε ότι είναι και θανατηφόρα. Τα δηλητηριώδη ζώα στην Κρήτη μπορούν να προκαλέσουν θάνατο μόνο στην περίπτωση αλλεργικού σοκ, αλλιώς κανένα από αυτά δεν μπορεί να… σκοτώσει.

Οι τύποι των δηλητηρίων που εμφανίζονται στα δηλητηριώδη ζώα της Κρήτης είναι:

Νευροτοξίνη (φίδια, αράχνες, σκορπιοί…) Ο πόνος από το τσίμπημα αρχίζει μετά τα πρώτα 30 λεπτά, στην αρχή τοπικά και μετά επεκτείνεται σε όλο το σώμα. Σε μία με τρεις εβδομάδες από την ημέρα του τσιμπήματος, ο ασθενής είναι πλέον εντελώς καλά. Η πρόκληση του θανάτου είναι σπάνια περίπτωση (περίπου 1% των περιπτώσεων ή και λιγότερο)

Αιμοτοξίνη (φίδια, αράχνες…) Επηρεάζουν το αίμα ή τα κύτταρα αλλά δεν έχεις άμεσα συμπτώματα ενώ δεν καταλαβαίνεις τίποτα την ώρα του τσιμπήματος. «Στην αρχή το δέρμα κοκκινίζει και αν στην περιοχή αυτή προσέξεις δυο μικρά κόκκινα σημαδάκια (δείτε φωτό) σημαίνει ότι πρόκειται για αράχνη και πας αμέσως στο νοσοκομείο».

Κυτταροτοξίνη (Hemiscorpius lepturus)
Τα δηλητηριώδη ζώα της Κρήτης

Αγιόφιδο

Το δηλητήριο στο συγκεκριμένο φίδι το έχει στα πίσω του δόντια. «Για να προκαλέσει πρόβλημα στον άνθρωπο πρέπει να μπει το χέρι μας μέσα στο στόμα του φιδιού, κάτι που είναι θεωρητικά αδύνατο».

Σαρανταποδαρούσα Κρήτης

Η λεγόμενη σαρανταποδαρούσα της Κρήτης προκαλεί σοβαρό πόνο σε περίπτωση που δαγκώσει τον άνθρωπο. «Στο κεφάλι της έχει δυο μικρά αγκαθωτά άγκιστρα, τα λεγόμενα δηλητηριώδη άγκιστρα, απ' όπου βγαίνει το δηλητήριο».

Η «Μαύρη Χήρα»
Το συγκεκριμένο είδος αράχνης περιέχει νευροτοξίνη. Η αράχνη αυτή δεν μπορεί να προκαλέσει θάνατο, παρά μόνο στην περίπτωση αλλεργικού σοκ ενώ δεν εντοπίζεται συχνά ανάμεσα στους ανθρώπους. Τη βλέπουμε σε πυκνούς ιστούς, συνήθως κάτω από πέτρες και σε αγροτικές περιοχές.

Αράχνη Βιολί

Η «ύπουλη» αράχνη. Είναι μικρή σε μέγεθος, είναι κοντά στον άνθρωπο και ουκ ο λίγες φορές έχει εντοπιστεί μέσα σε σπίτια Κρητικών.

Η αράχνη αυτή εμπεριέχει αιμοτοξίνη οπότε δεν νιώθεις το παραμικρό αν σε τσιμπήσει. «Δημιουργείται ένα "μαύρισμα" στην περιοχή και αν το αμελήσεις πιθανότατα να εξελιχθεί σε κάτι χειρότερο».

«Περιστατικά από το τσίμπημα τέτοιας αράχνης έχουμε πολλά, από το ΠΑΓΝΗ μέχρι τον Άγιο Νικόλαο. Συγγενείς μου έχουν δαγκωθεί σε μικρή ηλικία και φέρουν ακόμα τα σημάδια».

Σε κάθε περίπτωση αν σας δαγκώσει οποιαδήποτε από τις δύο αράχνες, θα πρέπει βάλετε άμεσα κάτι παγωμένο στο σημείο αυτό αφού ψυχρά επιθέματα με κρύο νερό ελαττώνουν τη δράση του ενζύμου.

Euscorpius candiota (είδος σκορπιού)

Ο συγκεκριμένος σκορπιός μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε σημείο από τα σπίτια μέχρι, πέτρες και δέντρα, έχει μέγεθος 4,5 εκατοστά και αποτελεί το συνηθέστερο είδος στην Κρήτη, με το τσίμπημα του να πονάει πολύ. «Όπου έχει υγρασία πιθανό να δούμε τέτοιους σκορπιούς, η Κρήτη έχει πάρα πολλούς από το είδος αυτό ενώ εντοπίζονται μέχρι και στα 2000 μέτρα».

