Βασιλικός
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βασιλικός,
Ώκιμον το βασιλικόν, (Ocimum basilicum) |
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
Ο βασιλικός, βασιλικός της Ταϊλάνδης ή γλυκός βασιλικός, είναι ετήσιο (annual),[Σημ. 1] αρωματικό, ποώδες φυτό, η κοινή ονομασία για το μαγειρικό βότανο Ώκιμον το βασιλικόν (Ocimum basilicum) (Βρετανικά Αγγλικά /ˈbæzəl/·[1] Αμερικανικά Αγγλικά /ˈbeɪzəl/[2]) της οικογένειας των Χειλανθών ή Λαμιίδων(Lamiaceae) (δυόσμων) και της τάξης των σωληνανθών. Σε ορισμένες Αγγλόφωνες χώρες, είναι γνωστός και ως «Βότανο του Αγίου Ιωσήφ».
Ο βασιλικός, πιθανώς να κατάγεται από την Ινδία,[3] ίσως και το Ιράν και να έχει καλλιεργηθεί εκεί, για περισσότερα από 5.000 χρόνια.[4] Ήταν διεξοδικά εξοικειωμένος στους Έλληνες συγγραφείς Θεόφραστο[5] καιΔιοσκουρίδη. Πρόκειται για ένα μισό-σκληραγωγημένο ετήσιο φυτό πιο γνωστό ως μαγειρικό βότανο, χαρακτηρισμένο κυρίως στην Ιταλική κουζίνα το οποίο επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στις κουζίνες τηςΝοτιοανατολικής Ασίας της Ινδονησίας, Ταϊλάνδης, Μαλαισίας, Βιετνάμ, Καμπότζης, Λάος και της Ταϊβάν. Αναλόγως με το είδος και την ποικιλία, τα φύλλα μπορούν να γευτούν κάπως όπως το γλυκάνισο, με έντονη, πικάντικη συχνά γλυκιά μυρωδιά.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες των Ocimum basilicum καθώς και διάφορα συναφή είδη ή είδη υβρίδια, τα οποία επίσης ονομάζονται βασιλικός. Ο τύπος ο οποίος χρησιμοποιείται στα Ιταλικά φαγητά, συνήθως, ονομάζεται γλυκός βασιλικός, σε αντίθεση με τον βασιλικό της Ταϊλάνδης (O. basilicum ποικ. thyrsiflora), τον βασιλικό λεμόνι (lemon basil - O. X citriodorum) και τον ιερό βασιλικό (holy basil - Ocimum tenuiflorum), οι οποίοι χρησιμοποιούνται στην Ασία. Ενώ οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες του βασιλικού αντιμετωπίζονται ως μονοετή (annual), κάποιοι, σε ζεστά τροπικά κλίματα, είναι πολυετή (perennial),[Σημ. 2] συμπεριλαμβανομένου του «ιερού βασιλικού» («holy basil») και μια ποικιλία γνωστή ως «Αφρικανικός μπλε βασιλικός» («African Blue»).
Η λέξη «βασιλικός», προέρχεται από το Ελληνικό «βασιλεύς», που σημαίνει «βασιλιάς»,[7] και που εδώ εννοείται ο Ιησούς Χριστός, καθώς έχει συνδεθεί με την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (Ὕψωσις τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ),[8] τιμώντας την εύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη, μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α΄.[9] Σύμφωνα με τον θρύλο, η ονομασία του αποδόθηκε, όταν το φυτό φύτρωσε στο χαμένο τάφο του Ιησού και η έντονη μυρωδιά του, έγινε η αφορμή να ανακαλυφθεί. Καθώς, φύτρωσε στο σημείο, όπου οΜέγας Κωνσταντίνος και η μητέρα του Αγία Ελένη, ανακάλυψαν τον Τίμιο Σταυρό.
Ο βοτανολόγος John Gerard, επισήμανε ότι όσοι έχουν τσιμπηθεί από σκορπιό, να μην αισθάνονται πόνο, αν έτρωγαν βασιλικό[10] και ο Nicholas Culpeper, σημείωσε για τον βασιλικό, ότι ήταν «ένα βότανο του Άρη και κάτω από το Σκορπιό, και ως εκ τούτου ονομάζεται Basilicon» ("an herb of Mars and under the Scorpion, and therefore called Basilicon"),[11]σχετίζοντάς τον με τον βασιλίσκο. Το Oxford English Dictionary αναφέρει εικασίες, ότι ο βασιλικός μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί σε «κάποια βασιλική αλοιφή, μπάνιο ή ιατρική». Ο βασιλικός, εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς συγγραφείς μαγειρικής, ως ο «βασιλιάς των βοτάνων».[12]
Ονοματολογία και ταξινομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βασιλικός (φρέσκος) Διατροφική αξία .
Ο βοτανολόγος John Gerard, επισήμανε ότι όσοι έχουν τσιμπηθεί από σκορπιό, να μην αισθάνονται πόνο, αν έτρωγαν βασιλικό[10] και ο Nicholas Culpeper, σημείωσε για τον βασιλικό, ότι ήταν «ένα βότανο του Άρη και κάτω από το Σκορπιό, και ως εκ τούτου ονομάζεται Basilicon» ("an herb of Mars and under the Scorpion, and therefore called Basilicon"),[11]σχετίζοντάς τον με τον βασιλίσκο. Το Oxford English Dictionary αναφέρει εικασίες, ότι ο βασιλικός μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί σε «κάποια βασιλική αλοιφή, μπάνιο ή ιατρική». Ο βασιλικός, εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς συγγραφείς μαγειρικής, ως ο «βασιλιάς των βοτάνων».[12]
Ονοματολογία και ταξινομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βασιλικός (φρέσκος) Διατροφική αξία .
Βασιλικός (φρέσκος).
|
|
Διατροφική αξία
100 g (3,5 oz) |
|
94 kJ
|
|
22 kcal
|
|
2,65 g
|
|
Ίνες
|
1,6 g
|
0,64 g
|
|
3,15 g
|
|
Βιταμίνη Α
|
264 μg (33%)
|
βήτα-καροτένιο
|
3142 μg (29%)
|
0,034 mg (3%)
|
|
0,076 mg (6%)
|
|
0,902 mg (6%)
|
|
Παντοθενικό οξύ(Β5)
|
0,209 mg (4%)
|
Βιταμίνη Β6
|
0,155 mg (12%)
|
68 μg (17%)
|
|
Χολίνη
|
11,4 mg (2%)
|
18,0 mg (22%)
|
|
Βιταμίνη E
|
0,80 mg (5%)
|
Βιταμίνη K
|
414,8 μg (395%)
|
177 mg (18%)
|
|
3,17 mg (24%)
|
|
64 mg (18%)
|
|
1,148 mg (55%)
|
|
56 mg (8%)
|
|
295 mg (6%)
|
|
4 mg (0%)
|
|
0,81 mg (9%)
|
|
Άλλα συστατικά
|
|
92,06 g
|
|
Μονάδες μέτρησης
μg =
micrograms, mg = milligrams
IU = International units |
|
Τα ποσοστά είναι χοντρικά χρησιμοποιώντας τις
συστάσεις των ΗΠΑ για τους ενήλικες.
|
|
Οι περισσότερες εμπορικά διαθέσιμες ποικιλίες βασιλικού, είναι του γλυκού βασιλικού. Υπάρχουν πάνω από 160 κατονομασμένες ποικιλίες, διαθέσιμες, με καινούργιες να εμφανίζονται κάθε χρόνο. Υπάρχουν επίσης μια σειρά από είδη που πωλούνται.
Εδώ, είναι μερικοί βασιλικοί, που συνήθως πωλούνται στις ΗΠΑ.[4]
- African blue basil (Ocimum basilicum X O. kilimandscharicum)
- Anise basil ή Persian basil (Licorice basil || O. basilicum 'Licorice'||)
- Camphor basil, African basil (O. kilimandscharicum)
- Cinnamon basil (Ocimum basilicum 'Cinnamon')
- Dark opal basil (Ocimum basilicum 'Dark Opal')
- Globe basil, dwarf basil, French basil (Ocimum basilicum 'Minimum')[13]
- Hoary basil (Ocimum americanum παλαιότερα γνωστού ως O. canum)
- Holy basil (Ocimum tenuiflorum, παλαιότερα γνωστού ως O. sanctum)
- Spice basil (μια ποικιλία Ocimum americanum, ο οποίος ορισμένες φορές πωλείται και ως holy basil)
- Lemon basil (Ocimum americanum)
- Lettuce leaf basil (Ocimum basilicum 'Crispum')
- Purple basil (Ocimum basilicum 'Purpurescens')
- Queen of Siam basil (Ocimum basilicum citriodorum)
- Rubin basil (Ocimum basilicum 'Rubin')
- Μεγάλος πράσινος βασιλικός: ο πιο αγαπητός με πλούσια συμπαγή βλάστηση, ωοειδή φύλλα σε πράσινο φωτεινό χρώμα και απαλή ευχάριστη μυρωδιά. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία καθώς παράγει τα καλύτερα αιθέρια έλαια.
- Μεγάλος ιώδης βασιλικός: όμοιος με την ποικιλία «Μεγάλος πράσινος βασιλικός» αλλά διαφέρει στα ιώδη λουλούδια, φύλλα και στελέχη.
- Βασιλικός με φουσκωτά φύλλα: πιο περιορισμένη βλάστηση από τον «Μεγάλο πράσινο βασιλικό» και τον «Μεγάλο ιώδη βασιλικό» με πλατιά, φουσκωτά φύλλα, διπλωμένα στις άκρες, σαν του ραδικιού.
- Βασιλικός ο κοινός: ανθεκτική ποικιλία, όχι πολύ φουντωτός, μικρά φύλλα, λουλούδια άσπρα κι άρωμα πολύ δυνατό. Καλλιεργείται εύκολα και σε γλάστρα.
- Βασιλικός Ναπολιτάνο: τα φύλλα φουσκωτά και διπλωμένα, θυμίζουν του μαρουλιού: η καλύτερη ποικιλία για καρυκεύματα, κονσέρβες και σάλτσα πέστο.
- Μαμούθ: Ποικιλία ημινάνα, με πλούσια βλάστηση και πολύ πλατιά φύλλα. Χρησιμοποιείται κυρίως για αποξήρανση.
- Ώκιμο το μικρόφυλλο (Ocimum minimum): Ξεχωριστό είδος. Νανα ποικιλία έως (20 cm), γνωστός σαν «μικρός βασιλικός» ή «νάνος», φουντωτός με όμορφα πράσινα ή κοκκινωπά φύλλα και χαρακτηριστικό λεπτό άρωμα. Έκτος από γλάστρα, χρησιμοποιείται στις μπορντούρες των κήπων, καθώς δεν χρειάζεται κλάδεμα.
Δυνητικές επιπτώσεις στην υγεία
Πρόσφατα, έχουν υπάρξει πολλές έρευνες σχετικά με τα οφέλη στην υγεία, που απορρέουν από τα αιθέρια έλαια, που βρέθηκαν στον βασιλικό. In vitro επιστημονικές μελέτες, απέδειξαν ότι οι ενώσεις στο αιθέριο έλαιο του βασιλικού έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές, αντιιικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες και δυνητικές για χρήση στην αντιμετώπιση του καρκίνου.[32][33][34][35] Επιπλέον, ο βασιλικός έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ύπαρξη συσσωμάτωσης αιμοπεταλίων και πειραματικώνθρόμβων στα ποντίκια.[36] Παραδοσιακά, χρησιμοποιείται στην Ινδία, ως συμπληρωματική θεραπεία κατά του άγχους, του άσθμα και του διαβήτη.[37]
Ο βασιλικός, καθώς και άλλα αρωματικά φυτά, όπως το μάραθο και το εστραγκόν, περιέχει εστραγόλη, ένα γνωστό καρκινογόνο και τερατογόνο, σε αρουραίους και ποντίκια. Ενώ οι επιπτώσεις στον άνθρωπο είναι επί του παρόντος άνευ μελέτης, η παρέκταση, χρησιμοποιώντας το σωματικό βάρος από τα πειράματα τρωκτικών, υποδηλώνει ότι 100–1000 φορές την κανονική αναμενόμενη έκθεση, ακόμα πιθανώς παράγει έναν ελάχιστο κίνδυνο καρκίνου.[38]
Επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας. Τονώνει το νευρικό σύστημα, καταπολεμά το στρες, το άγχος, την πνευματική κόπωση και βοηθά στην συγκέντρωση. Επιπλέον ανακουφίζει από τον βήχα, τη γρίπη και το κρύωμα, την κατάθλιψη και την ατονία και καταπραΰνει τα τσιμπήματα από τα έντομα και τα φίδια.
Ο ιερός βασιλικός, ο οποίος επίσης ονομάζεται tulsi, χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στον Ινδουισμό. Πιστεύεται ότι το βότανο βρέθηκε να αναπτύσσεται στον πρωτότυπο σταυρό του Χριστού, όταν ανακαλύφθηκε από τηνΑυτοκράτειρα Ελένη και ως εκ τούτου, ο βασιλικός έχει θρησκευτική σημασία στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, όπου χρησιμοποιείται για το ράντισμα του αγιασμού.[44] Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Βουλγαρίας, τηςΣερβίας, της πΓΔΜ και της Ρουμανίας χρησιμοποιούν βασιλικό (Βουλγαρικά και Σλαβομακεδονική: босилек· Ρουμανικά: busuioc, Σερβικά: босиљак), για την προετοιμασία του αγιασμού και συνήθως τοποθετούνται γλάστρες από βασιλικό, κάτω από την Αγία Τράπεζα των εκκλησιών.[45]
Στην Ευρώπη, ο βασιλικός τοποθετείται στα χέρια των νεκρών, ώστε να διασφαλιστεί ένα ασφαλές ταξίδι.[46] Στην Ινδία, το τοποθετούν στο στόμα του θανόντος, ώστε να εξασφαλίσει ότι θα φτάσουν τον Θεό.[47] Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι θα ανοίξουν οι πύλες του ουρανού, στο άτομο που τις περνά.[48]
Στο «Δεκαήμερον» («Decameron»)[Σημ. 12] του Βοκάκιου, στην αξέχαστη νοσηρή ιστορία (νουβέλα V), λέει για την Lisabetta, της οποίας τα αδέρφια φόνευσαν τον εραστή της. Παρουσιάζεται στο όνειρό της και της δείχνει πού είναι θαμμένος. Εκείνη ξεθάβει κρυφά την κεφαλή του και την τοποθετεί μέσα σε μια γλάστρα με βασιλικό, όπου τον ποτίζει καθημερινά, με τα δάκρυα της. Τη γλάστρα της, την απομάκρυναν τα αδέλφια της και λίγο καιρό μετά πεθαίνει από τη θλίψη της. Η ιστορία του Βοκάκιου είναι η πηγή του ποιήματος "Isabella or The Pot of Basil" του Τζον Κητς – το οποίο με τη σειρά του ενέπνευσε τους πίνακες «Isabella» (του Millais) και «Isabella and the Pot of Basil» (του William Holman Hunt). Μια παρόμοια ιστορία, λέγεται και για την Rosalind, βασίλισσα των Λομβαρδών.
