Πως να φτιάξεις το δικό σου Κομπόστ για τον κήπο και τον ελαιώνα

Η κατασευή κομπόστ για τον κήπο μας

Γιατι να φτιάξω κομπόστ
Οι μικροοργανισμοί του εδάφους αποικοδομούν κάθε νεκρή οργανική ύλη, ώστε τα φυτά βρίσκουν την τροφή που μπορούν να αφομοιώσουν. Στη συνέχεια από τα φυτά ζουν τα ζώα και ο άνθρωπος. Το οργανικό υλικό θρέψης των φυτών ονομάζεται χούμος (οργανική ουσία του εδάφους).

Το θεμέλιο της πρωτογενούς παραγωγής είναι το υγιές έδαφος. Το έδαφος είναι ένας ζωντανός οργανισμός που περιέχει εν δυνάμει όλες τις μορφές της ζωής. Στα υποβαθμισμένα εδάφη τα φυτά αναγκάζονται να τραφούν από τα υδατοδιαλυτά στοιχεία των λιπασμάτων ελλείψει άλλης τροφής. Έτσι αποκτούν κακή υγεία και δίνουν προϊόντα κακής ποιότητας.

Με τη διαδικασία της έκπλυσης των εδαφών, τα υδατοδιαλυτά καταλήγουν είτε στους υπόγειους υδροφορείς ρυπαίνοντας τα αποθέματα νερού, είτε στους υδάτινους αποδέκτες όπου προκαλούν το φαινόμενο του ευτροφισμού, φαινόμενο ιδιαίτερα έντονο σε λίμνες και κλειστές θάλασσες όπου τα νερά έχουν μικρό βαθμό ανανέωσης. Η επαρκής και διαρκής (ενσωματωμένη) οργανική ουσία στο έδαφος έχει πολλαπλά οφέλη, όπως βελτίωση της δομής, απόδοση κρίσιμων αφομοιώσιμων στοιχείων για τα φυτά, δημιουργία οργανικού αζώτου (τα νιτρικά και νιτρώδη από την άσκηση της εντατικής γεωργίας είναι ο
κρισιμότερος παράγοντας ευτροφισμού) που αποδίδεται βραδύτερα και έτσι περιορίζει σημαντικά την έκπλυση.

Για τη λίπανση των εδαφών στη χώρα μας ξοδεύονται μεγάλα ποσά και ενέργεια για την εισαγωγή ή την παραγωγή χημικών λιπασμάτων, τύρφης και άλλων οργανικών λιπασμάτων. Επίσης χάνονται κάθε χρόνο τεράστιες ποσότητες φυτικών υλικών (βιομάζας), όπως με το «κάψιμο της καλαμιάς» ή το κάψιμο των κλαδιών, χόρτων και άλλων υπολειμμάτων των καλλιεργητικών εργασιών στα κτήματα και τους κήπους. Η καύση αυτή αποτελεί αποδεδειγμένα κύριο παράγοντα πρόκλησης πυρκαγιών, ενώ απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες αερίων (ρύπανση). Από την άλλη μεριά, είναι εμφανής τόσο η μείωση των αποδόσεων χάρη στην υποβάθμιση της ενεργούς γονιμότητας των εδαφών, όσο και η αύξηση του κόστους των ανόργανων και οργανικών λιπασμάτων.

Εξειδικευμένες έρευνες έχουν δείξει ότι το κομπόστ συνιστά ένα οργανικό λίπασμα ανώτερης αξίας από τα χημικά λιπάσματα και ότι η χρήση του κομπόστ σε συνδυασμό με την εφαρμογή αμειψισπορών με ψυχανθή μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις να υποκαταστήσει όλη την χημική αζωτούχο λίπανση.

Τα υδατικά αποθέματα χαρακτηρίζονται σήμερα ως ο σημαντικότερος ορυκτός πλούτος μιας χώρας. Η αύξηση της οργανικής ουσίας των εδαφών αυξάνει την υδατοχωρητικότητά τους, ώστε ένα έδαφος που έχει πλούσια οργανική ουσία να απαιτεί λιγότερες αρδεύσεις. Στη χώρα μας υπάρχει ήδη έντονο υδατικό πρόβλημα, ενώ ο σημαντικότερος καταναλωτής νερού είναι η γεωργία, πράγμα που επιτείνεται τόσο από τη μεγάλη και έντονη ξηροθερμική περίοδο όσο και από την κακή κατάσταση των εδαφών, τα οποία χάρη στην
φτωχή οργανική ουσία που περιέχουν, απαιτούν πολλές αρδεύσεις.

Η διάβρωση των εδαφών αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, που εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, οδηγεί στην ερημοποίηση τους.
Στη χώρα μας αντιμετωπίζουμε επίσης πολύ σημαντικό πρόβλημα διάβρωσης των εδαφών, λόγω της μικρής φυτοκάλυψης και των μεγάλων κλίσεων, όπως και λόγω των εντατικών καλλιεργητικών πρακτικών (αναστροφή εδάφους, βαθιά άροση, φρεζάρισμα κλπ). Ένα έδαφος που χειρίζεται με την προσθήκη κομπόστ απαιτεί πολύ λιγότερες επεμβάσεις, γιατί η εδαφοκάλυψη περιορίζει τα ζιζάνια, ενώ αποκτά καλύτερο πορώδες και δομή ώστε να αντιστέκεται περισσότερο στα φαινόμενα διάβρωσης. Η λίπανση των εδαφών οφείλει να βελτιώνει τις συνθήκες ανάπτυξης των φυτών και αυτό εξασφαλίζεται μόνο με ενίσχυση της ζωής του εδάφους. Η τροφοδοσία του εδάφους με ενεργό χούμο αποτελεί την ιδεατή προσθήκη ζωντανής ύλης, άμεσα χρησιμοποιήσιμης από τους μικροοργανισμούς και τα φυτά. Δίνει την ευκαιρία στη ζωή του εδάφους να εργάζεται και να αναπτύσσεται και γι΄ αυτό είναι από τις πρώτες ενέργειες για την εξυγίανση της γεωργικής παραγωγής και της φύσης γενικά.

