Συγκαλλιέργεια Φυτών + 3 Video

Συγκαλλιέργεια Φυτών

Με τον όρο συγκαλλιέργεια εννοούμε την ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών ειδών φυτών στο ίδιο χωράφι. Η συνήθης πρακτική εφαρμογής του συστήματος αυτού είναι η φύτευση κηπευτικών (κυρίως), με διαφορετικό χρόνο ωρίμανσης και συγκομιδής, στο ίδιο κομμάτι του καλλιεργούμενου χωραφιού.

Επίσης, τα φυτά που επιλέγονται θα πρέπει να έχουν διαφορετικό ριζικό σύστημα αλλά και διαφορετικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία.
Δηλαδή, τα φυτά πρέπει να επιλέγονται με κριτήρια που να επιτρέπουν την καλύτερη εκμετάλλευση των διαφορετικών χαρακτηριστικών και ικανοτήτων του κάθε είδους με αποτέλεσμα μεγαλύτερη παραγωγή και καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα από μια μικρή έκταση.
Τέλος, επειδή ο τρόπος αυτός καλλιέργειας είναι πολύ εντατικός και τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους εξαντλούνται γρηγορότερα, θα πρέπει πριν ή μετά το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου να γίνεται εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία, χλωρή λίπανση ή κοπριά ώστε το έδαφος να παραμένει παραγωγικό και γόνιμο.

· Αγγούρι
Μπορεί να καλλιεργηθεί με καλαμπόκι, φασόλια, μπιζέλια, ραπανάκια, ηλίανθο, ραδίκια, καρότα, άνηθο.
Μπορείτε επίσης να φυτέψετε μερικά κρεμμύδια ανάμεσα από τις αγγουριές για να απωθήσετε βλαβερά έντομα.
Τα ραδίκια μπορούν να αποτρέπουν τα σκαθάρια των αγγουριών.
Συνιστάται να μην καλλιεργείται μαζί με ντομάτα ή αρωματικά βότανα (κυρίως φασκόμηλο).

Αμπέλι
Μπορεί να καλλιεργηθεί με βασιλικό, φασόλια, μπιζέλια.
Το τριφύλλι αυξάνει τη γονιμότητα του χώματος για το αμπέλι.

Καλαμπόκι
Μπορεί να καλλιεργηθεί με φασόλια, κολοκυθιές, μπιζέλια, πατάτες, αγγούρι, πεπόνι, ηλίανθο, σόγια, μαϊντανό.
Το καλαμπόκι χρησιμοποιείται σαν μέσο στήριξης για τα φασόλια, οι κολοκυθιές πνίγουν τα ζιζάνια και οι ρίζες καλαμποκιού διατηρούν την υγρασία στο χώμα. Τα δε φασόλια δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα στο χώμα.
Δεν συνιστάται η καλλιεργείται με ντομάτα και σέλινο.

Καρότο
Καλλιεργείται με μαρούλι, ραπανάκι, κρεμμύδι, ντομάτα, πράσα.
Τα πράσα όταν φυτεύονται κοντά στα καρότα απωθούν τη μύγα του καρότου.
Δεν συνιστάται η καλλιεργείται με άνηθο.

Κολοκυθιές
Καλλιεργούνται με καλαμπόκι, πεπόνι, ραπανάκια, κατιφέ, ρίγανη.
Ο κατιφές αποτρέπει τα σκαθάρια και η ρίγανη παρέχει τη γενική προστασία παρασίτων.
Δεν συνιστάται η καλλιέργεια με πατάτες.

Κρεμμύδια – Σκόρδα
Καλλιεργούνται με αγγούρι, φράουλες, μαρούλια, κολοκυθιές, παντζάρια, καρότα, ντομάτες, θρούμπι.
Το μαρούλι, προσελκύει τους γυμνοσάλιαγκες από τα κρεμμύδια.
Όταν η καλλιέργεια κρεμμυδιού ακολουθεί στο χωράφι προηγούμενη καλλιέργεια από λάχανα ή πατάτες η παραγωγή είναι μειωμένη. Αντίθετα, η παραγωγή αυξάνεται όταν τα κρεμμύδια καλλιεργηθούν μετά από αντίδια, πιπεριές, σπανάκι ή σαλάτες.
Δεν συνιστάται η συγκαλλιέργεια με αρακά, πατάτα, κουκιά.