Σε ορισμένες κεντρικές περιοχές του Μεξικού, ο βασιλικός χρησιμοποιείται για να προσελκύσει την τύχη, κρεμώντας ένα μάτσο του φυτού στην πόρτα ή το παράθυρο του καταστήματος. Η ανάπτυξη του φυτού, αντικατοπτρίζει τον πλούτο της επιχείρησης, δείχνοντας πόσο, ο ευσυνείδητος ιδιοκτήτης, φροντίζει για το κατάστημά του και το βότανό του.
Λαογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο βασιλικός έχει σημαντικό ρόλο στην Ελληνική λαϊκή και θρησκευτική παράδοση.
Στα Θεοφάνεια, ο ιερέας ραίνει τους πιστούς με αγιασμό, βουτώντας ένα κλαδί βασιλικό μέσα στο άγιασμα. Στη γιορτή της Υψώσεως του Τίμιου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου, στις εκκλησίες, μοιράζεται βασιλικός.
Λαογραφικά δίστιχα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βασιλικέ μου της βραγιάς και κρίνε μου του δάσουαχού, εγώ πουλάκι μου πως θες να σε ξεχάσω!Στο παραθύρι που΄σαι συ, βασιλικός δεν πρέπει,γιατί σαι συ βασιλικός κι οπ΄έχει μάτια βλέπει!Βασιλικιά και ροζμαρί κι ανθό του γλυκανίσουο έρωτας τα μάζεψε, κι έκαμε το κορμί σου!Βασιλικό κι αρισμαρί δε βάνω πια στ' αφτί μουγιατί μου την εκλέψανε την αγαπητική μου.
Κρητικές μαντινάδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ποτέ μου δεν το λόγιαζα, ούτε στο νου μου το΄χαν΄αφήσεις το βασιλικό, να πάρεις τη μολόχα.Ερνήθης το βασιλικό κι αγάπησες τον πρίνοαπού δεν έχει μυρουδιά, διά(ο)λε και σε και κείνο!Χαλάλι σου Βασιλικέ όσο νερό κι΄αν πίνεις,γιατί τό κάμεις άρωμα καί πίσω μου τό δίνεις!Δεν ημπορώ Βασιλικέ συχνά νά σε ποτίζω,γιατί έχεις μυρωδιές πολλές και δεν τις νταγιαντίζω!
Μελέτες τοξικότητας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια μελέτη του αιθέριου ελαίου έδειξε αντιμυκητιακές και έντομο-απωθητικές ιδιότητες.[49] Μια παρόμοια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2009, επιβεβαίωσε ότι εκχυλίσματα από το φυτό είναι πολύ τοξικά για τα κουνούπια.[50] Ωστόσο, το φυτό δεν είναι τοξικό σε αρουραίους.[14] Λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες, για πιθανή τοξικότητα στον άνθρωπο.
Πρόσφατα, έχουν υπάρξει πολλές έρευνες σχετικά με τα οφέλη στην υγεία, που απορρέουν από τα αιθέρια έλαια, που βρέθηκαν στον βασιλικό. In vitro επιστημονικές μελέτες, απέδειξαν ότι οι ενώσεις στο αιθέριο έλαιο του βασιλικού έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές, αντιιικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες και δυνητικές για χρήση στην αντιμετώπιση του καρκίνου.[32][33][34][35] Επιπλέον, ο βασιλικός έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ύπαρξη συσσωμάτωσης αιμοπεταλίων και πειραματικώνθρόμβων στα ποντίκια.[36] Παραδοσιακά, χρησιμοποιείται στην Ινδία, ως συμπληρωματική θεραπεία κατά του άγχους, του άσθμα και του διαβήτη.[37]
Ο βασιλικός, καθώς και άλλα αρωματικά φυτά, όπως το μάραθο και το εστραγκόν, περιέχει εστραγόλη, ένα γνωστό καρκινογόνο και τερατογόνο, σε αρουραίους και ποντίκια. Ενώ οι επιπτώσεις στον άνθρωπο είναι επί του παρόντος άνευ μελέτης, η παρέκταση, χρησιμοποιώντας το σωματικό βάρος από τα πειράματα τρωκτικών, υποδηλώνει ότι 100–1000 φορές την κανονική αναμενόμενη έκθεση, ακόμα πιθανώς παράγει έναν ελάχιστο κίνδυνο καρκίνου.[38]
Επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας. Τονώνει το νευρικό σύστημα, καταπολεμά το στρες, το άγχος, την πνευματική κόπωση και βοηθά στην συγκέντρωση. Επιπλέον ανακουφίζει από τον βήχα, τη γρίπη και το κρύωμα, την κατάθλιψη και την ατονία και καταπραΰνει τα τσιμπήματα από τα έντομα και τα φίδια.
Ιστορία
Υπάρχουν πολλά τελετουργικά και δοξασίες που σχετίζονται με τον βασιλικό. Ορισμένες φορές, οι Γάλλοι, αποκαλούν τον βασιλικό "l'herbe royale" ("royal herb" = "βασιλικό βότανο"),[39] ενώ στα Ουαλικά έχει τη συνώνυμη ονομασία "brenhinllys".[40][41] Η Εβραϊκή λαϊκή παράδοση, προτείνει ότι προσθέτει δύναμη, κατά τη νηστεία.[42] Στην Πορτογαλία, ο βασιλικός θάμνος νάνος, παραδοσιακά παρουσιάζεται στην αγαπημένη, εντός σε μιας γλάστρας, μαζί με ένα ποίημα και ένα pom-pom,[Σημ. 11] κατά τις θρησκευτικές εορτές του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Αντωνίου.
Πολιτιστικές πτυχές
Ο πίνακας της «Isabella» (του John Everett Millais) (1849).
Λεπτομέρεια από τον πίνακα της«Isabella» (του John Everett Millais) (1849).
Ωστόσο στην Αρχαία Ελλάδα, ο βασιλικός αντιπροσώπευε το μίσος και η Ευρωπαϊκή παράδοση ορισμένες φορές, ισχυρίζεται ότι ο βασιλικός είναι σύμβολο του Σατανά.[43] Ο Αφρικανικός θρύλος ισχυρίζεται, ότι ο βασιλικός προστατεύει από τους σκορπιούς, ενώ ο Άγγλος βοτανολόγος Culpeper, επικαλείται ένα «Hilarius, ένας Γάλλος γιατρός» ("Hilarius, a French physician") καθώς η κοινή γνώση βεβαιώνει, ότι μυρίζοντας πάρα πολύ βασιλικό, θα αναπαράγονται σκορπιοί στον εγκέφαλο.
Ο πίνακας «Isabella and the Pot of Basil»(του William Holman Hunt) (1868).
Ο ιερός βασιλικός, ο οποίος επίσης ονομάζεται tulsi, χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στον Ινδουισμό. Πιστεύεται ότι το βότανο βρέθηκε να αναπτύσσεται στον πρωτότυπο σταυρό του Χριστού, όταν ανακαλύφθηκε από τηνΑυτοκράτειρα Ελένη και ως εκ τούτου, ο βασιλικός έχει θρησκευτική σημασία στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, όπου χρησιμοποιείται για το ράντισμα του αγιασμού.[44] Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Βουλγαρίας, τηςΣερβίας, της πΓΔΜ και της Ρουμανίας χρησιμοποιούν βασιλικό (Βουλγαρικά και Σλαβομακεδονική: босилек· Ρουμανικά: busuioc, Σερβικά: босиљак), για την προετοιμασία του αγιασμού και συνήθως τοποθετούνται γλάστρες από βασιλικό, κάτω από την Αγία Τράπεζα των εκκλησιών.[45]
Στην Ευρώπη, ο βασιλικός τοποθετείται στα χέρια των νεκρών, ώστε να διασφαλιστεί ένα ασφαλές ταξίδι.[46] Στην Ινδία, το τοποθετούν στο στόμα του θανόντος, ώστε να εξασφαλίσει ότι θα φτάσουν τον Θεό.[47] Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι θα ανοίξουν οι πύλες του ουρανού, στο άτομο που τις περνά.[48]
Στο «Δεκαήμερον» («Decameron»)[Σημ. 12] του Βοκάκιου, στην αξέχαστη νοσηρή ιστορία (νουβέλα V), λέει για την Lisabetta, της οποίας τα αδέρφια φόνευσαν τον εραστή της. Παρουσιάζεται στο όνειρό της και της δείχνει πού είναι θαμμένος. Εκείνη ξεθάβει κρυφά την κεφαλή του και την τοποθετεί μέσα σε μια γλάστρα με βασιλικό, όπου τον ποτίζει καθημερινά, με τα δάκρυα της. Τη γλάστρα της, την απομάκρυναν τα αδέλφια της και λίγο καιρό μετά πεθαίνει από τη θλίψη της. Η ιστορία του Βοκάκιου είναι η πηγή του ποιήματος "Isabella or The Pot of Basil" του Τζον Κητς – το οποίο με τη σειρά του ενέπνευσε τους πίνακες «Isabella» (του Millais) και «Isabella and the Pot of Basil» (του William Holman Hunt). Μια παρόμοια ιστορία, λέγεται και για την Rosalind, βασίλισσα των Λομβαρδών.
Σε ορισμένες κεντρικές περιοχές του Μεξικού, ο βασιλικός χρησιμοποιείται για να προσελκύσει την τύχη, κρεμώντας ένα μάτσο του φυτού στην πόρτα ή το παράθυρο του καταστήματος. Η ανάπτυξη του φυτού, αντικατοπτρίζει τον πλούτο της επιχείρησης, δείχνοντας πόσο, ο ευσυνείδητος ιδιοκτήτης, φροντίζει για το κατάστημά του και το βότανό του.
Λαογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο βασιλικός έχει σημαντικό ρόλο στην Ελληνική λαϊκή και θρησκευτική παράδοση.
Στα Θεοφάνεια, ο ιερέας ραίνει τους πιστούς με αγιασμό, βουτώντας ένα κλαδί βασιλικό μέσα στο άγιασμα. Στη γιορτή της Υψώσεως του Τίμιου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου, στις εκκλησίες, μοιράζεται βασιλικός.
Λαογραφικά δίστιχα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βασιλικέ μου της βραγιάς και κρίνε μου του δάσουαχού, εγώ πουλάκι μου πως θες να σε ξεχάσω!Στο παραθύρι που΄σαι συ, βασιλικός δεν πρέπει,γιατί σαι συ βασιλικός κι οπ΄έχει μάτια βλέπει!Βασιλικιά και ροζμαρί κι ανθό του γλυκανίσουο έρωτας τα μάζεψε, κι έκαμε το κορμί σου!Βασιλικό κι αρισμαρί δε βάνω πια στ' αφτί μουγιατί μου την εκλέψανε την αγαπητική μου.
Κρητικές μαντινάδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ποτέ μου δεν το λόγιαζα, ούτε στο νου μου το΄χαν΄αφήσεις το βασιλικό, να πάρεις τη μολόχα.Ερνήθης το βασιλικό κι αγάπησες τον πρίνοαπού δεν έχει μυρουδιά, διά(ο)λε και σε και κείνο!Χαλάλι σου Βασιλικέ όσο νερό κι΄αν πίνεις,γιατί τό κάμεις άρωμα καί πίσω μου τό δίνεις!Δεν ημπορώ Βασιλικέ συχνά νά σε ποτίζω,γιατί έχεις μυρωδιές πολλές και δεν τις νταγιαντίζω!
Μελέτες τοξικότητας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια μελέτη του αιθέριου ελαίου έδειξε αντιμυκητιακές και έντομο-απωθητικές ιδιότητες.[49] Μια παρόμοια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2009, επιβεβαίωσε ότι εκχυλίσματα από το φυτό είναι πολύ τοξικά για τα κουνούπια.[50] Ωστόσο, το φυτό δεν είναι τοξικό σε αρουραίους.[14] Λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες, για πιθανή τοξικότητα στον άνθρωπο.
Μαγειρική χρήση
Τις περισσότερες φορές, ο βασιλικός, χρησιμοποιείται φρέσκος στις μαγειρεμένες συνταγές. Γενικά, προστίθεται την τελευταία στιγμή, καθώς το μαγείρεμα, καταστρέφει ταχέως τη γεύση του. Το φρέσκο βότανο, μπορεί να διατηρηθεί για ένα μικρό χρονικό διάστημα, σε πλαστικές σακούλες στο ψυγείο ή για μεγαλύτερη χρονική περίοδο, στην κατάψυξη, αφού ζεματιστεί γρήγορα σε βραστό νερό. Το αποξηραμένο βότανο, χάνει επίσης το μεγαλύτερο μέρος της γεύσης του και αυτό το λίγο εναπομείναν άρωμα, έχει πολύ διαφορετική γεύση, με ένα αδύναμο άρωμα κουμαρίνης, παρόμοιο με αυτό του σανού.
Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως αποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας, το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κλπ. ενώ ταιριάζει πολύ σε σάλτσες που έχουν ως βάση τη φρέσκια ντομάτα (π.χ. ιδίως κατά το καλοκαίρι, μια σαλάτα ντομάτας μαζί με φρεσκοκομμένα φύλλα βασιλικού, είναι μια ξεχωριστή γευστική εμπειρία). Στην Ιταλική κουζίνα, η σάλτσα ζυμαρικών πέστο (pesto), μια πράσινη Ιταλική σάλτσα ελαίου και βοτάνου, έχει για βάση της το βασιλικό.
Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες ποικιλίες βασιλικού της Μεσογείου είναι οι:"Genovese", "Purple Ruffles", "Mammoth", "Cinnamon", "Lemon", "Globe" και η "African Blue". Οι Κινέζοι επίσης, χρησιμοποιούν νωπούς ή αποξεραμένους βασιλικούς, σε σούπες και άλλες τροφές. Στην Ταϊβάν, οι άνθρωποι προσθέτουν νοπά φύλλα βασιλικού στις παχιές σούπες (Παραδοσιακά Κινεζικά: 羹湯· πινγίν: gēngtāng). Τρώνε επίσης, τηγανητό κοτόπουλο με βαθιά τηγανισμένα φύλλα βασιλικού. Ο βασιλικός, (συνηθέστερα ο Ταϊλανδέζικος βασιλικός), συνήθως εμβρέχεται σε γάλα ή κρέμα, ώστε να δημιουργήσει μια ενδιαφέρουσα γεύση στα παγωτά ή τις σοκολάτες (όπως τις τρούφες). Τα φύλλα, δεν είναι το μόνο τμήμα του βασιλικού, που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές της μαγειρικής, οι ανθοφόροι οφθαλμοί (μπουμπούκια), έχουν μια πιο λεπτή γεύση και είναι βρώσιμοι.
Ο βασιλικός της Ταϊλάνδης, είναι επίσης καρύκευμα στη Βιετναμέζικη σούπα μανέστρα (noodle soup), phở.
Σπόροι
Οι σπόροι των διαφόρων ποικιλιών του βασιλικού, όταν εμποτιστούν στο νερό, γίνονται ζελατινώδεις και χρησιμοποιούνται σε Ασιατικά ποτά και επιδόρπια, όπως το faluda,[Σημ. 3]σερμπέτι (sherbet)[Σημ. 4] ή hột é.
Παραδοσιακή χρήση
Φύλλα βασιλικού.
Χρησιμοποιείται ως αντισπασμωδικό, ορεκτικό, άφυσο (διαλύων τα αέρια), έκκριση γάλακτος και στομαχικό.[16] Είναι επίσης πολύ χρήσιμο για την ανακούφιση από τις κράμπες στο στομάχι, γαστρική καταρροή, εμετό, εντερική καταρροή, δυσκοιλιότητα, εντερίτιδα.[16] Ως αντισπασμωδικό, ορισμένες φορές έχει χρησιμοποιηθεί για τον κοκκύτη. Συνιστάται επίσης για τον πονοκέφαλο.[16] Γενικά, η χρησιμότητα του βασιλικού, σχετίζεται με το στομάχι και τα συγγενεύοντα σε αυτό όργανα.[16]
Στην Ελλάδα είναι από τα πιο κοινά οικιακά φυτά. Χρησιμοποιείται στη λαϊκή φαρμακευτική ως βότανο, καθώς πιστεύεται πως είναι καλό διουρητικό, καταπραΰνει το στομαχόπονο και το πονοκέφαλο, ενώ στην αρχαιότητα, τον χρησιμοποιούσαν ως επίθεμα, μετά από δάγκωμα εντόμου, σκορπιού ή και φιδιού.
Ο βασιλικός, χρησιμοποιείται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες στην Αγιουρβέντα, το παραδοσιακό φαρμακευτικό σύστημα της Ινδίας και την ιατρική Σίντα, ένα παραδοσιακό σύστημα ιατρικής των Ταμίλ.
Με την ονομασία «βασιλικός», είναι γνωστά και άλλα είδη που βρίσκονται σε τροπικές περιοχές. Είναι θάμνοι μικρού ύψους και καλλιεργούνται και ως καλλωπιστικοί. Ένα από τα είδη αυτά, έχει την ονομασία φυτό του πυρετού και στις περιοχές της Δυτικής Αφρικής χρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό.
Οφέλη απο την καλιέργεια βασιλικου
- Έλεγχος των φυσικών παρασίτων - ο βασιλικός αποθαρρύνει τις μύγες και τα κουνούπια, λόγω της έντονης μυρωδιάς. Δεν έχω προσωπικά παρακολουθήσει επιστημονικό πειράματα πάνω σε αυτό, αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν λιγότερες μύγες γύρω από την κουζίνα ή την καλλιέργεια μας όταν έχουμε βασιλικό στο περβάζι του νεροχύτη, και υπάρχουν εκατοντάδες ανακοινώσεις στο διαδίκτυο επιστημονικές ή αναφορές καλλιεργητών και το ίδιο ορίζει και η καλλιεργητική παράδοση. Αυτό καθιστά επίσης ένα κοινό φυτό σύντροφο για τις ντομάτες στον κήπο που είναι ευαίσθητα στα έντομα του λαχανόκηπου.
- Οι μέλισσες αγαπούν το βασιλικό! - Πάντα φυτεύουμε βασιλικούς στον κήπο που προσελκύει μεγάλο αριθμό μελισσών αναγκαίες για την επικονίαση των φυτών μας.
- Αυτο σπορά - Ο Βασιλικός είναι ένα ετήσιο φυτό που ευδοκιμεί κατά τη διάρκεια των θερμότερων εποχών, αλλά πεθαίνει μετά την ανθοφορία και τους πιο κρύους μήνες. Ωστόσο, αν το κάνετε να αφήσετε Βασιλικούς με λουλούδι θα παράγετε ένα μεγάλο αριθμό των σπόρων που θα σας αφήσει για την επόμενη σεζόν.
- Γλάστρες ή στον κήπο; Είτε ή ... ή και τα δύο! Λειτουργεί καλά όταν φυτευτεί σε βολική απόσταση από το πάγκο της κουζίνας, και σημεία που κοσμούν το μπαλκόνι σας ή στον κήπο!
- Ήταν «Ιερά βότανο» σε πολλές παραδόσεις και διαλαλούν τα πολλά οφέλη για την υγεία όπως οι εξής:
- Τα αιθέρια έλαια που περιλαμβάνονται στο Βασιλικό έχουν αντι-φλεγμονώδη και αντι-βακτηριακή επίδραση στο σώμα ( ευγενόλη, κιτρονελλόλη, λιναλοόλη, κιτράλη, λιμονένιο και τερπινεόλη).
- Υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο . ~ 100 γρ φρέσκα φύλλα παρέχουν 3.17mg του σιδήρου. Αυτό είναι ~ 25% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σας.
- Υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ - αυτό ρυθμίζει την πήξη του αίματος και σας σταματά από αιμορραγία αφειδώς όταν κοπείτε (αν παίρνετε φάρμακα για την αραίωση του αίματος σας παρακαλώ μιλήστε με το γιατρό σας πριν κάνετε οποιαδήποτε ριζικές αλλαγές στη διατροφή σας) .
- Υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α - προστατεύει τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες και αποτρέπει τις ελεύθερες ρίζες από οξειδωτικά χοληστερόλης στο αίμα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου.
- Υψηλή περιεκτικότητα σε μαγνήσιο - αυτό προάγει την χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων, βελτιώνοντας τη ροή του αίματος και τη μείωση του κινδύνου καρδιακής κόπωσης (π.χ. αρρυθμία).
- Ανακουφίζει πεπτικά ζητήματα - θεωρείται ότι αυτό οφείλεται στα έλαια σε Βασιλικού (βλ. παραπάνω) ότι οι εργασίες για τη χαλάρωση των μυών στο πεπτικό μας σύστημα και να δώσει ένα αντι-σπασμωδικές αποτέλεσμα τη μείωση μετεωρισμός, φούσκωμα και κράμπες.
- Βοηθά σε περιόδους στρες και στέρησης ύπνου. Η τρέχουσα έρευνα δείχνει ότι ο Βασίλικός μπορεί να είναι αποτελεσματικός για ορισμένα άτομα σε θεραπεία με αγχολυτική ανακούφιση του στρες και το άγχος. Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν επίσης ως ένα ήπιο ηρεμιστικό για να τους βοηθήσει να κοιμηθούν. Μην φοβάστε να στεγνώσετε μερικά φύλλα και πιείτε το ως τσάι!
Άλλες ποικιλίες
Αρκετοί άλλοι βασιλικοί, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων άλλων ειδών Ώκιμον (Ocimum), αναπτύσσονται σε πολλές περιοχές της Ασίας. Οι περισσότεροι από τους Ασιατικούς βασιλικούς, έχουν μια γεύση σαν τουγαρίφαλου και που σε γενικές γραμμές, είναι ισχυρότεροι από ό, τι οι βασιλικοί της Μεσογείου. Ο πιο ξεχωριστός είναι ο ιερός βασιλικός ή tulsi, ένα εκτιμώμενο γηγενείς φυτό στην Ινδία και το Νεπάλ. Στην Κίνα, η τοπική ποικιλία ονομάζεται (Παραδοσιακά Κινεζικά: 九層塔· πινγίν: jiǔ céng tǎ· κυριολεκτικά: «παγόδα εννέα επιπέδων» ["nine-level pagoda"]), ενώ, οι εισαγόμενες ποικιλίες ονομάζονται (Παραδοσιακά Κινεζικά: 羅勒· πινγίν: luó lè) ή (Παραδοσιακά Κινεζικά: 巴西里· πινγίν: bā xī lǐ), παρόλο που το 巴西里, συνήθως αναφέρεται σε ένα διαφορετικό φυτό, τον μαϊντανό.
Ο βασιλικός λεμόνι (lemon basil), έχει μια έντονη μυρωδιά λεμονιού και γεύση πολύ διαφορετική από εκείνη των άλλων ποικιλιών, επειδή περιέχει μια χημική ουσία που ονομάζεται κιτράλη (citral). Χρησιμοποιείται ευρέως στην Ινδονησία, όπου ονομάζεται kemangi και προσφέρεται ωμός, μαζί με ωμό λάχανο, πράσινα φασολάκια, αγγούρι και ως συνοδευτικό τηγανιτού ψαριού ή πάπιας. Όταν διασπαστούν τα άνθη του, γίνονται ένα πικάντικο άρτυμα σαλάτας.
Χημικά συστατικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι ποικίλοι βασιλικοί, έχουν τόσο ξεχωριστές ευωδίες, επειδή το βότανο έχει μια σειρά από διαφορετικά αιθέρια έλαια, τα οποία έρχονται από κοινού σε διαφορετικές αναλογίες, για τις διάφορες ράτσες. Η ισχυρή σαν-γαρίφαλο μυρωδιά του γλυκού βασιλικού, εξάγεται από την ευγενόλη, το ίδιο χημικό συστατικό όπως και το πραγματικό γαρίφαλο.[17] Η ευωδία κίτρου του βασιλικού λεμόνι και βασιλικού μοσχολέμονο, αντανακλούν το υψηλότερο ποσοστό τους στη κιτράλη, το οποίο προκαλεί αυτό το φαινόμενο σε αρκετά φυτά, συμπεριλαμβανομένου του μελισσόχορτου και του λιμονένιου, το οποίο δίνει στην πραγματική φλούδα του λεμονιού, το άρωμά του. Ο Αφρικανικός μπλε βασιλικός (African blue basil), έχει μια ισχυρή μυρωδιά καμφοράς, διότι περιέχει καμφορά και καμφένιο σε υψηλότερες αναλογίες. Ο βασιλικός γλυκόριζα περιέχει ανηθόλη, την ίδια χημική ουσία που κάνει το γλυκάνισο μυρίζει όπως η γλυκόριζα και στην πραγματικότητα μερικές φορές ονομάζεται «βασιλικός γλυκάνισο».
Άλλες χημικές ουσίες, οι οποίες βοηθούν να παραχθούν οι διακριτικές ευωδίες από πολλούς βασιλικούς, ανάλογα με το ποσοστό τους σε κάθε συγκεκριμένη ράτσα, περιλαμβάνουν:
- citronellol (πελαργόνια, τριανταφυλλιές και citronella)[18]
- λιναλοόλη (linalool)[19] (μια λουλουδένια ευωδία και στον κόλιανδρο)
- myrcene (δαφνόφυλλο, myrcia)[20]
- pinene (το οποίο, όπως υπονοεί και το όνομα, τη χημική ουσία που δίνει στο έλαιο του πεύκου την ευωδία του)
- ocimene[20]
- terpineol
- linalyl acetate
- fenchyl acetate
- trans-ocimene
- 1,8-cineole
- camphor octanane
- μεθυλοευγενόλη (methyl eugenol)
- μεθυλοχαβικόλη (methyl chavicol)[18]
- ευγενόλη (eugenol)[18]
- beta-caryophyllene
Με βάση την χημική περιεκτικότητα, οι βασιλικοί μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις ομάδες:
Γαλλική· Το Ώκιμον το βασιλικόν (Ocimum basilicum), περιέχει χαμηλότερες ποσότητες φαινολών
εξωτική· περιέχει μεθυλοχαβικόλη (methyl chavicol) (40–80%)
methyl cinnamat – αιθέρας (ether) 90%
ευγενόλη (eugenol)
Προφίλ αρώματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ευδοκιμεί σε χωράφια μέσης σύστασης, πλούσια, σε ότι αφορά το κάλιο ποτιστικά με καλή αποστράγγιση. Ο βασιλικός είναι φυτό με μεγάλη βλαστητική ανάπτυξη γι αυτό έχει συνέχεια ανάγκη από λιπαντικά (κομπόστα) στοιχεία και υγρασία στο έδαφος. Ο βασιλικός θέλει πολύ ήλιο, για να αποκτήσει το γνωστό, χαρακτηριστικό του άρωμα (όσο περισσότερος ήλιος, τόσο πιο έντονο είναι το άρωμα). Συλλέγεται λίγο πριν την ανθοφορία ή ξεραίνεται ολόκληρο σε μέρος δροσερό και αεριζόμενο.
