S.O.S Πυρηνοτρήτης: Σε ποιους ελαιώνες να γίνει καταπολέμηση της ανθόβιας γενιάς

Τα ενήλικα της ανθόβιας γενιάς τοποθετούν τα αυγά τους ένα – ένα, στα κλειστά άνθη της ελιάς. Η προνύμφη μπαίνει απ’ ευθείας στο κλειστό άνθος όπου αναπτύσσεται τρώγοντας κυρίως τους ανθήρες, ώσπου να συμπληρώσει την ανάπτυξή της προσβάλλει συνήθως πολλά άνθη, που τα συνδέει με νήματα

παγίδα τύπου Mc Phail για δειγματοληπτικό έλεγχο της δραστηριότητας του εντόμου

Η καταπολέμηση των προνυμφών της ανθόβιας γενιάς του Πυρηνοτρήτη πραγματοποιείται ανάλογα με τις παρακάτω περιπτώσεις:

α) Σε ελαιώνες με μεγάλη ανθοφορία ΔΕΝ συστήνεται καταπολέμηση, εκτός από περιπτώσεις που διαπιστώνονται υψηλοί πληθυσμοί του εντόμου και σοβαρές προσβολές.
β) Σε ελαιώνες όπου έχουμε μικρή έως μέτρια ανθοφορία συνιστάται ψεκασμός στο κρόκκιασμα – αρχή άνθησης (3-5% ανοιχτά άνθη).
γ) Σε ελαιώνες που έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα βιολογικής γεωργίας, συνιστάται υποχρεωτικός ψεκασμός με σκοπό τη μείωση του πληθυσμού της καρπόβιας γενιάς και επανάληψη μετά από 8 ημέρες.
δ) Σε περιπτώσεις μικρής ανθοφορίας και μεγάλης πυκνότητας πληθυσμού του εντόμου, μπορεί να καταστραφεί μεγάλο ποσοστό των ανθέων και να μειωθεί η καρποφορία. Σε τέτοια περίπτωση γίνεται μία επέμβαση λίγο πριν την άνθηση, όταν έχει ανοίξει το 3-5% των ανθέων και επανάληψη μετά από βροχή.

Βιολογικά Φυτοπροστατευτικά σκευάσματα: Για την προστασία των ωφελίμων εντόμων που δραστηριοποιούνται στους ελαιώνες, συστήνεται η χρήση των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων του Βάκιλου (Bacillus thuringiensis) και άλλα επιτρεπόμενα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα.

Συμβατικά Φυτοπροστατευτικά σκευάσματα: Συστήνεται ψεκασµός µε κατάλληλα εντοµοκτόνα: ∆ελταµέθριν, Θιακλοπρίντ + ∆ελταµέθριν, Θιαµεθοξάµ + Λάµδα συαλοθρίν, Λάµδα συαλοθρίν, Μπέτα Σιφλουθρίν, Πυρεθρίνς, Χλωρπυρίφως-µεθύλ (διάφορα σκευάσµατα).

Συμβατικοι ψεκασμοί
Συνιστάται να γίνουν οι παρακάτω ψεκασµοί:
~ 11 -12 Ιουνίου στις πρώιµες περιοχές
~14 -15 Ιουνίου στις µεσοπρώιµες περιοχές και
~16- 18 Ιουνίου στις όψιµες περιοχές.
Το κριτήριο πρωιµότητας και οψιµότητας σε κάθε περιοχή να γίνει µε βάση το βλαστικό στάδιο της ελιάς, ψεκάζοντας όταν ο καρπός της ελιάς έχει αποκτήσει µέγεθος 3-5 χιλιοστά. Οι παραπάνω ψεκασµοί να επαναληφθούν µετά από 15 -20 ηµέρες

Τί είναι ο πυρηνοτρήτης
Prays oleae (Lepidoptera: Hyponomeutidae)
Ο πυρηνοτρήτης ή σκώρος των ελιών φαίνεται να έχει την ίδια προέλευση με το ελαιόδενδρο. Ήταν γνωστός ως παράσιτο της ελιάς στους πρώιμους ιστορικούς χρόνους, όπως εμφανίζεται από τις περιγραφές στα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα. Υπάρχει σε όλες τις ελαιοκομικές χώρες της Μεσογείου.
Στην Ανατολή, έχει βρεθεί στις περιοχές γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα, όπως η Κριμαία και η Γεωργία. Η παρουσία του δεν έχει αναφερθεί στην Κεντρική Ασία (Ιράν, Πακιστάν, Αφγανιστάν), την Ανατολική Αφρική (Ερυθραία), τη Νότιο Αφρική και την Αμερική (Βόρεια και Νότια).