Λάχανο – Μπρόκολο - Κουνουπίδι
Καλλιεργούνται με κρεμμύδια, πατάτες, φασκόμηλο, χαμομήλι, σέλινο, άνηθο, δυόσμο, δεντρολίβανο, θυμάρι, λεβάντα, μαρούλι, πράσο, μαντζουράνα.
Ειδικότερα το μπρόκολο μπορεί να καλλιεργηθεί με φασόλι, μπιζέλι, αγγούρι, παντζάρι, σπανάκι, ρεπάνι, ντομάτα.
Για καλύτερα αποτελέσματα στην καλλιέργεια, μπορούμε να έχουμε προηγουμένως κάνει καλλιέργεια αρακά.
Η ρίγανη και το κρεμμύδι αν φυτευτούν ανάμεσα στα μπρόκολα απωθούν τη μύγα του λάχανου.
Τα αρωματικά φυτά γενικώς διώχνουν τις κάμπιες των λάχανων.
Δεν συνιστάται να καλλιεργούνται με ντομάτα, φασόλια, φράουλες, σινάπι.

Μαϊντανός
Μπορεί να φυτευτεί μαζί με ντομάτες, σπαράγγι, κρεμμύδια.
Για πιο έντονο άρωμα στις τριανταφυλλιές, φυτέψτε ανάμεσά τους μερικούς μαϊντανούς.

Μαρούλι
Καλλιεργείται με αγγούρι, ραπανάκι, κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο, καρότο, φράουλες, κουνουπίδι, σπανάκι, μπρόκολο, λάχανο, φασόλια.
Το καλοκαίρι τα μαρούλια είναι καλύτερο να καλλιεργούνται υπό σκιά για να μην ξεσταχυάζουν.

Μελιτζάνες
Καλλιεργείται με φασόλια, κατιφές, αμάραντος.
Τα φασόλια τις προστατεύουν από το σκαθάρι της πατάτας και ο αμάραντος από τα επιβλαβή έντομα.

Μπιζέλια
Καλλιεργούνται με καλαμπόκι, καρότα, σέλινο, μελιτζάνες, σέλινο, σπανάκι, μαϊντανό, φράουλες, πιπεριές.
Ο αρακάς φτιάχνει το άζωτο στο χώμα.
Δεν συνιστάται η καλλιέργεια με κρεμμύδι.

Ντομάτα
Καλλιεργείται με σκόρδο, κατιφέ, κρεμμύδι, μαϊντανό, σχοινόπρασο, καρότο, τσουκνίδα, βασιλικό, μέντα, μελλισόχορτο.
Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο και ο κατιφές από τις βρωμούσες και άλλα έντομα και τους νηματώδεις ενώ η τσουκνίδα, η μέντα και το μελλισόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Ακόμη, το κρεμμύδι και το σκόρδο σε εναλλάξ σειρές από τις ντομάτες, απωθούν τα έντομα και έχουν αντισηπτικές ικανότητες.
Δεν καλλιεργείται με πατάτες, μάραθο, καλαμπόκι, αγγούρι, λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι, γογγύλι, άνηθο, αρακά. Επίσης, στο μέρος που θα κάνουμε την καλλιέργεια της ντομάτας δεν θα πρέπει να έχει προηγηθεί καλλιέργεια τομάτας, πατάτας, μελιτζάνας, πιπεριάς και μπάμιας.

Μην τις φυτεύεται κάτω από καρυδιές.

Πατάτα
Καλλιεργείται με νάνα φασόλια, καρότο, σέλινο, κατιφέ, μπιζέλια, καλαμπόκι, κρεμμύδι, σινάπι, σπανάκι.
Το σινάπι και το σπανάκι, βοηθούν την πατάτα να αποκτήσει καλό ριζικό σύστημα. Ο κατηφές βοηθά στην απομάκρυνση του δορυφόρου της πατάτας.
Για καλύτερα αποτελέσματα, μπορεί να προηγηθεί μια καλλιέργεια σιναπιού ή σπανακιού.
Δεν καλλιεργείται με αγγούρι, κολοκύθι, γογγύλι, ηλίανθο, μάραθο.

Πιπεριά
Καλλιεργείται με κρεμμύδι, βασιλικό, μπάμιες, μαϊντανό, καρότα.
Οι καυτερές πιπεριές έχουν τα εκκρίματα ρίζας που αποτρέπουν την αποσύνθεση ρίζας και προσβολή φουζαριώσεις.
Δεν καλλιεργείται με μάραθο, γογγύλια.