Αν θα χρησιμοποιηθούν τα φύλλα τους σαν καρύκευμα, θα πρέπει να κόβονται λίγα φύλλα κάθε φορά, τα φυτά να κορυφολογούνται ώστε να αναπτύσσονται νέοι πλευρικοί βλαστοί και οι ανθοταξίες να κόβονται μόλις σχηματίζονται, για να παραταθεί η ζωή του φυτού. Με τον τρόπο αυτό τα φυτά μπορούν να αντέξουν μέχρι τα πρώτα κρύα του χειμώνα. Η καλλιέργεια βασιλικού είναι σχετικά εύκολη.
Τρόπος πολλαπλασιασμού
Με σπόρο σε σπορείο νωρίς την άνοιξη ή νωρίτερα σε θερμοκήπιο.
Με σπόρο απ’ ευθείας στο χωράφι σε όρχους (6-10 σπόροι) ή με μηχανές, αρχές με μέσα Μαρτίου.
Ακολουθεί αραίωμα στο χωράφι.Ο πολλαπλασιασμός του βασιλικού γίνεται με σπόρους, από τον Φεβρουάριο- Μάρτιο μέχρι την αρχή του καλοκαιριού, ανάλογα με το κλίμα της περιοχής όπου σπέρνεται. Η θερμοκρασία δεν πρέπει να είναι χαμηλότερη από τους 10-12 °C. Επίσης ο πολλαπλασιασμός μπορεί να γίνει και με παραφυάδες (τμήματα βλαστών 10 εκατοστών περίπου). Τα νεαρά φυτά φυτεύονται σε γραμμές που απέχουν 30 cm και έχουν απόσταση επί των γραμμών 25-30 cm. Όταν καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιο τότε συγκομίζεται σε πλήρη άνθιση. Η συγκομιδή αυτή γίνεται με δύο τρόπους: Tα φυτά είτε κόβονται ολόκληρα σε ύψος 10-15 εκ. περίπου, ή συλλέγονται μόνον οι ταξιανθίες. Ο βασιλικός έχει μεγάλη και γρήγορη αναβλαστική ικανότητα. Στον πρώτο τρόπο, όπου συγκομίζονται ολόκληρα τα φυτά, γίνονται μέχρι 3 συγκομιδές, ενώ στο δεύτερο, που συλλέγονται μόνο ταξιανθίες, μέχρι 6. Στο δεύτερο τρόπο επιτυγχάνεται περισσότερη ποσότητα αιθέριου ελαίου, απαιτούνται όμως και περισσότερα ημερομίσθια συλλογής. To αιθέριο έλαιο του βασιλικού εξάγεται από ολόκληρο το φυτό, είναι σχεδόν διαφανές και έχει μυρωδιά που είναι γλυκιά και πικάντικη.
Οι περισσότεροι μαγειρικοί και διακοσμητικοί βασιλικοί, είναι ποικιλίες του είδους Ocimum basilicum, αλλά και άλλα είδη καλλιεργούνται επίσης και υπάρχουν πολλά υβρίδια μεταξύ των ειδών. Παραδοσιακά, ένα πράσινο φυτό, μερικές ποικιλίες, όπως το «Purple Delight» έχουν φύλλα που εμφανίζονται μωβ.[26]
Αν θα χρησιμοποιηθούν τα φύλλα τους σαν καρύκευμα, θα πρέπει να κόβονται λίγα φύλλα κάθε φορά, τα φυτά να κορυφολογούνται ώστε να αναπτύσσονται νέοι πλευρικοί βλαστοί και οι ανθοταξίες να κόβονται μόλις σχηματίζονται, για να παραταθεί η ζωή του φυτού. Με τον τρόπο αυτό τα φυτά μπορούν να αντέξουν μέχρι τα πρώτα κρύα του χειμώνα. Η καλλιέργεια βασιλικού είναι σχετικά εύκολη.
Τρόπος πολλαπλασιασμού
Με σπόρο σε σπορείο νωρίς την άνοιξη ή νωρίτερα σε θερμοκήπιο.
Με σπόρο απ’ ευθείας στο χωράφι σε όρχους (6-10 σπόροι) ή με μηχανές, αρχές με μέσα Μαρτίου.
Ακολουθεί αραίωμα στο χωράφι.Ο πολλαπλασιασμός του βασιλικού γίνεται με σπόρους, από τον Φεβρουάριο- Μάρτιο μέχρι την αρχή του καλοκαιριού, ανάλογα με το κλίμα της περιοχής όπου σπέρνεται. Η θερμοκρασία δεν πρέπει να είναι χαμηλότερη από τους 10-12 °C. Επίσης ο πολλαπλασιασμός μπορεί να γίνει και με παραφυάδες (τμήματα βλαστών 10 εκατοστών περίπου). Τα νεαρά φυτά φυτεύονται σε γραμμές που απέχουν 30 cm και έχουν απόσταση επί των γραμμών 25-30 cm. Όταν καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιο τότε συγκομίζεται σε πλήρη άνθιση. Η συγκομιδή αυτή γίνεται με δύο τρόπους: Tα φυτά είτε κόβονται ολόκληρα σε ύψος 10-15 εκ. περίπου, ή συλλέγονται μόνον οι ταξιανθίες. Ο βασιλικός έχει μεγάλη και γρήγορη αναβλαστική ικανότητα. Στον πρώτο τρόπο, όπου συγκομίζονται ολόκληρα τα φυτά, γίνονται μέχρι 3 συγκομιδές, ενώ στο δεύτερο, που συλλέγονται μόνο ταξιανθίες, μέχρι 6. Στο δεύτερο τρόπο επιτυγχάνεται περισσότερη ποσότητα αιθέριου ελαίου, απαιτούνται όμως και περισσότερα ημερομίσθια συλλογής. To αιθέριο έλαιο του βασιλικού εξάγεται από ολόκληρο το φυτό, είναι σχεδόν διαφανές και έχει μυρωδιά που είναι γλυκιά και πικάντικη.
Οι περισσότεροι μαγειρικοί και διακοσμητικοί βασιλικοί, είναι ποικιλίες του είδους Ocimum basilicum, αλλά και άλλα είδη καλλιεργούνται επίσης και υπάρχουν πολλά υβρίδια μεταξύ των ειδών. Παραδοσιακά, ένα πράσινο φυτό, μερικές ποικιλίες, όπως το «Purple Delight» έχουν φύλλα που εμφανίζονται μωβ.[26]
Ο βασιλικός, αναπτύσσεται σε ύψος μεταξύ 30-130 εκ. (12-51 ίντσες), με αντικριστά, ανοιχτό-πράσινα, μεταξένια φύλλα μήκους 3-11 εκ (1,2 έως 4,3 ίντσες) και πλάτος 1-6 εκ. (0,39 έως 2,36 ίντσες). Τα άνθη είναι μικρά, λευκού χρώματος και τοποθετημένα σε μια τερματική ακίδα (spike).[Σημ. 5] Ασυνήθιστο μεταξύ των Χειλανθών (Lamiaceae), οι τέσσερις στήμονες και το ύπερο[Σημ. 6] δεν ωθούνται κάτω από το άνω χείλος της στεφάνης(corolla),[Σημ. 7] αλλά κείται πάνω από το κατώτερο χείλος. Μετά την εντομόφιλη επικονίαση, η στεφάνη αποκολλάται και τέσσερα στρογγυλά αχαίνια (achenes)[Σημ. 8] αναπτύσσονται στο εσωτερικό του διπλόχειλου κάλυκα(bilabiate calyx).[Σημ. 9]
Ο βασιλικός είναι πολύ ευαίσθητος στο κρύο, με την καλύτερη ανάπτυξη σε θερμές και ξηρές συνθήκες. Συμπεριφέρεται ως ετήσιο, εάν υπάρχει οποιαδήποτε πιθανότητα παγετού. Στη Βόρεια Ευρώπη, τον Καναδά, τις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ και το Νότιο Νησί της Νέας Ζηλανδίας, θα μεγαλώσει καλύτερα αν σπαρεί κάτω από γυαλί σε ένα τσουκάλι τύρφης, κατόπιν μεταφυτεύεται στα τέλη της άνοιξης / αρχές του καλοκαιριού (όταν υπάρχει ελάχιστη πιθανότητα παγετού).[27] Επιπλέον, μπορεί να σπαρθεί στο έδαφος, άπαξ και έχει παρέλθει η πιθανότητα παγετού. Διάγει καλύτερα, σε καλά στραγγισμένα ηλιόλουστα σημεία.
Παρά το γεγονός, ότι ο βασιλικός αναπτύσσεται καλύτερα σε εξωτερικούς χώρους, μπορεί να καλλιεργηθεί σε εσωτερικούς χώρους σε ένα τσουκάλι και όπως και τα περισσότερα βότανα, θα αναπτυχθεί καλύτερα, σε ένα περβάζι παραθύρου με ισημερινό προσανατολισμό. Θα πρέπει να φυλάσσεται μακριά από δυνατά κρύα ρεύματα και αναπτύσσεται καλύτερα στο έντονο ηλιακό φως, ως εκ τούτου, ένα θερμοκήπιο ή σειρά κάλυμμα (row cover), είναι ιδανικό εάν είναι διαθέσιμο. Μπορεί ωστόσο, να αναπτυχθεί ακόμη και σε ένα υπόγειο, κάτω από λάμπες φθορισμού.
Αν τα φύλλα του μαραθούν από την έλλειψη νερού, θα ανακάμψει, αν ποτιστεί καλά και τοποθετηθεί σε ευήλια τοποθεσία. Τα κίτρινα φύλλα στο κάτω μέρος του φυτού, είναι μια ένδειξη ότι το φυτό έχει αγχωθεί· συνήθως, αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται λιγότερο νερό ή λιγότερο ή περισσότερο λίπασμα.
Σε πιο ηλιόλουστα κλίματα, όπως της Νότιας Ευρώπης, των νοτίων πολιτειών των ΗΠΑ, του Βόρειου Νησιού της Νέας Ζηλανδίας και στην Αυστραλία, ο βασιλικός θα ευδοκιμήσει, αν φυτευτεί έξω. Ευημερεί επίσης κατά το καλοκαίρι, στις κεντρικές και βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μαραίνεται, όταν οι θερμοκρασίες φτάσουν στο σημείο πήξης. Θα ξανά αναπτυχθεί το επόμενο έτος, αν του επιτραπεί να κάνει σπόρο. Θα χρειαστεί τακτικό πότισμα, αλλά δεν χρειάζεται τόση πολλή προσοχή, όπως απαιτείται στα άλλα κλίματα.
Ο βασιλικός μπορεί επίσης να μεταδοθεί πολύ αξιόπιστα, από μοσχεύματα με τα στελέχη των κοντών μοσχευμάτων να αναστέλλονται για δύο εβδομάδες ή περισσότερο, έως ότου το νερό να αναπτύξει τις ρίζες.
Άπαξ και το στέλεχος παράξει άνθη, η παραγωγή φυλλώματος σταματά στο συγκεκριμένο στέλεχος, το στέλεχος γίνεται ξυλώδες και μειώνεται η παραγωγή του αιθέριου ελαίου. Για να αποφευχθεί αυτό, ένας καλλιεργητής βασιλικού, μπορεί να αφαιρέσει όσους μίσχους λουλουδιών, πριν αυτοί ωριμάσουν πλήρως. Επειδή μόνο το ανθισμένο στέλεχος επηρεάζεται έτσι, μερικά στελέχη μπορούν να αφαιρεθούν για την παραγωγή φύλλων, ενώ άλλα αφήνονται να ανθίσουν για διακόσμηση ή για σπόρους.
Μόλις το φυτό έχει τη δυνατότητα να ανθήσει, τότε μπορεί να παράγει λοβούς σπόρων οι οποίοι περιέχουν μικρά μαύρα κουκούτσια, τα οποία μπορούν να αποθηκευτούν και να φυτευτούν το επόμενο έτος. Το μάζεμα των φύλλων από το φυτό, βοηθά στην προώθηση της ανάπτυξης, κυρίως, γιατί το φυτό αντιδρά μετατρέποντας τα ζεύγη των φυλλαδίων, δίπλα από τα κορυφαία φύλλα, σε νέους μίσχους.
Εποχή φύτευσης-σποράς
Μεταφυτεύεται στο χωράφι, όταν τα φυτά του σπορείου έχουν ύψος 10εκ., από τα μέσα Απριλίου-μέσα Μαΐου.
Η φύτευση γίνεται σε γραμμές που απέχουν 40-50εκ. και 30-40εκ. επί των γραμμών με το χέρι ή με καπνοφυτευτικές μηχανές.
Σημαντικές για την καλλιέργεια θεωρούνται η καλή προετοιμασία του χωραφιού, η βασική λίπανση με 30 κιλά φωσφορική αμμωνία, η καταπολέμηση των ζιζανίων με σκαλίσματα ή κατάλληλα προς τούτο ζιζανιοκτόνα και οι αρδεύσεις.
Κλιματικές συνθήκες
Ο βασιλικός αγαπά το μεσογειακό κλίμα με τους ήπιους και σύντομους χειμώνες και τα δροσερά καλοκαίρια με τη μεγάλη ηλιοφάνεια, ενώ δεν αντέχει σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 10° C.
Το εύκρατο κλίμα είναι το καταλληλότερο για την καλλιέργεια του βασιλικού. Ο ήπιος και μικρής διάρκειας χειμώνας που τον ακολουθεί ένα δροσερό καλοκαίρι, αποτελεί την καλύτερη προϋπόθεση για μία επιτυχημένη παραγωγή βασιλικού. Στις περιοχές αυτές, η διάρκεια της βλαστήσεως είναι πιο μακρά, με συνέπεια να γίνονται περισσότερες συγκομιδές το έτος.