Ενήλικο άτομο πυρηνοτρήτη

Προσβάλλει τα άνθη, τους καρπούς και τα φύλλα της ελιάς. Ο κύκλος ζωής του περιλαμβάνει τρεις ευδιάκριτες γενεές. Η πρώτη γενεά αναπτύσσεται στα
άνθη (ανθόβια γενεά), προκαλώντας ελαφρά έως μέτρια προσβολή. Η δεύτερη γενεά αναπτύσσεται στον καρπό (καρπόβια γενεά) και μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένη καρπόπτωση. Οι προνύμφες εισχωρούν στον καρπό και προχωρούν στον πυρήνα, ο οποίος δεν έχει ακόμη σχηματιστεί. Εάν κατά τη μετακίνησή τους στο εσωτερικό του καρπού, οι προνύμφες ζημιώσουν τα αγγεία που συνδέουν τον ποδίσκο με τον καρπό, τότε παρατηρείται διακοπή της τροφοδοσίας και καρπόπτωση. Στους προσβεβλημένους καρπούς που παραμένουν στο δένδρο, οι προνύμφες συνεχίζουν την ανάπτυξή τους μέχρι να σκληρυνθεί ο πυρήνας, οπότε τον διαπερνούν. Οι καρποί συρρικνώνονται και πέφτουν (δεύτερη καρπόπτωση) κατά το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο.
Το ελαιόλαδο που παράγεται από τέτοιους καρπούς έχει οξειδωμένη και ταγγή γεύση.
Η τρίτη γενεά αναπτύσσεται στα φύλλα και τους τρυφερούς βλαστούς (φυλλόβια γενεά). Οι νεαρές προνύμφες εισέρχονται στο εσωτερικό του φύλλου και τρέφονται από το παρέγχυμα, σαν φυλλορύκτες. Οι ζημιά που προκαλούν δεν είναι τόσο σημαντική, συγκρινόμενη με τις άλλες δύο γενεές. Στις νότιες περιοχές της Μεσογείου, ο πυρηνοτρήτης εμφανίζεται στις αρχές Μαρτίου, τον Απρίλιο και αρχές Μαΐου. Τα έντομα είναι νυκτόβια, παραμένουν στις χαμηλότερες επιφάνειες των φύλλων κατά τη διάρκεια της ημέρας και αρχίζουν να δραστηριοποιούνται μετά τη δύση του ηλίου.

Ζημία λουλουδιών από τις προνύμφες πρώτης γενεάς

Οι κλιματολογικές συνθήκες έχουν σημαντική επίδραση στην παρουσία του πυρηνοτρήτη. Τα αυγά και οι νεαρές προνύμφες είναι ιδιαίτερα τρωτά σε συνθήκες χαμηλής σχετικής υγρασίας και υψηλές θερμοκρασίες.
Με σχετική υγρασία μικρότερη από 60%, τα αυγά αφυδατώνονται μέσα σε μερικές ώρες, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία. Επίσης, οι νεαρές προνύμφες δεν επιβιώνουν σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 30°C.
Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί ο πυρηνοτρήτης δεν απαντάται σε θερμές και ξηρές ηπειρωτικές ζώνες. Ο έλεγχος των εντόμων της πρώτης γενεάς (ανθόβια) μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας βιολογικά εντομοκτόνα βασισμένα στο βάκιλο της Θουριγγίας (π.χ. Thuricide, Bactospeine). Τα άτομα της δεύτερης γενεάς (καρπόβια) πρέπει να ψεκαστούν με επιλεκτικά εντομοκτόνα όπως το triflumuron (Alsystin) και teflubenzuron (Nomolt) που εμποδίζουν τη σύνθεση της χιτίνης. Άλλα συμβατικά εντομοκτόνα περιλαμβάνουν το fenthion (Lebaycid), methidathion (Ultracide), dimethoate, κ.λπ. Οι κλιματολογικές συνθήκες έχουν σημαντική επίδραση στην παρουσία του πυρηνοτρήτη. Τα αυγά και οι νεαρές προνύμφες είναι ιδιαίτερα τρωτά σε συνθήκες χαμηλής σχετικής υγρασίας και υψηλές θερμοκρασίες. Με σχετική υγρασία μικρότερη από 60%, τα αυγά αφυδατώνονται μέσα σε μερικές ώρες, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία. Επίσης, οι νεαρές προνύμφες δεν επιβιώνουν σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 30°C. Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί ο πυρηνοτρήτης δεν απαντάται σε θερμές και ξηρές ηπειρωτικές ζώνες.

Ο έλεγχος των εντόμων της πρώτης γενεάς (ανθόβια) μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας βιολογικά εντομοκτόνα βασισμένα στο βάκιλο της Θουριγγίας (π.χ. Thuricide, Bactospeine). Τα άτομα της δεύτερης γενεάς (καρπόβια) πρέπει να ψεκαστούν με επιλεκτικά εντομοκτόνα όπως το triflumuron (Alsystin) και teflubenzuron (Nomolt) που εμποδίζουν τη σύνθεση της χιτίνης. Άλλα συμβατικά εντομοκτόνα περιλαμβάνουν το fenthion (Lebaycid), methidathion (Ultracide), dimethoate, κ.λπ.

Δείτε περισσότερα για εχθρούς και ασθένειες τής ελιάς εδώ