Φασόλι
Καλλιεργείται με καλαμπόκι, αγγούρι, ραπανάκι, καρότο, κατιφέ, φράουλα, καρότα, μελιτζάνα, πατάτες, θρούμπι, σέλινο.
Τα φασόλια εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο από τον αέρα.
Δεν καλλιεργείται με μάραθο, κρεμμύδι, σκόρδο, σχοινόπρασο.
Φυτεύοντας αρωματικά φυτά, όπως δεντρολίβανο, βασιλικό, θυμάρι ή ρίγανη, κοντά σε λαχανικά, βοηθάμε στην επικονίαση των λαχανικών, καθώς τα αρωματικά φυτά προσελκύουν τις μέλισσες.

Άνηθος

Καλλιεργείται με το λάχανο, τα παντζάρια, τα μαρούλια, τα κρεμμύδια, και τα αγγούρια. Δεν συμπαθεί τα καρότα.

Μέντα:

Καλλιεργείται με λάχανα και τις ντομάτες.

Παντζάρι:

Καλλιεργείται με τις θαμνώδες φασολιές, τα κρεμμύδια, τις γογγυλοκράμβες, και το μαρούλι. Αντιπαθεί τις κοινές φασολιές.

Πράσο:

Καλλιεργείται με το σέλινο, τα κρεμμύδια, και τα καρότα.

Ραπανάκι:

Καλλιεργείται με αμάραντο, καπουτσίνο, σινάπι, παντζάρια, σπανάκι, καρότα, αγγούρια, πεπόνια, φασόλια, μαρούλια και σκόρδο. Δεν τα πάνε καλά με λάχανο, κουνουπίδι, λαχανικά Βρυξελών, γογγυλοκράμβες, μπρόκολα.

Σέλινο:

Αναπτύσσεται αρμονικά με πράσα, ντομάτες, κουνουπίδι, λάχανο και τις θαμνώδες φασολιές.

Σχοινόπρασο:

Καλλιεργείται με τα καρότα και τις μηλιές.

Τα είδη που ωριμάζουν νωρίτερα πρέπει να αναπληρώνονται από άλλα τα οποία πρέπει και πάλι να ταιριάζουν με τα γειτονικά.

Έτσι για παράδειγμα ακολουθεί ένα σχέδιο τετραετούς καλλιέργειας λαχανικών

Φυτά με μεγάλη απαίτηση σε θρεπτικά στοιχεία “Α”

Κουνουπίδι, Μπρόκολο, Αγγουράκια, Γογγύλι, Κόκκινο λάχανο, Σέλινο, Λάχανο άσπρο, Πατάτες

Φυτά με μέτρια απαίτηση σε θρεπτικές στοιχεία “Β”

Μαρούλι, Παντζάρια, Σκόρδο, Πράσο, Καρότα, Ραπανάκι, Σπανάκι, Καλαμπόκι, Πιπεριά, Μελιτζάνα, Τομάτα, Κρεμμύδι

Φυτά με μικρή απαίτηση σε θρεπτικές στοιχεία “Γ”

Κουκιά, Σπανάκι, Φασολάκια, Αρακάς

Φυτά κατάλληλα για χλωρή λίπανση “Δ”

Ραφανίδα, Σινάπι κίτρινο, Βίκος, Μπιζέλι, Σπανάκι, Ρεβίθια, Βαλεριάνα, Φατσέλια, Λουπινάρια

Πρασιά	1^η Χρονιά	2^η Χρονιά	3^η Χρονιά	4^η Χρονιά
1	Α	Γ	Β	Δ
2	Γ	Β	Δ	Α
3	Β	Δ	Α	Γ
4	Δ	Α	Γ	Β

Ο παραπάνω πίνακας σημαίνει ότι, την πρώτη χρονιά στην πρασιά Νο 1 θα φυτευτεί ένα είδος από την κατηγορία “Α”, την δεύτερη χρονιά εκεί θα φυτευτεί ένα είδος από την κατηγορία “Γ”, την Τρίτη χρονιά ένα φυτό από την κατηγορία “Β” και την τέταρτη χρονιά ένα ψυχανθές από την κατηγορία “Δ” για χλωρή λίπανση.

Κατά αυτό τον τρόπο και γνωρίζοντας ποια φυτά μπορούν να συγκαλλιεργηθούν με ποια ή ποιο πρέπει να προηγείται από ποιο μπορούν να γίνουν πολλοί συνδυασμοί σε ένα λαχανόκηπο. Είναι αξιοσημείωτο ότι, βάση πειραμάτων, έχει αποδειχτεί πως τα φυτά σε συγκαλλιέργεια ευδοκιμούν και αποδίδουν καλύτερα από τα άλλα σε μονοκαλλιέργεια. Αυτό συμβαίνει αφενός επειδή αποτελούν ένα είδος “φυτοκοινωνίας” που προσαρμόζονται στο περιβάλλον όπου φυτρώνουν και βρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ τους και αφετέρου επειδή εξαρτάται το ένα είδος από το άλλο και αλληλοπροστατεύονται (βλέπε π.χ. συγκαλλιέργεια κρεμμυδιού και σκόρδου με πολλά άλλα λαχανικά). Σημαντικός παράγοντας όμως είναι και η καλύτερη ανάπτυξη – δράση των ωφέλιμων μικροοργανισμών στο έδαφος, όπως προκείπτει από πολλές μελέτες.