Ο βασιλικός έχει ανάγκη από τουλάχιστον 5 ώρες ήλιο την ημέρα. Το μέρος πρέπει να αερίζεται, αλλά να μην το χτυπά δυνατά ο άνεμος.
Άρδευση
Όπως σε όλα τα φυτά, αποφεύγουμε το πότισμα τις ώρες με την έντονη ζέστη, γιατί αφενός εξατμίζεται γρήγορα το νερό, αφετέρου οι σταγόνες του νερού δρουν σαν μεγεθυντικοί φακοί, επιτρέποντας στον ήλιο να κάψει και να τρυπήσει τα φύλλα. Οι αρδεύσεις μπορεί να γίνονται με σταγόνες ή με κατάκλιση
Η συχνότητα εξαρτάται από το είδος του εδάφους, (αμμώδες, πηλώδες, αργιλώδες). Στα αμμώδη εδάφη πρέπει να γίνεται συχνότερα. Τις πολύ θερμές ημέρες πρέπει να γίνεται ανά δεύτερη ημέρα. Κατά μέσο όρο οι αρδεύσεις πρέπει να γίνονται κάθε 10-12 ημέρες. Η άρδευση του βασιλικού πρέπει να σταματά 4-5 ημέρες πριν από κάθε συλλογή των φύλλων.
Λίπανση
Σύμφωνα με πειραματικά δεδομένα που υπάρχουν, μία λίπανση με 30 κιλά φωσφορικής αμμωνίας, είναι μία λίπανση που βοηθάει ικανοποιητικά στην ανάπτυξη των φυτών.
Συγκομιδή/Αποξήρανση
Η ανθοφορία του είναι Ιούνιο – Σεπτέμβριο. Για να διατηρήσουμε το φυτό ακμαίο και ζωηρό, κόβουμε τις κορφές από τους βλαστούς λίγο πριν από την άνθιση.
Η συγκομιδή γίνεται με δύο τρόπους:
Με αποκοπή των φυτών σε ύψος 10cm από το έδαφος. Στην περίπτωση αυτή γίνονται 3-4 συλλογές τον χρόνο και η παραγωγή χρησιμοποιείται για αποξήρανση και παραγωγή ξηρής δρόγης.
Με τη συλλογή μόνο των ανθοφόρων κορυφών, όταν ευρίσκονται σε πλήρη άνθιση. Στην περίπτωση αυτή, γίνονται 6-7 συλλογές και η παραγωγή χρησιμοποιείται για απόσταξη και παραγωγή αιθέριων ελαίων.
Η αποξήρανση γίνεται σε χώρους σκιερούς που αερίζονται καλά ή σε ειδικά ξηραντήρια. Η παραγωγή των αιθέριων ελαίων γίνεται σε ίδιους αποστακτήρες με εκείνους που χρησιμοποιούνται για τη μέντα, κ.λπ. Η αποξήρανση πρέπει να γίνεται μέχρι τους 40ο C. Μπορεί να δώσει μέχρι 2.000 κιλά το στρέμμα χλωρή μάζα, ενώ έχει απόδοση 20-25% σε ξηρή δρόγη μετά την αποξήρανση δηλαδή 400-500 κιλά ξηρή δρόγη.
Απόδοση
Η ετήσια απόδοση στην καλλιέργεια βασιλικού φθάνει τα 400 κιλά αποξηραμένων φύλλων και τα έσοδα ανά στρέμμα σε ετήσια βάση μπορούν να προσεγγίσουν τα 800 ευρώ, ενώ στην περίπτωση εκείνη που επιλεγεί βιολογική καλλιέργεια, τα έσοδα εκτοξεύονται και κυμαίνονται από 1.500 έως 2.000 ευρώ.
Έχει μεγάλη αναβλαστική ικανότητα και ως εκ τούτου έχουμε πολλές συγκομιδές πάντοτε στο στάδιο της πλήρους ανθήσεως.
Μεγαλύτερη συγκέντρωση αιθέριων ελαίων παρατηρείται στα ανθοφόρα στελέχη.
Χρήσεις-συντήρηση φύλλων βασιλικού.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι συντήρησης των φύλλων. Σκοπός όλων είναι η συντήρηση των φύλλων για χρήση τους χειμερινούς μήνες.
Κατάψυξη: ένας εύκολος τρόπος, αλλά όταν αποψύχονται τα φύλλα έχουν χάσει την σφριγιλότητά τους και έχουν χάσει αρκετό από το άρωμά τους. Γι'αυτό λοιπόν προτείνεται η παρακάτω διαδικασία: Τα φύλλα που θέλουμε να καταψύξουμε, τα ξεπλένουμε προσεκτικά σε πολύ κρύο νερό. Δεν χρησιμοποιούμε τρεχούμενο κρύο νερό, για να μην χάσουν τα φύλλα πολύ από το άρωμά τους. Τα βάζουμε στη συνέχεια σε μια κρισάρα για να φύγει το νερό, και μετά ανάμεσα σε φύλλα από χαρτί κουζίνας. Προσοχή, δεν τα τρίβουμε. Πριν τα βάλουμε στον καταψύκτη, τα τοποθετούμε στα ειδικά σακουλάκια για το ψυγείο. Πριν τα χρησιμοποιήσουμε, τα θρυμματίζουμε αφού τα βγάλουμε από τον καταψύκτη και τα βάζουμε απευθείας στο φαγητό μας. Με αυτό τον τρόπο, δεν χάνουμε σε άρωμα, αλλά το χρώμα όμως θα είναι βαθύ σκούρο.
Συντήρηση στο λάδι: πλένουμε τα φύλλα καλά και τα σκουπίζουμε καλά. Το σκούπισμα των φύλλων είναι σημαντικό, δεν πρέπει να υπάρχει υγρασία στα φύλλα, ειδάλλως υπάρχει πιθανότητα τα φύλλα να χαλάσουν στη πορεία της συντήρησης. Ένας ικανοποιητικός τρόπος είναι να χρησιμοποιήσουμε τις στραγγιστικές-φυγοκεντρικές μηχανές που υπάρχουν στην αγορά για τις σαλάτες. Αν δεν υπάρχει διαθέσιμο αυτό το εργαλείο περιστρέφουμε με δύναμη τα φύλλα σε μια πετσέτα κουζίνας, ή σκουπίζουμε τα φύλλα ένα-ένα. Η διαδικασία πάντως αυτή πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην τραυματίζονται τα φύλλα,γιατί χάνουνε το άρωμά τους. Στη συνέχεια τα βάζουμε σε γυάλινο δοχείο με αλάτι και τα σκεπάζουμε με λάδι καλής ποιότητας. Τα συντηρούμε στο ψυγείο μέχρι να τα χρησιμοποιήσουμε. Τα φύλλα του βασιλικού αποκτούν ένα βαθύ σκούρο χρώμα.
Αποξηραμένος βασιλικός: δένουμε τα κλαράκια του βασιλικού και το ματσάκι το κρεμάμε ανάποδα σε χώρο ξηρό και όσο το δυνατόν ελεύθερο από σκόνη. Στην περίπτωση που θέλουμε να αποφύγουμε την σκόνη, μπορούμε να προφυλάξουμε το ματσάκι του βασιλικού, σκεπάζοντάς το με χαρτοσακούλα που προηγούμενα έχουμε διατηρήσει για να αναπνέει. Ο χρόνος αποξήρανσης διαρκεί δύο έως τρείς εβδομάδες. Ένας ηλεκτρικός αποξηραντής μπορεί να μειώσει τον χρόνο στης δύο με δυόμισι ώρες.
Χρήσεις
Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στη σαπωνοποιία, αρωματοποιία, κλπ
Χρησιμοποιείται επίσης ως σαλατικό (Ιταλία, Αγγλία, κλπ).
Το αφέψημα του θεωρείται ως ευστόμαχο, διουρητικό, διεγερτικό, κλπ
Τα μυστικά για την καλλιέργεια του βασιλικού
- Αγορά φυταρίων: 500 ευρώ ανά στρέμμα (0,1 ευρώ επί 5.000 φυτά)
- Εγκατάσταση: 3/4 του μεροκάματου ανά στρέμμα.
- Τρία σκαλίσματα το χρόνο (ένα μεροκάματο ανά στρέμμα το κάθε σκάλισμα).
- Μονοετής καλλιέργεια.
- Συγκομίζεται μέχρι τρεις φορές το χρόνο για ξηρή ή νωπή δρόγη φύλλων λίγο πριν την άνθιση ή σε πλήρη άνθιση για αιθέριο έλαιο. Η κάθε φυτεία σε τρεις συγκομιδές μπορεί να δώσει μέχρι και 700-800 κιλά ξηρή δρόγη.
- Κόστος συγκομιδής και ξήρανσης-αποφύλλωσης: 0,5 ευρώ ανά κιλό
- Ενδεικτική τιμή πώλησης 2-3 ευρώ το κιλό ξηρής δρόγης φύλλων αναλόγως της ποιότητας.
-Πολλαπλασιάζεται κυρίως με σπόρο και προτιμά ζεστά μέρη και ηλιόλουστα.Μεγαλύτερη συγκέντρωση αιθέριων ελαίων παρατηρείται στα ανθοφόρα στελέχη.
Χρήσεις-συντήρηση φύλλων βασιλικού.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι συντήρησης των φύλλων. Σκοπός όλων είναι η συντήρηση των φύλλων για χρήση τους χειμερινούς μήνες.
Κατάψυξη: ένας εύκολος τρόπος, αλλά όταν αποψύχονται τα φύλλα έχουν χάσει την σφριγιλότητά τους και έχουν χάσει αρκετό από το άρωμά τους. Γι'αυτό λοιπόν προτείνεται η παρακάτω διαδικασία: Τα φύλλα που θέλουμε να καταψύξουμε, τα ξεπλένουμε προσεκτικά σε πολύ κρύο νερό. Δεν χρησιμοποιούμε τρεχούμενο κρύο νερό, για να μην χάσουν τα φύλλα πολύ από το άρωμά τους. Τα βάζουμε στη συνέχεια σε μια κρισάρα για να φύγει το νερό, και μετά ανάμεσα σε φύλλα από χαρτί κουζίνας. Προσοχή, δεν τα τρίβουμε. Πριν τα βάλουμε στον καταψύκτη, τα τοποθετούμε στα ειδικά σακουλάκια για το ψυγείο. Πριν τα χρησιμοποιήσουμε, τα θρυμματίζουμε αφού τα βγάλουμε από τον καταψύκτη και τα βάζουμε απευθείας στο φαγητό μας. Με αυτό τον τρόπο, δεν χάνουμε σε άρωμα, αλλά το χρώμα όμως θα είναι βαθύ σκούρο.
Συντήρηση στο λάδι: πλένουμε τα φύλλα καλά και τα σκουπίζουμε καλά. Το σκούπισμα των φύλλων είναι σημαντικό, δεν πρέπει να υπάρχει υγρασία στα φύλλα, ειδάλλως υπάρχει πιθανότητα τα φύλλα να χαλάσουν στη πορεία της συντήρησης. Ένας ικανοποιητικός τρόπος είναι να χρησιμοποιήσουμε τις στραγγιστικές-φυγοκεντρικές μηχανές που υπάρχουν στην αγορά για τις σαλάτες. Αν δεν υπάρχει διαθέσιμο αυτό το εργαλείο περιστρέφουμε με δύναμη τα φύλλα σε μια πετσέτα κουζίνας, ή σκουπίζουμε τα φύλλα ένα-ένα. Η διαδικασία πάντως αυτή πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην τραυματίζονται τα φύλλα,γιατί χάνουνε το άρωμά τους. Στη συνέχεια τα βάζουμε σε γυάλινο δοχείο με αλάτι και τα σκεπάζουμε με λάδι καλής ποιότητας. Τα συντηρούμε στο ψυγείο μέχρι να τα χρησιμοποιήσουμε. Τα φύλλα του βασιλικού αποκτούν ένα βαθύ σκούρο χρώμα.
Αποξηραμένος βασιλικός: δένουμε τα κλαράκια του βασιλικού και το ματσάκι το κρεμάμε ανάποδα σε χώρο ξηρό και όσο το δυνατόν ελεύθερο από σκόνη. Στην περίπτωση που θέλουμε να αποφύγουμε την σκόνη, μπορούμε να προφυλάξουμε το ματσάκι του βασιλικού, σκεπάζοντάς το με χαρτοσακούλα που προηγούμενα έχουμε διατηρήσει για να αναπνέει. Ο χρόνος αποξήρανσης διαρκεί δύο έως τρείς εβδομάδες. Ένας ηλεκτρικός αποξηραντής μπορεί να μειώσει τον χρόνο στης δύο με δυόμισι ώρες.
Χρήσεις
Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στη σαπωνοποιία, αρωματοποιία, κλπ
Χρησιμοποιείται επίσης ως σαλατικό (Ιταλία, Αγγλία, κλπ).
Το αφέψημα του θεωρείται ως ευστόμαχο, διουρητικό, διεγερτικό, κλπ
Τα μυστικά για την καλλιέργεια του βασιλικού
- Αγορά φυταρίων: 500 ευρώ ανά στρέμμα (0,1 ευρώ επί 5.000 φυτά)
- Εγκατάσταση: 3/4 του μεροκάματου ανά στρέμμα.
- Τρία σκαλίσματα το χρόνο (ένα μεροκάματο ανά στρέμμα το κάθε σκάλισμα).
- Μονοετής καλλιέργεια.
- Συγκομίζεται μέχρι τρεις φορές το χρόνο για ξηρή ή νωπή δρόγη φύλλων λίγο πριν την άνθιση ή σε πλήρη άνθιση για αιθέριο έλαιο. Η κάθε φυτεία σε τρεις συγκομιδές μπορεί να δώσει μέχρι και 700-800 κιλά ξηρή δρόγη.
- Κόστος συγκομιδής και ξήρανσης-αποφύλλωσης: 0,5 ευρώ ανά κιλό
- Ενδεικτική τιμή πώλησης 2-3 ευρώ το κιλό ξηρής δρόγης φύλλων αναλόγως της ποιότητας.