Mesobuthus gibbosus (είδος σκορπιού)

Ο αποκαλούμενος «κίτρινος» σκορπιός εντοπίζεται στο νησί μας κυρίως το καλοκαίρι και θεωρητικά είναι ο πιο επικίνδυνος. «Προτιμά τα ξηρά και θερμά μέρη, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτού του είδους να βρίσκεται στην ανατολική Κρήτη και φτάνει τα 7,5 εκατοστά».

Iurus dekanum (είδος σκορπιού)

Ο μεγαλύτερος και πιο σπάνιος σκορπιός στην Κρήτη είναι ο Iurus dekanum. Πρόκειται για ένα είδος που δεν εμφανίζεται συχνά ενώ φτάνει τα 12 εκατοστά σε μέγεθος.

NEW !!! Γίνεται και μια ιδιαίτερη Αναφορά:
Κουνούπι τίγρης: Το πιο θανατηφόρο ζώο του πλανήτη

Μόνιμος κάτοικος Κρήτης θεωρείται πλέον το κουνούπι-“τίγρης”, το οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας πριν από περίπου οκτώ χρόνια. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για ένα επιθετικό έντομο το οποίο, σε αντίθεση με τα κοινά κουνούπια, τσιμπάει ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας, προκαλώντας έντονη όχληση στα θύματά του.

Σε πανελλαδικό επίπεδο, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στο νησί μας, η Κρήτη είναι η περιοχή που ευνοεί περισσότερο από οπουδήποτε αλλού την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό του περιβόητου κουνουπιού. Οι υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με τα επίσης υψηλά επίπεδα υγρασίας της Κρήτης αποτελούν το λόγο για τον οποίο το κουνούπι-τίγρης “νιώθει” στο νησί μας… σαν στο σπίτι του.

Το κουνούπι-“τίγρης” συναντάται κυρίως στα δυτικά της Κρήτης και ιδιαίτερα στο νομό Χανίων, όπου υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να ευημερήσει. Έπειτα από έρευνα – με εγκατεστημένες εντομοπαγίδες – που πραγματοποιήθηκε σε όλη την επικράτεια του νησιού από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης από κοινού με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, προέκυψε ότι το εν λόγω είδος κουνουπιού παρουσιάζεται πιο συχνά στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων.

Αντιμετώπιση δαγκώματος ή κεντρίσματος:

Μην πανικοβάλλεστε
Αφαιρέστε όποιο αντικείμενο ή ύφασμα θα μπορούσε να σφίξει το μέλος όσο αυτό πρήζεται (π.χ. δαχτυλίδια, ρολόι, βραχιόλια, κτλ.)
Κρατήστε το θύμα ακίνητο. Με την ακινησία του δαγκωμένου μέλους καθυστερούμε την εξέλιξη των συμπτωμάτων
Μην κόβετε ή σκίζετε το δέρμα. Το τραύμα και το σοκ που προκαλείται από την πράξη επιδεινώνουν την κατάσταση και τα συμπτώματα
Μην προσπαθείτε να ρουφήξετε το δηλητήριο με το στόμα
Μη δένετε το δαγκωμένο μέλος. Είναι πολύ σημαντικό να μην εμποδιστεί η κυκλοφορία του αίματος
Μην τοποθετείτε αντισηπτικά και άλλες ουσίες στο τραύμα
Μην τοποθετείτε πάγο στην περιοχή του τραύματος
Μη δίνετε αλκοόλ στον ασθενή
Μη χορηγείτε παυσίπονα ή άλλα φάρμακα
Καλέστε το 166
Μεταφέρετε τον ασθενή σε κοντινό νοσοκομείο με ψυχραιμία και ασφάλεια, αφού πρώτα έχετε ειδοποιήσει

Αλλεργικό σοκ:

Όταν παρατηρηθεί κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα, πρέπει άμεσα να ζητηθεί ιατρική βοήθεια
Δυσκολία στην αναπνοή, μικρές σε διάρκεια αναπνοές και συριγμός
Πρήξιμο του προσώπου ή του στόματος
Κλείσιμο του λαιμού ή δυσκολία στην κατάποση
Αδυναμία
Κυάνωση δέρματος ή χειλιών