Η συγκαλλιέργεια είναι μια μέθοδος που παρέχει τη δυνατότητα μεγάλης παραγωγής από μια σχετικά μικρή έκταση, με πολύ καλά οικονομικά αποτελέσματα. Επιτυγχάνεται οικονομία στα ποτίσματα λόγω της συνεχούς κάλυψης του εδάφους, οικονομία στα εργατικά λόγω της ανάπτυξης ενός σχετικά μικρού ή εκμηδενισμένου πληθυσμού ζιζανίων και οικονομία σε εργασία και σκευάσματα λόγω της καλύτερης προληπτικής φυτοπροστασίας. Πολλά φυτά που φυτεύονται απάνω ή κοντά στις γραμμές φύτευσης (καλλιεργούμενα και μη όπως π.χ. σκόρδο, βασιλικός, κατιφές κ.α.) έχοντας αποτέλεσμα να κρατάνε σε απόσταση τα διάφορα βλαβερά έντομα (π.χ. νηματώδεις) και μυκητολογικές ασθένειες (π.χ. ωίδιο).

Η συγκαλλιέργεια όμως δεν παύει να είναι, ένας εντατικός τρόπος καλλιέργειας με αποτέλεσμα τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους να εξαντλούνται με ταχείς ρυθμούς. Αυτό σημαίνει ότι για να εξακολουθεί το έδαφος να παραμένει γόνιμο και παραγωγικό, πρέπει πριν ή μετά το τέλος μίας καλλιέργειας, να γίνεται εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία (compost) με χλωρή λίπανση ή ακόμα και με κοπριά. Πολλές φορές όμως δεν αρκεί μόνο η εισροή θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος αλλά πρέπει να συνδυάζεται με εναλλαγή καλλιεργειών και αμειψισπορά.

Συγκαλλιέργεια με αρωματικά φυτά
Τα αρωματικά φυτά αποτρέπουν και διάφορα έντομα από το να προσβάλλουν τα λαχανικά. Για παράδειγμα, ο δυόσμος απωθεί τα μυρμήγκια, τους ψύλλους και τις αφίδες ενώ ταυτόχρονα μπορεί να βελτιώσει το άρωμα και τη γεύση στις ντομάτες, όπως και ο βασιλικός.

Η μέντα απωθεί τα τρωκτικά.

Η λεβάντα διώχνει τους ψύλλους και τους σκόρους, προστατεύει τα φυτά από προσβολές άλλων εντόμων και απωθεί τα σκουλήκια από τα οπωροφόρα δέντρα.

Ο κατιφές προφυλάσσει τις ντομάτες, τις φράουλες, τις μελιτζάνες και τα φασόλια από τους νηματώδεις. Μπορείτε να φυτέψετε κατιφέδες ανάμεσα στις ντομάτες ή και τις φράουλες. Για καλύτερα αποτελέσματα, τοποθετήστε τον κατιφέ μερικές εβδομάδες αργότερα από τα λαχανικά.

Το γεράνι θα κρατήσει μακριά από τα λαχανικά τα σκαθάρια. Τα διάφορα αρώματα που εκλύουν οι ποικιλίες του θα προστατέψουν ακόμα και τα καλλωπιστικά από τον εισβολέα

Η ντάλια επίσης διώχνει τους νηματώδεις από το έδαφος.

Οι πετούνιες μπορούν να απομακρύνουν ορισμένα είδη αφίδων, κάμπιες άλλα και άλλα παράσιτα.

Ο καπουτσίνος προσελκύει τις ωφέλιμες πασχαλίτσες προστατεύοντας έτσι τα λαχανικά από τις αφίδες, τα σκαθάρια και τον αλευρώδη. Μπορείτε να τον φυτέψετε κοντά σε ντομάτες, αγγουριές ή σε μικρά καρποφόρα δέντρα.