-Φυτέψτε σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη, πλούσια σε οργανική ουσία. Eπειδή έχει μεγάλη βλαστική ανάπτυξη ο βασιλικός, χρειάζεται αρκετό νερό.
-Η συχνότητα του ποτίσματος εξαρτάται από το είδος του εδάφους, (αμμώδες, πηλώδες, αργιλώδες). Στα αμμώδη εδάφη η άρδευση πρέπει να γίνεται συχνότερα. Τις πολύ θερμές ημέρες το πότισμα πρέπει να γίνεται ανά δεύτερη ημέρα.
-Κατά μέσο όρο, οι αρδεύσεις γίνονται κάθε 5-10 ημέρες και πρέπει να σταματούν 4-5 ημέρες πριν από κάθε συλλογή των φύλλων.
Συντροφική φύτευση
Ανθισμένο στέλεχος βασιλικού.
Σε διπλές τυφλές γευστικές δοκιμές, έχει βρεθεί, ότι ο βασιλικός δεν επηρεάζει σημαντικά τη γεύση της τομάτας, όταν φυτεύεται δίπλα σε αυτές.[28]
Ανθισμένο στέλεχος βασιλικού.
Σε διπλές τυφλές γευστικές δοκιμές, έχει βρεθεί, ότι ο βασιλικός δεν επηρεάζει σημαντικά τη γεύση της τομάτας, όταν φυτεύεται δίπλα σε αυτές.[28]
Ασθένειες
Ο βασιλικός υποφέρει από διάφορα παθογόνα φυτών που μπορούν να καταστρέψουν την καλλιέργεια και να μειώσουν την απόδοση. Η Φουζαρίωση (Fusarium wilt), είναι μια χώματο-μυκητιασική νόσος που θα σκοτώσει γρήγορα τα νεότερα φυτά του βασιλικού. Τα σπορόφυτα μπορούν επίσης να θανατωθούν από το Pythium ριζοκτονία (damping off).[Σημ. 10]
Μια κοινή νόσος φυλλώματος του βασιλικού, είναι η γκρι μούχλα (gray mold), η οποία προκαλείται από τον Botrytis cinerea· μπορεί επίσης να προκαλέσει λοιμώξεις μετά τη συγκομιδή και είναι ικανή να σκοτώσει το σύνολο του φυτού. Η ασθένεια black spot, μπορεί επίσης να φανεί στο φύλλωμα του βασιλικού και προκαλείται από τον μύκητα του γένους Colletotrichum.
Πιο πρόσφατα, ο περονόσπορος (downy mildew) του βασιλικού, ο οποίος προκαλείται από τον Peronospora belbahrii, είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, τόσο για εμπορικούς παραγωγούς όσο και για τους οικιακούς καλλιεργητές. Η ασθένεια, αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία το 2004,[29] καθώς επίσης και στις ΗΠΑ το 2007 και 2008[30][31] αυξάνεται δε σταθερά στην επικράτηση, τη διανομή και την οικονομική σημασία από τότε.
Να καλλιεργήσω Βασιλικό ως εναλλακτική βιολογική καλλιέργεια;
Πολύ καλές προοπτικές ανάπτυξης παρουσιάζουν οι εναλλακτικές καλλιέργειες βασιλικούπου ανήκει στα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά.
Το έντονο περιβάλλον ανταγωνισμού οι χαμηλές τιμές παραγωγού και τα υπερβολικά έξοδα οδηγούν κυρίως νέους καλλιεργητές στην αναζήτηση νέων καλλιεργειών(πρωτοποριακών για τα Ελληνικά δεδομένα) ως συμπληρωματικό εισόδημα από αυτό πού ήδη έχουν από τα Καπνά, καλαμπόκι, βαμβάκι , πατάτες, κλπ.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όλες αυτές τις νέες φιλόδοξες καλλιέργειες ως Νέες ήακόμα και εναλλακτικές καλλιέργειες.
Πάλι λόγου του νεοτερισμού τους, για τα δικά μας δεδομένα, καλό είναι οι σχετικοί υποψήφιοι καλλιεργητές να συγκροτήσουν ομάδα παραγωγών, όπου όλοι μαζί με ένα στόχο και ένα σκοπό να βρουν κυρίως την τεχνογνωσία και τους τρόπους που θα τους κάνουν επιτυχημένους καλλιεργητές εναλλακτικών φυτών αλλά και να κάνουν της απαραίτητη αρχική έρευνα που θα διαθέσουν αυτό το «ιδιαίτερο» προϊόν που θα δραστηριοποιηθούν (Έρευνα διεθνών τιμών, τάσεις αγοράς, δίκτυο πωλήσεων, μεταποίηση, συσκευασία, πιστοποιήσεις είναι μερικά από όλα αυτά).
Οι περισσότερες από αυτές είναι συμβατικές και «κλασικές» στις χώρες που παράγονται και ευδοκιμούν εδώ και χρόνια π.χ. η Αλόη στο Μεξικό, η Στέβια στην Παραγουάη.
Στο τέλος του άρθρου θα δείτε σχετικά Link με αυτές τις καλλιέργειες.
Το εντυπωσιακό μάλιστα στοιχείο που κάνει ελκυστικές τις καλλιέργειες αυτές είναι ότι οι αποδόσεις σε έσοδα φθάνουν να διπλασιάζονται όταν γίνονται με βιολογικά κριτήρια.
Η ζήτηση για τα προϊόντα δεν εστιάζεται μόνο εντός αλλά και εκτός ελληνικών συνόρων, ενώ με την δυνατότητα μεταποίησης των προϊόντων μπορούν να αποκτήσουν μεγάλη εμπορική αξία, σε μεγάλες επενδύσεις βοηθά και η επιδότηση του Νέου αναπτυξιακού νόμου (βλ. στο τέλος).
Υπερδιπλάσιες οικονομικές αποδόσεις φέρνει η βιολογική καλλιέργεια βασιλικού έναντι της συμβατικής, με τα έσοδα σε ετήσια βάση να υπερβαίνουν τα 2.000 ευρώ. Το ετήσιο κόστος για τον βασιλικό υπολογίζεται σε 300 ευρώ ανά στρέμμα δίνοντας καθαρό εισόδημα 800-1.100 ευρώ στην περίπτωση της συμβατικής καλλιέργειας.
Με το κόστος της συμβατικής καλλιέργειας γλυκάνισου να μην υπερβαίνει τα 150 ευρώ ανά στρέμμα, η οικονομική απόδοση φθάνει τα 500 ευρώ το στρέμμα ανά έτος. Πάντως, το δίπτυχο της επιτυχίας, σύμφωνα με τους γνώστες του τομέα που ειδικεύονται στις καλλιέργειες αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, είναι αφενός η συνεργασία μέσω ομάδων παραγωγών και η ποιότητα με βιολογικές μεθόδους.
Υπερδιπλάσιες οικονομικές αποδόσεις φέρνει η βιολογική καλλιέργεια βασιλικού έναντι της συμβατικής, με τα έσοδα σε ετήσια βάση να υπερβαίνουν τα 2.000 ευρώ.
Το ετήσιο κόστος για τον βασιλικό υπολογίζεται σε 300 ευρώ ανά στρέμμα, δίνοντας καθαρό εισόδημα 800-1.100 ευρώ στην περίπτωση της συμβατικής καλλιέργειας.
Ο βασιλικός προτιμά περιοχές ηλιόλουστες, μπορεί να αναπτυχθεί και με μερική σκίαση, αλλά τα φυτά δεν είναι εύρωστα. Αναπτύσσεται σε εδάφη μέσης σύστασης, πλούσια σε οργανική ουσία και καλά αποστραγγιζόμενα και έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό.
Ο βασιλικός πολλαπλασιάζεται με φυτάρια που έχουν παραχθεί σε σπορείο, όπου σπέρνεται ο σπόρος του. Η σπορά στο σπορείο γίνεται την άνοιξη εφόσον το σπορείο διατηρείται στην ύπαιθρο ή νωρίτερα, στα τέλη του χειμώνα εφόσον βρίσκεται σε θερμοκήπιο. Η σπορά στο σπορείο στην ύπαιθρο έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν γίνεται από τις αρχές μέχρι τα μέσα Μαρτίου.
Ο σπόρος του βασιλικού είναι μικρός, ένα γραμμάριο έχει περίπου 500 σπόρους και για να ετοιμάσουμε τα φυτά που έχουμε ανάγκη να φυτέψουμε ένα στρέμμα, απαιτείται ένα σπορείο 6-7 τ.μ.
Ο βασιλικός είναι φυτό που απαιτεί αρδεύσεις σε κανονικά χρονικά διαστήματα. Η συχνότητα εξαρτάται από το είδος του εδάφους (αμμώδες, πηλώδες, αργιλώδες). Στα αμμώδη εδάφη πρέπει να γίνεται συχνότερα. Κατά μέσο όρο οι αρδεύσεις πρέπει να γίνονται κάθε 10-12 ημέρες. Η άρδευση του βασιλικού πρέπει να σταματά 4-5 ημέρες πριν από κάθε συλλογή των φύλλων.
Στην καλλιέργεια του βασιλικού γίνονται πολλές συλλογές κάθε χρόνο, επειδή το φυτό έχει την ιδιότητα να αναβλαστάνει πολύ εύκολα. Η άνθηση του βασιλικού γίνεται την περίοδο Ιουνίου- Αυγούστου. Η συλλογή γίνεται την περίοδο που τα φυτά βρίσκονται σε πλήρη άνθηση. Η συγκομιδή γίνεται με δύο τρόπους.
Α) Με αποκοπή των φυτών σε ύψος 10 cm από το έδαφος. Στην περίπτωση αυτή γίνονται 3-4 συλλογές τον χρόνο και η παραγωγή χρησιμοποιείται για αποξήρανση και παραγωγή ξηρής δρόγης. Η συγκομιδή με αυτό τον τρόπο γίνεται με δρεπάνι ή με θεριστική μηχανή.
Β) Με τη συλλογή μόνο των ανθοφόρων κορυφών. Στην περίπτωση αυτή γίνονται 6-7 συλλογές και η παραγωγή χρησιμοποιείται για απόσταξη και παραγωγή αιθέριων ελαίων. Σύμφωνα με ελληνικά πειραματικά δεδομένα, το αιθέριο έλαιο που παράγεται με αυτό τον τρόπο είναι διπλάσιο από εκείνο που παράγεται όταν κόβονται ολόκληρα τα φυτά.
Η συλλογή των ανθοφόρων κορυφών γίνεται με τα χέρια και απαιτεί πολλά ημερομίσθια.
Η απόδοση σε ξηρό βάρος ανά συγκομιδή είναι 200 κιλά/στρέμμα.
Η επιλογή του τρόπου συγκομιδής εξαρτάται από την τιμή της ξηρής δρόγης ή από την τιμή του αιθέριου ελαίου.
Η αποξήρανση για την παραγωγή αιθέριων ελαίων γίνεται σε χώρους που αερίζονται καλά ή σε ειδικά ξηραντήρια. Η παραγωγή γίνεται σε ίδιους αποστακτήρες με εκείνους που χρησιμοποιούνται και για άλλα αρωματικά φυτά, όπως είναι η μέντα.
Τα αιθέρια έλαια των φύλλων του βασιλικού περιέχουν, eugenol, eugenal, carvacrol, methyl-chavicol (estragol), limatrol, cariophyllin, ενώ τα αιθέρια έλαια του σπόρου έχουν λιπαρά οξέα και sitosterol.
Τα φύλλα αυτού του είδους περιέχουν αιθέριο έλαιο (0,20-1,00%). Η ποσότητα και η ποιότητα αυτών των ελαίων επηρεάζονται πάντως από πολλούς παράγοντες (φύση του εδάφους και τις ιδιότητές του, το κλίμα, τον χρόνο συγκομιδής, το γενετικό υλικό κλπ.).
Μια κοινή νόσος φυλλώματος του βασιλικού, είναι η γκρι μούχλα (gray mold), η οποία προκαλείται από τον Botrytis cinerea· μπορεί επίσης να προκαλέσει λοιμώξεις μετά τη συγκομιδή και είναι ικανή να σκοτώσει το σύνολο του φυτού. Η ασθένεια black spot, μπορεί επίσης να φανεί στο φύλλωμα του βασιλικού και προκαλείται από τον μύκητα του γένους Colletotrichum.
Πιο πρόσφατα, ο περονόσπορος (downy mildew) του βασιλικού, ο οποίος προκαλείται από τον Peronospora belbahrii, είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, τόσο για εμπορικούς παραγωγούς όσο και για τους οικιακούς καλλιεργητές. Η ασθένεια, αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία το 2004,[29] καθώς επίσης και στις ΗΠΑ το 2007 και 2008[30][31] αυξάνεται δε σταθερά στην επικράτηση, τη διανομή και την οικονομική σημασία από τότε.
Να καλλιεργήσω Βασιλικό ως εναλλακτική βιολογική καλλιέργεια;
Πολύ καλές προοπτικές ανάπτυξης παρουσιάζουν οι εναλλακτικές καλλιέργειες βασιλικούπου ανήκει στα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά.
Το έντονο περιβάλλον ανταγωνισμού οι χαμηλές τιμές παραγωγού και τα υπερβολικά έξοδα οδηγούν κυρίως νέους καλλιεργητές στην αναζήτηση νέων καλλιεργειών(πρωτοποριακών για τα Ελληνικά δεδομένα) ως συμπληρωματικό εισόδημα από αυτό πού ήδη έχουν από τα Καπνά, καλαμπόκι, βαμβάκι , πατάτες, κλπ.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όλες αυτές τις νέες φιλόδοξες καλλιέργειες ως Νέες ήακόμα και εναλλακτικές καλλιέργειες.