Αμειψισπορά**
Με τους όρους αμειψισπορά και εναλλαγή καλλιεργειών, εννοούμε την διαχείριση κάποιου αγροτεμαχίου μίας ή περισσοτέρων καλλιεργειών που αναπτύσσονται στο ίδιο ή γειτονικό τεμάχιο γης μέσα σε μία ή περισσότερες καλλιεργητικές περιόδους και πραγματοποιείται με τη διαδοχή διαφορετικών καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι.

Στην πράξη εναλλαγή καλλιεργειών μπορεί να πραγματοποιείται σε κάθε καλλιεργητική περίοδο όπως φαίνεται στο παράδειγμα που προαναφέρθηκε ή μετά από δύο καλλιεργητικές περιόδους. Επίσης ανάλογα, με τις απαιτήσεις της καλλιέργειας σε θρεπτικά στοιχεία και τον βαθμό εξασθένισης του εδάφους που πηγάζει, από τις εδαφολογικές αναλύσεις που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, ο παραγωγός είναι σε θέση να γνωρίζει αν χρειάζεται και πότε πρέπει να γίνει αγρανάπαυση στο χωράφι του. Αξιοσημείωτο είναι πως πολλοί παραγωγοί, πέραν της διαδοχής φυτών, που πραγματοποιείται, απάνω στο ίδιο σαμάρι ή τεμάχιο γης, ανά τρία (ή περισσότερα ) χρόνια κάνουν αναδιάταξη των γραμμών φύτευσης. Δηλαδή οι γραμμές φύτευσης δημιουργούνται κάθετα στις γραμμές φύτευσης της προηγούμενης καλλιεργητικής περιόδου.

Τα καλλιεργούμενα φυτά διαφέρουν ως προς τις απαιτήσεις τους σε θρεπτικά στοιχεία, ως προς την έκταση και κατανομή του ριζικού τους συστήματος, ως προς την επίδραση τους στην οξύτητα του εδάφους και σε πολλές άλλες παραμέτρους. Τα κρεμμύδια, βάση πειραμάτων, δίνουν μικρότερη παραγωγή όταν καλλιεργηθούν στο ίδιο αγροτεμάχιο μετά από λάχανα ή πατάτες ενώ η παραγωγή τους αυξάνεται όταν καλλιεργηθούν μετά από αντίδια, πιπεριές, σπανάκι, ή σαλάτες. Η διαφορά αυτή όπως παρατηρήθηκε οφείλεται στην επίδραση επί της οξύτητας και στην ποσότητα των απομακρυνόμενων θρεπτικών στοιχείων.

Είναι σημαντικό να γίνεται σωστή επιλογή των λαχανοκομικών φυτών που θα χρησιμοποιηθούν κατά την εναλλαγή καλλιεργειών. Τα φυτά πρέπει να επιλέγονται βάση κριτηρίων που επιτρέπουν την όσο το δυνατόν καλύτερη εκμετάλλευση των διαφορετικών χαρακτηριστικών και ικανοτήτων του κάθε είδους. Τα κριτήρια αυτά, μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα :
Τα φυτά πρέπει να διαφέρουν ως προς την έκταση και κατανομή του ριζικού συστήματος. Δηλαδή φυτά με βαθιές ρίζες πρέπει να εναλλάσσονται από φυτά με κοντές ρίζες κ.α.
Πρέπει να διαφέρουν ως προς τις απαιτήσεις τους σε θρεπτικά στοιχεία. Φυτά με υψηλές απαιτήσεις σε Ν πρέπει να καλλιεργούνται μετά από αζωτολόγα (ψυχανθή) φυτά όπως κουκιά, φασόλια, μπιζέλια κ.α. Φυτά τα οποία έχουν υψηλές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία ή συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους , δεν πρέπει να καλλιεργούνται συνέχεια στις ίδιες θέσεις.
Πρέπει να διαφέρουν ως προς την ανθεκτικότητα τους σε διάφορες ασθένειες ή εχθρούς . Φυτά τα οποία προσβάλλονται εύκολα από τους ίδιους εχθρούς ή ασθένειες δεν πρέπει να καλλιεργούνται συνεχώς στο ίδιο αγροτεμάχιο
Πρέπει να διαφέρουν ως προς τις απαιτήσεις τους σε οργανική ουσία όπως και ως προς τις τοξικές ουσίες που παράγουν ορισμένα φυτά κατά την αποσύνθεση τους

Συνοψίζοντας, η αμειψισπορά ή η εναλλαγή καλλιεργειών συντελεί σίγουρα στην καλύτερη χρησιμοποίηση του εδάφους. Πέραν αυτού όμως, παρατηρείται και η δυνατότητα ελέγχου – αντιμετώπισης ορισμένων ασθενειών ή εχθρών των καλλιεργούμενων φυτών.

Πιο συγκεκριμένα μερικές ασθένειες ελέγχονται όταν τα φυτά ξενιστές καλλιεργούνται στο ίδιο αγροτεμάχιο μία φορά κάθε 3 – 4 ή περισσότερα χρόνια. Συνεπώς η εναλλαγή είναι αποτελεσματικότερη για ασθένειες ή έντομα τα οποία μπορούν να επιβιώσουν στο έδαφος χωρίς ξενιστή, μόνο για 1 – 2 χρόνια (όπως για παράδειγμα οι ασθένειες των ριζών του λάχανου και άλλων Crusifereae. Αντίθετα είναι πολύ δύσκολη η αντιμετώπιση δύσκολα αντιμετωπίσιμων ασθενειών που διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς ξενιστή , όπως είναι η σκωρίαση στα κρεμμύδια.

Σωστότερη αντιμετώπιση εντόμων έχουμε και με την σωστά επιλεγμένη φύτευση των διαφόρων ειδών που καλλιεργούνται από σειρά σε σειρά. Η αλλαγή των καλλιεργούμενων φυτών από γραμμή σε γραμμή, υποβοηθάει την καλύτερη και ευκολότερη αντιμετώπιση (χωρίς να υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης σε όλη την καλλιέργεια, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις μονοκαλλιέργειας) και πρόληψη των διαφόρων εχθρών ή ασθενειών.

Ακολουθώντας πάντα τους κανόνες που ορίζουν την συγκαλλιέργεια και την αμειψισπορά, καλό είναι να φυτεύονται χαμηλά φυτά, σε γραμμή δίπλα από ψηλότερα φυτά, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσικός φράκτης που θα παρεμποδίσει την εξάπλωση συγκεκριμένων ασθενειών ή εχθρών από τη μία γραμμή στην άλλη. Αυτό φαίνεται πολύ χαρακτηριστικά στις φωτογραφίες που ακολουθούν.

Τόσο στην αμειψισπορά όσο και στην συγκαλλιέργεια (όπως προαναφέρθηκε) πολύ καλά αποτελέσματα φέρνει και η φύτευση μη καλλιεργούμενων φυτών όπως για παράδειγμα είναι ο κατιφές (Taguetes) . Ο κατιφές ελέγχει - απομακρύνει τους νηματώδεις από την καλλιέργεια. Σε εδάφη με αυξημένα προβλήματα προσβολών από νηματώδεις, μπορεί να γίνει αγρανάπαυση ή αμειψισπορά με φυτά κατιφέ.

Με την συγκαλιέργεια λοιπόν υπάρχει καλύτερη εκμετάλλευση του αγροτεμαχίου και πιο εντατικοποιημένη παραγωγή που επιφέρει άμεσα οικονομικά οφέλη για τον παραγωγό. Με την αμειψισπορά και εναλλαγή καλλιεργειών έχουμε καλύτερη χρησιμοποίηση του εδάφους με άμεσο αποτέλεσμα να μη παρουσιάζονται προβλήματα θρέψης στα καλλιεργούμενα φυτά ή έλλειψης οργανικής ουσίας (αφού με την αμειψισπορά υπάρχει προσθήκη οργανικής ουσίας στο έδαφος). Παράλληλα όμως παρατηρείται και η μερική ή ολική αντιμετώπιση εντόμων (κυρίως όσων προσβάλουν ένα μόνο είδος καλλιεργούμενων φυτών) και ασθενειών (κυρίως όσες δεν μεταδίδονται εύκολα από φυτό σε φυτό και δεν διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς ξενιστή). Οι προαναφερόμενες καλλιεργητικές μέθοδοι δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα αλλά προϋποθέτουν γνώση και σωστή χρήση (όσων αφορά τους χώρους φύτευσης) των καλλιεργούμενων ειδών.