Πάλι λόγου του νεοτερισμού τους, για τα δικά μας δεδομένα, καλό είναι οι σχετικοί υποψήφιοι καλλιεργητές να συγκροτήσουν ομάδα παραγωγών, όπου όλοι μαζί με ένα στόχο και ένα σκοπό να βρουν κυρίως την τεχνογνωσία και τους τρόπους που θα τους κάνουν επιτυχημένους καλλιεργητές εναλλακτικών φυτών αλλά και να κάνουν της απαραίτητη αρχική έρευνα που θα διαθέσουν αυτό το «ιδιαίτερο» προϊόν που θα δραστηριοποιηθούν (Έρευνα διεθνών τιμών, τάσεις αγοράς, δίκτυο πωλήσεων, μεταποίηση, συσκευασία, πιστοποιήσεις είναι μερικά από όλα αυτά).
Οι περισσότερες από αυτές είναι συμβατικές και «κλασικές» στις χώρες που παράγονται και ευδοκιμούν εδώ και χρόνια π.χ. η Αλόη στο Μεξικό, η Στέβια στην Παραγουάη.
Στο τέλος του άρθρου θα δείτε σχετικά Link με αυτές τις καλλιέργειες.
Το εντυπωσιακό μάλιστα στοιχείο που κάνει ελκυστικές τις καλλιέργειες αυτές είναι ότι οι αποδόσεις σε έσοδα φθάνουν να διπλασιάζονται όταν γίνονται με βιολογικά κριτήρια.
Η ζήτηση για τα προϊόντα δεν εστιάζεται μόνο εντός αλλά και εκτός ελληνικών συνόρων, ενώ με την δυνατότητα μεταποίησης των προϊόντων μπορούν να αποκτήσουν μεγάλη εμπορική αξία, σε μεγάλες επενδύσεις βοηθά και η επιδότηση του Νέου αναπτυξιακού νόμου (βλ. στο τέλος).
Υπερδιπλάσιες οικονομικές αποδόσεις φέρνει η βιολογική καλλιέργεια βασιλικού έναντι της συμβατικής, με τα έσοδα σε ετήσια βάση να υπερβαίνουν τα 2.000 ευρώ. Το ετήσιο κόστος για τον βασιλικό υπολογίζεται σε 300 ευρώ ανά στρέμμα δίνοντας καθαρό εισόδημα 800-1.100 ευρώ στην περίπτωση της συμβατικής καλλιέργειας.
Με το κόστος της συμβατικής καλλιέργειας γλυκάνισου να μην υπερβαίνει τα 150 ευρώ ανά στρέμμα, η οικονομική απόδοση φθάνει τα 500 ευρώ το στρέμμα ανά έτος. Πάντως, το δίπτυχο της επιτυχίας, σύμφωνα με τους γνώστες του τομέα που ειδικεύονται στις καλλιέργειες αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, είναι αφενός η συνεργασία μέσω ομάδων παραγωγών και η ποιότητα με βιολογικές μεθόδους.
Υπερδιπλάσιες οικονομικές αποδόσεις φέρνει η βιολογική καλλιέργεια βασιλικού έναντι της συμβατικής, με τα έσοδα σε ετήσια βάση να υπερβαίνουν τα 2.000 ευρώ.
Το ετήσιο κόστος για τον βασιλικό υπολογίζεται σε 300 ευρώ ανά στρέμμα, δίνοντας καθαρό εισόδημα 800-1.100 ευρώ στην περίπτωση της συμβατικής καλλιέργειας.
Ο βασιλικός προτιμά περιοχές ηλιόλουστες, μπορεί να αναπτυχθεί και με μερική σκίαση, αλλά τα φυτά δεν είναι εύρωστα. Αναπτύσσεται σε εδάφη μέσης σύστασης, πλούσια σε οργανική ουσία και καλά αποστραγγιζόμενα και έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό.
Ο βασιλικός πολλαπλασιάζεται με φυτάρια που έχουν παραχθεί σε σπορείο, όπου σπέρνεται ο σπόρος του. Η σπορά στο σπορείο γίνεται την άνοιξη εφόσον το σπορείο διατηρείται στην ύπαιθρο ή νωρίτερα, στα τέλη του χειμώνα εφόσον βρίσκεται σε θερμοκήπιο. Η σπορά στο σπορείο στην ύπαιθρο έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν γίνεται από τις αρχές μέχρι τα μέσα Μαρτίου.
Ο σπόρος του βασιλικού είναι μικρός, ένα γραμμάριο έχει περίπου 500 σπόρους και για να ετοιμάσουμε τα φυτά που έχουμε ανάγκη να φυτέψουμε ένα στρέμμα, απαιτείται ένα σπορείο 6-7 τ.μ.
Ο βασιλικός είναι φυτό που απαιτεί αρδεύσεις σε κανονικά χρονικά διαστήματα. Η συχνότητα εξαρτάται από το είδος του εδάφους (αμμώδες, πηλώδες, αργιλώδες). Στα αμμώδη εδάφη πρέπει να γίνεται συχνότερα. Κατά μέσο όρο οι αρδεύσεις πρέπει να γίνονται κάθε 10-12 ημέρες. Η άρδευση του βασιλικού πρέπει να σταματά 4-5 ημέρες πριν από κάθε συλλογή των φύλλων.
Στην καλλιέργεια του βασιλικού γίνονται πολλές συλλογές κάθε χρόνο, επειδή το φυτό έχει την ιδιότητα να αναβλαστάνει πολύ εύκολα. Η άνθηση του βασιλικού γίνεται την περίοδο Ιουνίου- Αυγούστου. Η συλλογή γίνεται την περίοδο που τα φυτά βρίσκονται σε πλήρη άνθηση. Η συγκομιδή γίνεται με δύο τρόπους.
Α) Με αποκοπή των φυτών σε ύψος 10 cm από το έδαφος. Στην περίπτωση αυτή γίνονται 3-4 συλλογές τον χρόνο και η παραγωγή χρησιμοποιείται για αποξήρανση και παραγωγή ξηρής δρόγης. Η συγκομιδή με αυτό τον τρόπο γίνεται με δρεπάνι ή με θεριστική μηχανή.
Β) Με τη συλλογή μόνο των ανθοφόρων κορυφών. Στην περίπτωση αυτή γίνονται 6-7 συλλογές και η παραγωγή χρησιμοποιείται για απόσταξη και παραγωγή αιθέριων ελαίων. Σύμφωνα με ελληνικά πειραματικά δεδομένα, το αιθέριο έλαιο που παράγεται με αυτό τον τρόπο είναι διπλάσιο από εκείνο που παράγεται όταν κόβονται ολόκληρα τα φυτά.
Η συλλογή των ανθοφόρων κορυφών γίνεται με τα χέρια και απαιτεί πολλά ημερομίσθια.
Η απόδοση σε ξηρό βάρος ανά συγκομιδή είναι 200 κιλά/στρέμμα.
Η επιλογή του τρόπου συγκομιδής εξαρτάται από την τιμή της ξηρής δρόγης ή από την τιμή του αιθέριου ελαίου.
Η αποξήρανση για την παραγωγή αιθέριων ελαίων γίνεται σε χώρους που αερίζονται καλά ή σε ειδικά ξηραντήρια. Η παραγωγή γίνεται σε ίδιους αποστακτήρες με εκείνους που χρησιμοποιούνται και για άλλα αρωματικά φυτά, όπως είναι η μέντα.
Τα αιθέρια έλαια των φύλλων του βασιλικού περιέχουν, eugenol, eugenal, carvacrol, methyl-chavicol (estragol), limatrol, cariophyllin, ενώ τα αιθέρια έλαια του σπόρου έχουν λιπαρά οξέα και sitosterol.
Τα φύλλα αυτού του είδους περιέχουν αιθέριο έλαιο (0,20-1,00%). Η ποσότητα και η ποιότητα αυτών των ελαίων επηρεάζονται πάντως από πολλούς παράγοντες (φύση του εδάφους και τις ιδιότητές του, το κλίμα, τον χρόνο συγκομιδής, το γενετικό υλικό κλπ.).
Σημειώσεις ( https://el.wikipedia.org/ )
- Ετήσιο φυτό (annual plant), είναι το φυτό που ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του από τη βλάστηση έως την παραγωγή σπόρων προς σπορά, εντός ενός έτους και μετά ξεραίνεται. Τα καλοκαιρινά μονοετή βλαστάνουν την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι και ωριμάζουν το φθινόπωρο του ίδιου έτους. Τα χειμερινά μονοετή βλαστάνουν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και ωριμάζουν κατά τη διάρκεια της άνοιξης ή το καλοκαίρι του επόμενου ημερολογιακού έτους.[Παρ. Σημ. 1]
- Πολυετές φυτό (perennial plant) ή απλά πολυετές (perennial)(από το Λατινικό per, που σημαίνει "μέσα" και annus, που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό που ζει για περισσότερο από δύο χρόνια.[Παρ. Σημ. 2]
- Το falooda (Χίντι: फ़ालूदा) (επίσης faluda), είναι ένα κρύο ρόφημα, δημοφιλές στην Ινδική υποήπειρο. Παραδοσιακά κατασκευάζεται από την ανάμειξη σιρόπι τριαντάφυλλο, φιδέ, ψύλλιο (ispaghol - Plantago ovata) ή σπόρους βασιλικού (sabza / takmaria), μαργαριτάρια ταπιόκα (ρίζες από το φυτό Manihot esculenta) και κομμάτια ζελατίνης μαζί με γάλα ή νερό.[Παρ. Σημ. 3]
- Το sharbat ή sherbet (Περσικά: شربت Sharbat· Αζερμπαϊτζανικά:Şərbət· Τουρκικά: Şerbet· Μαραθικά: सरबत Sarbat· Χίντι: शर्बत· Ουρντού: شربت· Παντζάμπι: ਮੈਨੂੰ ਪੀਤਾ Mainū pītā· Βεγγαλική: শরবতShorbot· Ουγγρικά: Sörbet· Αραβικά: شربات Sharbāt), είναι ένα δημοφιλές ποτό στη Δυτική και Νότια Ασία, που παρασκευάζεται από φρούτα ή πέταλα λουλουδιών, είναι γλυκό και σερβίρεται παγωμένο. Μπορεί να σερβιριστεί σε μορφή συμπυκνωμένη και τρώγεται με το κουτάλι ή αραιώνεται με νερό προκειμένου να δημιουργηθεί το ποτό. Τα δημοφιλή sharbat, κατασκευάζονται από ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: ροδόνερο, σανδαλόξυλο, bael (γηγενή καρπό της Ινδίας), gurhal (ιβίσκο),λεμόνι, πορτοκάλι, μάνγκο, ανανά και phalsa (Grewia asiatica).[Παρ. Σημ. 4]
- Στη Βοτανική η ακίς (spike), είναι το είδος της ταξιανθίας στην οποία τα άμισχα άνθη είναι τοποθετημένα σε ένα μη διακλαδισμένο επιμήκη άξονα.
- Το γυναικείον (gynoecium) (από το Αρχαίο Ελληνικό «γυνή»(gyne), που σημαίνει γυναίκα και το «οἶκος», που σημαίνει σπίτι), συνηθέστερα χρησιμοποιείται ως συλλογικός όρος για τα τμήματα του ενός λουλουδιού που παράγει ωάρια και που τελικά εξελίσσεται σε καρπό και σπόρους.
- O συλλογικός όρος για τα πέταλα ενός άνθους, συνήθως σχηματίζοντας μια σπείρα εντός των σεπάλων και περικλείοντας τα αναπαραγωγικά όργανα.
- Αχαίνιο (achene), είναι ο ξηρός 1-σπόρος μη διανοιγόμενος καρπός.
- Κάλυξ (calyx πληθυντικός: κάλυκες), ο εξωτερικός βλαστικός κρίκος ενός λουλουδιού, συνήθως πράσινος· συλλογικά τα σέπαλα από ένα άνθος.
- Η ριζοκτονία (damping off ή damping-off), είναι μια κηπευτική ασθένεια ή κατάσταση, που προκαλείται από ένα πλήθος διαφορετικών παθογόνων μικροοργανισμών, που σκοτώνουν ή αποδυναμώνουν τους σπόρους ή τα δενδρύλλια, προ ή μετά τη βλάστηση. Είναι πιο διαδεδομένη στις υγρές και ψυχρές συνθήκες.[Παρ. Σημ. 5]
- Το pom-pom - επίσης γράφεται pom-pon, pompom ή pompon - είναι μια χαλαρή, αφράτη, διακοσμητική μπάλα ή τούφα από ινώδες υλικό. Τα pom-pom μπορεί να έρθουν σε πολλά χρώματα, μεγέθη, ποικιλίες και είναι κατασκευασμένα από ένα ευρύ φάσμα υλικών, συμπεριλαμβανομένων μαλλί, βαμβάκι, χαρτί, πλαστικόκαι περιστασιακά, φτερά. Τα pom-pom κινούνται από τις μαζορέτες, τις ομάδες χορού και τους φιλάθλους, κατά τη διάρκεια θέασης του σπορ. Μικρά διακοσμητικά pom-pom μπορούν να συνδεθούν στα ρούχα· αυτά ονομάζονται μερικές φορές toories ήbobbles (μικρές μπάλες από νήματα μαλλιού που χρησιμοποιούνται ως διακοσμητικά στα καπέλα ή στα έπιπλα). Τοpom-pom προέρχεται από τη Γαλλική λέξη pompon (φούντα), η οποία αναφέρεται σε μια μικρή διακοσμητική μπάλα από ύφασμα ή φτερά.
- Έργο του Βοκάκιου, το οποίο γράφτηκε μεταξύ 1348 και 1358 και που περιέχει εκατό ιστορίες, οι οποίες υποτίθεται ότι ειπώθηκαν μέσα σε δέκα μέρες, από μια ομάδα δέκα νέων ανθρώπων, οι οποίοι είχαν γλιτώσει από το Μαύρο Θάνατο στηΦλωρεντία. Το έργο επηρέασε τους μεταγενέστερους συγγραφείς, όπως τον Chaucer και τον Σαίξπηρ.
Παραπομπές ( https://el.wikipedia.org/ )
- http://www.illinoiswildflowers.info/files/line_drawings.htm
- The Garden Helper. The Difference Between Annual Plants and Perennial Plants in the Garden. Retrieved on 2008-06-22.