Ενδιάμεση καλλιέργεια

Πρόκειται για ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών ειδών, στο ίδιο κομμάτι ή σε σειρά φύτευσης. Σε αυτή την περίπτωση επιλέγονται λαχανικά με γρήγορη ανάπτυξη, επιφανειακό ριζικό σύστημα και αντοχή στη σκίαση, όπως τα μαρούλια και φυτεύονται (ή σπέρνονται) ανάμεσα από μεγαλύτερα φυτά ή φυτά με πιο αργή ανάπτυξη, όπως το λάχανο, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελών και οι τομάτες. Τα μεγάλα φυτά απαιτούν και μεγαλύτερες αποστάσεις φύτευσης έτσι ώστε να έχουν επαρκή χώρο στην τελική τους ανάπτυξη. Ωστόσο, μέχρι να αναπτυχθούν και να αξιοποιήσουν όλο το χώρο που χρειάζονται, τα φυτά γρήγορης ανάπτυξης που έχουν φυτευτεί (ή σπαρθεί) ανάμεσά τους έχουν ήδη συγκομισθεί. Στην περίπτωση του συνδυασμού φυτών με επιφανειακό και βαθύτερο ριζικό σύστημα, επιτυγχάνεται καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών του εδάφους. Επιπλέον τα ριζικά συστήματα με το διαφορετικό βάθος εξυπηρετούν στη διατήρηση της καλής δομής του εδάφους.
Εναλλασσόμενη καλλιέργεια

Είναι η τεχνική που δίνει τη δυνατότητα σε μία νέα καλλιέργεια, να είναι έτοιμη να φυτευτεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μετά από τη συγκομιδή της προηγούμενης. Αυτή η τεχνική δίνει τη δυνατότητα μέγιστης αξιοποίησης των θρεπτικών του εδάφους με την εξής διαδικασία: Τα φυτά με μεγάλες απαιτήσεις θρέψης (λάχανο,κουνουπίδι, σπανάκι, μαρούλι, πράσο, αγγούρι, ντομάτα, μελιτζάνα) φυτεύονται αφού το χώμα έχει εμπλουτιστεί με καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ. Μετά τη συγκομιδή αυτών των φυτών, φυτεύονται φυτά με μικρότερες απαιτήσεις σε θρεπτικά (παντζάρια, καρότα, ραπανάκια, ρόκα). Τον κύκλο κλείνουν τα ψυχανθή (φασολάκια, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά) τα οποία με το άζωτο που απελευθερώνουν από τις ρίζες τους βελτιώνουν και το έδαφος του λαχανόκηπου.

Αντιμετώπιση επιβλαβών εντόμωνΠολλές φορές η συγκαλλιέργεια δύο ή περισσότερων ειδών δεν αποσκοπεί μόνο στην αύξηση της παραγωγής του λαχανόκηπου. Έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένα φυτά, λαχανοκομικά και αρωματικά, έχουν την ιδιότητα να απωθούν επιβλαβή έντομα και έτσι η φύτευσή τους κοντά σε ευάλωτα σε προσβολές φυτά είναι τουλάχιστον επιθυμητή. Για παράδειγμα, τα σκόρδο απωθεί τις αφίδες, τους ρυγχίτες και τον τετράνυχο. Η μέντα απωθεί τη λευκή κάμπια του λάχανου και το δεντρολίβανο το σκουλήκι του λάχανου και τη μύγα του καρότου. Επιπλέον πολύ συχνά αρωματικά φυτά συγκαλλιεργούνται με τα λαχανικά, γιατί προσελκύουν τις μέλισσες στο λαχανόκηπο.

Επιτυχημένοι και αποτυχημένοι συνδυασμοί
Ορισμένα λαχανοκομικά φυτά αν συνδυαστούν μεταξύ τους ενισχύεται η ανάπτυξή τους, τις περισσότερες φορές χάρη στις ουσίες που εκκρίνονται από το ριζικό τους σύστημα. Παράδειγμα τέτοιας ευεργετικής «συνεργασίας» είναι το σπανάκι με το ραπανάκι. Οι πιπεριές, σε περιοχές με δυνατούς ανέμους, αναπτύσσονται καλύτερα μαζί με μπάμιες οι οποίες, τοποθετημένες στην κατάλληλη πλευρά του λαχανόκηπου, λειτουργούν σαν ανεμοφράκτης και τις προστατεύουν. Αντίθετα, άλλες ομάδες φυτών απελευθερώνουν ουσίες που είναι τοξικές για τα υπόλοιπα φυτά. Επιπλέον πρέπει να αποφεύγονται οι γειτονικές φυτεύσεις φυτών που είναι ευάλωτα στους ίδιους εχθρούς και ασθένειες. Για παράδειγμα το αγγούρι και η τομάτα δεν πρέπει να φυτεύονται δίπλα- δίπλα γιατί και τα δύο προσβάλλονται εύκολα από φυτόφθορα.

Λαχανικά	Συγκαλλιέργεια	Κακός συνδυασμός
Αγγούρι	Αρακά, ραπανάκι, φασόλι	Τομάτα
Αρακάς	Καρότο, ραπανάκι, φασόλι, αγγούρι, πατάτα	Κρεμμύδι, σκόρδο
Καρότο	Κρεμμύδι, παντζάρι, μαρούλι, τομάτα, πράσο
Κρεμμύδι	Λάχανο, καρότο, παντζάρι, ντομάτα, μαρούλι, φράουλα	Αρακάς, φασόλι
Λάχανο	Κρεμμύδι, σκόρδο, πατάτα, αρακάς, σέλινο, άνηθος	Τομάτα, φασόλι, φράουλα
Μαρούλι	Φράουλα, αγγούρι, καρότο
Μπρόκολο	Πατάτα, παντζάρι, κρεμμύδι	Τομάτα, φασόλι, φράουλα
Παντζάρι	Κρεμμύδι, σκόρδο, καρότο, λάχανο, μαρούλι	Πατάτα, φασόλι
Πατάτα	Λάχανο, αρακάς, φασόλι	Τομάτα, αγγούρι
Πιπεριά	Μπάμιες
Πράσο	Σέλινο, κρεμμύδι, καρότο
Σπανάκι	Ραπανάκι, φράουλα

Ιδιαίτερη προσοχή: Στη συγκαλλιέργεια, εξαιτίας της εντατικότερης φύτευσης και της συμμετοχής πολλών λαχανικών και αρωματικών, τα διάφορα είδη ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τα θρεπτικά του εδάφους και το νερό. Η επιλογή φυτών με διαφορετικού βάθους ριζικό σύστημα, είναι μία τακτική που θα μειώσει τον ανταγωνισμό. Ωστόσο αυτό που είναι αναγκαίο, είναι ο συστηματικός εμπλουτισμός του εδάφους με την απαραίτητη οργανική ουσία (κομπόστ, καλοχωνεμένη κοπριά) και η σωστή άρδευση των λαχανικών. Ένας ακόμη παράγοντας που απαιτεί προσοχή στη συγκαλλιέργεια είναι η ανεπιθύμητη σκίαση ορισμένων χαμηλών φυτών, από άλλα με μεγαλύτερο ύψος. Έτσι, για τις θέσεις κοντά στα φυτά με μεγάλο ύψος, επιλέγονται φυτά ανθεκτικά στη σκίαση ή που απαιτούν προφύλαξη από το άμεσο ηλιακό φως, όπως το μαρούλι.
Συγκαλλιέργεια και στα καλλωπιστικά φυτά

Η συγκαλλιέργεια εφαρμόζεται πολύ συχνά στον κήπο, στις φυτεύσεις των καλλωπιστικών φυτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η φύτευση των παρτεριών με διάφορες ομάδες φυτών, προκειμένου να επιτευχθούν χρωματικοί συνδυασμοί ή διαδοχική ανθοφορία. Στην περίπτωση των καλλωπιστικών φυτών, με τη συγκαλλιέργεια επιδιώκεται ο σωστός συνδυασμός των φυτών, προκειμένου να αναπτύσσονται καλά μαζί ή το ένα να εξασφαλίζει τις αναγκαίες συνθήκες για το άλλο. Για παράδειγμα, καλλωπιστικά ποώδη ή θαμνώδη φυτά που απαιτούν σκίαση, φυτεύονται κάτω από δέντρα, ενώ φυτά ευαίσθητα στους ισχυρούς ανέμους, προστατεύονται μπροστά από πυκνούς φυτικούς ανεμοφράκτες. Μεταξύ των καλλωπιστικών, έχουν παρατηρηθεί είδη που προσφέρουν προστασία από σημαντικούς εχθρούς. Για παράδειγμα οι ντάλιες και οι κατιφέδες, εκκρίνουν από τις ρίζες τους ουσίες που απωθούν ορισμένα είδη επιβλαβών νηματωδών. Όπως και στα φυτά του λαχανόκηπου, έτσι και στα καλλωπιστικά υπάρχουν συνδυασμοί που προτιμούνται και άλλοι που καλό είναι να αποφεύγονται.

** Έφη Νυδριώτη
Γεωπόνος ΓΠΑ – M.Sc. Αρχιτέκτων Τοπίου
greenconcept – Μελέτη, σχεδιασμός, κατασκευή εξωτερικών χώρων
efinyd@gmail.com – Τηλ. επικοινωνίας: 6973813896

Συγκαλλιέργεια Φυτών

Δημοσιεύτηκε στις 31 Ιουλ 2012

Πληροφορία: κάντε click την παραπάνω εικόνα για μεγέθυνση , προς το παρόν η καρτέλα είναι διαθέσιμη μόνο στα Αγγλικά. Pictyre Resource PaulsMowingMelbourne.com.au

Σχετικά Αρθρα

Κ18

173 ΣΠΟΡΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