- «Fall for falooda». The Hindu. 16 August 2008. Ανακτήθηκε στις 26 January 2015.
- Molavi, Afshin (2002). Persian Pilgrimages. W. W. Norton & Company, σελ. 113. ISBN 0-393-05119-6.
- Grabowski, M. (June 1, 2012). «Cold Wet Soils Help Root Rotting Fungi». University of Minnesota Extension. Ανακτήθηκε στις June 3, 2012.
Παραπομπές
- «British: Basil». Collins Dictionary. n.d.. Ανακτήθηκε στις 25 September 2014.
- «American: Basil». Collins Dictionary. n.d.. Ανακτήθηκε στις 25 September 2014.
- Gernot Katzer. «Spice Pages: Basil (Ocimum basilicum/sanctum/tenuiflorum/canum)». gernot-katzers-spice-pages.com.
- Father Kino's Herbs: Growing & Using them Today, 2011 Jacqueline A. Soule, Ph. D., Tierra del Sol Institute Press, Tucson, AZ.
- Theophrastus mentions its woody root, i.vi.6.
- [1]
- In Ancient Greek, basil is ῴκίμον, okymon.
- Jerusalem Patriarchate
- There is no mention of basil in early sources, Eusebius of Caesarea, Socrates Scholasticus and Sozomen.
- Gerard, Herball.
- Nicholas Culpeper. «Culpeper's Complete Herbal – Garden Bazil, or Sweet Bazil».
- See, for example "Basil, king of the herb garden".
- «Ocimum minimum information from NPGS/GRIN». ars-grin.gov.
- Fandohan, P.; Gnonlonfin, B; Laleye, A; Gbenou, JD; Darboux, R; Moudachirou, M (2008). «Toxicity and gastric tolerance of essential oils from Cymbopogon citratus, Ocimum gratissimum and Ocimum basilicum in Wistar rats». Food and Chemical Toxicology 46 (7): 2493–2497.doi:10.1016/j.fct.2008.04.006. PMID 18511170.
- Pessoa, L. M.; Morais, SM; Bevilaqua, CM; Luciano, JH (2002). «Anthelmintic activity of essential oil of Ocimum gratissimumLinn. and eugenol against Haemonchus contortus». Veterinary Parasitology 109 (1–2): 59–63. doi:10.1016/S0304-4017(02)00253-4. PMID 12383625.
- 16,0 16,1 16,2 16,3 John Lust (December 1974). «Basil (031)».The Herb Book (The most complete catalog of nature's "miracle plants" ever published).. Published simultaneously in the USA & Canada: Bantam, σελ. 108. ISBN 0-553-26770-1.
- Md Shahidul Islam (4 February 2011). Transient Receptor Potential Channels. Springer, σελ. 50–. ISBN 978-94-007-0265-3. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «Eugenol is a vanilloid contained in relatively high amounts in clove oil from Eugenia caryophyllata, as well as cinnamon leaf oil (Cinnamomum zeylanicum) and oil from the clove basil Ocimum gratissimum. While eugenol is often referred to as ...»
- 18,0 18,1 18,2 Jeffrey B. Harborne. Herbert Baxter (30 August 2001). Chemical Dictionary of Economic Plants. John Wiley & Sons, σελ. 68–. ISBN 978-0-471-49226-9. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013.
- Πρότυπο:Aut, "Basil: A Source of Aroma Compounds and a Popular Culinary and Ornamental Herb", reprinted from:Perspectives on new crops and new uses (1999), ASHS Press, Alexandria, VA, ISBN 978-0-9615027-0-6.
- 20,0 20,1 Eberhard Breitmaier (22 September 2006). Terpenes: Flavors, Fragrances, Pharmaca, Pheromones. John Wiley & Sons, σελ. 11–. ISBN 978-3-527-31786-8. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «Acyclic monoterpenoid trienes such as p-myrcene and configurational isomers of p- ocimene are found in the oils of basil (leaves of Ocimum basilicum, Labiatae), bay (leaves of Fimenta acris, Myrtaceae), hops (strobiles of Humulus lupulus, ...»
- 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 Johnson, B. Christopher (1999). «Substantial UV-B-mediated induction of essential oils in sweet basil (Ocimum basilicum L.)». Phytochemistry 51 (4): 507–510.doi:10.1016/S0031-9422(98)00767-5.
- 22,0 22,1 Baritaux, O.; Richard, H.; Touche, J.; Derbesy, M. (1992). «Effects of drying and storage of herbs and spices on the essential oil. Part I. Basil, Ocimum basilicum L.». Flavour and Fragrance Journal 7 (5): 267–271.doi:10.1002/ffj.2730070507.
- 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Klimánková, Eva; Holadová, Kateřina; Hajšlová, Jana; Čajka, Tomáš; Poustka, Jan; Koudela, Martin (2008). «Aroma profiles of five basil (Ocimum basilicum L.) cultivars grown under conventional and organic conditions».Food Chemistry 107 (1): 464–472.doi:10.1016/j.foodchem.2007.07.062.
- Brophy, J. J.; M. K. Jogia (1986). «Essential oils from FijianOcimum basilicum L.». Flavour and Fragrance Journal 1 (2): 53–55. doi:10.1002/ffj.2730010203.
- 25,0 25,1 Miele, Mariangela; Dondero, R; Ciarallo, G; Mazzei, M (2001). «Methyleugenol in Ocimum basilicum L. Cv. 'Genovese Gigante'». Journal of Agricultural and Food Chemistry 49 (1): 517–521. doi:10.1021/jf000865w. PMID 11170620.
- «Purple Delight». Backyardgardener.com. Ανακτήθηκε στις 2012-02-19.
- «Basil».
- Bomford, Michael K. (2004) Yield, pest density, and tomato flavor effects of companion planting in garden-scale studies incorporating tomato, basil, and Brussels sprout. Thesis, West Virginia University, Plant and Soil Science, Unpublished
- Garibaldi, A., Minuto, A., Minuto, G., Gullino, M.L., 2004. First Report of Downy Mildew on Basil (Ocimum basilicum) in Italy. Plant Disease 88, 312–312
- Roberts, P.D., Raid, R.N., Harmon, P.F., Jordan, S.A., Palmateer, A.J., 2009. First Report of Downy Mildew Caused by a Peronospora sp. on Basil in Florida and the United States. Plant Disease 93, 199–199.
- Wick, R.L., Brazee, N.J., 2009. First Report of Downy Mildew Caused by a Peronospora Species on Sweet Basil (Ocimum basilicum) in Massachusetts. Plant Disease 93, 318–318.
- Bozin B, Mimica-Dukic N, Simin N, Anackov G (March 2006). «Characterization of the volatile composition of essential oils of some lamiaceae spices and the antimicrobial and antioxidant activities of the entire oils». J. Agric. Food Chem. 54 (5): 1822–8. doi:10.1021/jf051922u. PMID 16506839.
- Chiang LC, Ng LT, Cheng PW, Chiang W, Lin CC (October 2005). «Antiviral activities of extracts and selected pure constituents of Ocimum basilicum». Clin. Exp. Pharmacol. Physiol. 32 (10): 811–6. doi:10.1111/j.1440-1681.2005.04270.x. PMID 16173941.
- de Almeida I, Alviano DS, Vieira DP (July 2007). «Antigiardial activity of Ocimum basilicum essential oil». Parasitol. Res. 101(2): 443–52. doi:10.1007/s00436-007-0502-2. PMID17342533.
- Manosroi J, Dhumtanom P, Manosroi A (April 2006). «Anti-proliferative activity of essential oil extracted from Thai medicinal plants on KB and P388 cell lines». Cancer Lett. 235 (1): 114–20.doi:10.1016/j.canlet.2005.04.021. PMID 15979235.
- Tohti I, Tursun M, Umar A, Turdi S, Imin H, Moore N (2006). «Aqueous extracts of Ocimum basilicum L. (sweet basil) decrease platelet aggregation induced by ADP and thrombin in vitro and rats arterio—venous shunt thrombosis in vivo». Thromb. Res. 118 (6): 733–9. doi:10.1016/j.thromres.2005.12.011.PMID 16469363.
- Duke, James A.. «Basil as the Holy Hindu Highness».doi:10.1089/act.2008.14101. Ανακτήθηκε στις 10 May 2008.
- EMEA (3 March 2004). «Position Paper on the use of HMP containing estragole» (PDF), σ. 5. Ανακτήθηκε στις 17 November 2006. «In particular, rodent studies show that these events are minimal probably in the dose range of 1–10 mg/kgbody weight, which is approximately 100–1000 times the anticipated human exposure to this substance»
- Anstice Carroll. Embree De Persiis Vona. Gianna De Persiis Vona (2006). The Dictionary of Wholesome Foods: A Passionate A-to-Z Guide to the Earth's Healthy Offerings, with More Than 140 Delicious, Nutritious Recipes. Da Capo Press, σελ. 16–.ISBN 978-1-56924-395-4. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «The name "basil" comes from the Greek word for "king" — so greatly did the Greeks esteem this king of herbs. Herbe royale, the French respectfully call it. In Italy basil serves the goddess Love; a sprig of it worn by a suitor bespeaks his loving ...»
- Marcus Zuerius Boxhorn (1654). Originum gallicorum Liber. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «Brenhinllys dqf, basil, Ocimum»
- John Walters (1828). An English and Welsh Dictionary: Wherein Not Only the Words, But Also the Idioms and Phraseology of the English Language are Carefully Translated Into Welsh, by Proper and Equivalent Words and Phrases; with a Regular Interspersion of the English Proverbs and Proverbial Expressions Rendered by Corresponding Ones in the Welsh Tongue. 3d Ed., Corrected and Improved. Clwydian-Press, σελ. 92–. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «[herb] Brenhinllys dot', basil. Wild, or small basil»
- Tova Navarra (1 January 2004). The Encyclopedia of Vitamins, Minerals, and Supplements. Infobase Publishing, σελ. 25–.ISBN 978-1-4381-2103-1. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013.«There is varied folklore pertaining to basil. To the French, basil is the herbe royale (royal herb); Jewish lore holds that basil offers strength during fasting. To the Italians, basil symbolizes love, and to the Greeks, hate, although the Greek word ...»
- Nancy Arrowsmith (2009). Essential Herbal Wisdom: A Complete Exploration of 50 Remarkable Herbs. Llewellyn Worldwide, σελ. 105–. ISBN 978-0-7387-1488-2. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «During one of their talks, Satan told God to pick a bunch of basil flowers, lay them under his pillow, and sleep on them overnight. In the morning, God should take them to a virgin, have her smell them, and she would conceive. This one time ...»
- «Blessing of the Waters known as Agiasmos conducted by a Greek Orthodox priest». Ανακτήθηκε στις 2012-09-10.
- Mercia MacDermott (1998). Bulgarian Folk Customs. Jessica Kingsley Publishers, σελ. 114–. ISBN 978-1-85302-485-6. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013.
- Amy Felder, CEPC (7 March 2007). Savory Sweets: From Ingredients to Plated Desserts. John Wiley & Sons, σελ. 92–.ISBN 978-0-470-07968-3. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013.
- Lucy Bregman (2010). Religion, Death, and Dying. ABC-CLIO, σελ. 136–. ISBN 978-0-313-35180-8. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013. «A basil-like tulsi leaf, which is considered to be a holy plant, may be placed in the mouth as well.»
- Robin Nelson-Shellenbarger (25 February 2013). Family Herbal Wellness. Booktango, σελ. 38–. ISBN 978-1-4689-2481-7. Ανακτήθηκε στις 2 August 2013.
- Dube, S. (1989). «Antifungal, physicochemical, and insect-repelling activity of the essential oil of Ocimum basilicum». Ανακτήθηκε στις 30 May 2009.
- Maurya, Prejwltta; Sharma, Preeti; Mohan, Lalit; Batabyal, Lata; Srivastava, C.N. (2009). «Evaluation of the toxicity of different phytoextracts of Ocimum basilicum against Anopheles stephensi and Culex quinquefasciatus». Journal of Asia-Pacific Entomology 12 (2): 113–115 publisher =.doi:10.1016/j.aspen.2009.02.004.
- Copetta, Andrea; Lingua, G; Berta, G (2006). «Effects of three AM fungi on growth, distribution of glandular hairs, and essential oil production in Ocimum basilicum L. var. Genovese».Mycorrhiza 16 (7): 485–494. doi:10.1007/s00572-006-0065-6.PMID 16896796.
- «Three arbuscular mycorrhizal fungi differently affect growth, distribution of glandular trichomes and essential oil composition in Ocimum basilicum var. genovese». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 June 2009. Ανακτήθηκε στις 3 July 2009.
- John Lust (December 1974). «Basil (031)». The Herb Book (The most complete catalog of nature's "miracle plants" ever published). Published simultaneously in the USA & Canada: Bantam, σελ. 108. ISBN 0-553-26770-1.
https://www.youtube.com/watch?v=FWP9j2016vk
http://agroepidotiseis.blogspot.gr/2013/06/blog-post_30.html
http://www.logiastarata.gr/2013/09/h-2000.html
http://www.moa.gov.cy/moa/da/da.nsf/All/D4E462093068E792C2257A23002BF7F9/$file/KaliergiaAromatikonFiton.pdf?OpenElement
https://www.youtube.com/watch?v=Rq77-2hZEV8
http://monoprasino.blogspot.gr/2012/04/blog-post_12.html
http://votanaaristoteleio.weebly.com/betaalphasigmaiotalambdaiotakappa972sigmaf.html
http://agroepidotiseis.blogspot.gr/2013/06/blog-post_30.html
http://www.logiastarata.gr/2013/09/h-2000.html
http://www.moa.gov.cy/moa/da/da.nsf/All/D4E462093068E792C2257A23002BF7F9/$file/KaliergiaAromatikonFiton.pdf?OpenElement
https://www.youtube.com/watch?v=Rq77-2hZEV8
http://monoprasino.blogspot.gr/2012/04/blog-post_12.html
http://votanaaristoteleio.weebly.com/betaalphasigmaiotalambdaiotakappa972sigmaf.html