Η ΚΟΠΡΙΑ ΣΤΟ ΚΟΜΠΟΣΤ
Η κοπριά είναι η καρδιά του βιολογικού κτήματος. Είναι η αποθήκη από οργανική ουσία και λιπάσματα που τροφοδοτεί τα φυτά και τα δένδρα του κτήματος. H Κοπριά είναι ένα ανεκτίμητο προϊόν για τη γονιμότητα του εδάφους. 

Για το γεωργό που καλλιεργεί βιολογικά, μεγαλύτερη σημασία έχει η κομπόστ. Η λέξη κομπόστ προέρχεται από την λατινική compositum που σημαίνει σύνθεση και η κοπριά αποτελεί ένα σύνολο από διάφορες οργανικές ουσίες που ενώνονται βιολογικά από τη φύση σε μια αρμονική ισορροπία.

Κομποστοποίηση είναι η αποσύνθεση διαφόρων οργανικών υλικών (φυτικά απορρίμματα, υπολείμματα, απόβλητα κλπ) από τη δράση ενός πλήθους μικροοργανισμών, σε θερμό, υγρό και αεριζόμενο περιβάλλον.

 
Τα οργανικά υλικά που συγκεντρώνονται τεμαχισμένα σε κατάλληλα διαμορφωμένους σωρούς, περιέχουν τους απαραίτητους πληθυσμούς μικροοργανισμών, για την έναρξη της διαδικασίας αποσύνθεσης, η οποία κάτω από φυσικές συνθήκες περιβάλλοντος απαιτεί μεγάλα χρονικά διαστήματα. Γι’ αυτό, λαμβάνεται μέριμνα ώστε η παραγόμενη θερμότητα από τη διαδικασία, να διατηρείται, ώστε να επιταχυνθεί η αποσύνθεση.

Οι μικροοργανισμοί που παίρνουν μέρος στην κομποστοποίηση, είναι κυρίως βακτήρια, μύκητες, ακτινομύκητες, πρωτόζωα, αρθρόποδα και διάφορα έντομα. Όσο περισσότερες και διαφορετικές ουσίες περιέχει η κομπόστ, τόσο καλύτερη κοπριά θα μας δώσει. Για να ωριμάσει μια κοπριά πρέπει να παρέλθουν 1-3 χρόνια. Εάν, μέσα σ' ένα χρόνο, δεν γίνει η χουμοποίηση (χώνεμα) σημαίνει ότι η κομπόστ έχασε τη δραστικότητά της και πρέπει να
επέμβουμε. Πρέπει να την γυρίσουμε ή να την ανακατέψουμε, προσθέτοντας και λίγη κοπριά στάβλου, ασβέστιο ή άλλες οργανικές ουσίες.
Η κομπόστ δεν είναι σκουπιδότοπος, όπου ρίχνουμε ότι άχρηστο υπάρχει. Οι ουσίες που καταλήγουν εκεί, πρέπει να είναι και επεξεργάσιμες από τα εκατομμύρια μικροοργανισμούς που υπάρχουν. Ότι πρέπει πρώτα από όλα να είναι οργανικές ουσίες, είναι αυτονόητο. Το ότι όμως δεν πρέπει να είναι από μέταλλο, πλαστικό, γυαλιά, χρώματα, λάστιχα κλπ, λίγοι το γνωρίζουν.
Όμως και οι οργανικές ουσίες, δεν είναι όλες κατάλληλες για κοπριά. Τα κόκαλα, τα εντόσθια και τα κρέατα από διάφορα ζώα δεν έχουν θέση στην κομπόστ. Επίσης τυροκομικά, αποφάγια της κουζίνας, φυτά που έχουν προσβληθεί από διάφορες αρρώστιες, στάχτη από ξύλα που χρησιμοποιήθηκαν με μπογιές και συντηρητικά καθώς και φλούδες από διάφορα φρούτα (πορτοκάλια, λεμόνια, κλπ) που έχουν ραντιστεί με φυτοφάρμακα και αυτά δεν πρέπει να καταλήγουν στην κομπόστ.

Η κομπόστα συνιστά ένα μείγμα υλικών φυτικής και ζωικής προέλευσης σε ανάμειξη με ανόργανα υλικά. Κατά την κομποστοποίηση η αερόβια ζύμωση αναπτύσσει υψηλές θερμοκρασίες (αναγκαία μέχρι 50οC), που επιτυγχάνουν και την καταστροφή πολλών παθογόνων μικροβίων.

Η διαδικασία της κομποστοποιησης:
Η «κομποστοποίηση» είναι μια απλή διαδικασία αξιοποίησης της «πλεονάζουσας» βιομάζας (πρωτογενούς οργανικής ουσίας), με την μετατροπή της σε ενεργό οργανικό λίπασμα (κομπόστ). Οργανικά φυσικά υλικά συγκεντρώνονται, τεμαχίζονται και αφήνονται να χωνέψουν (να αποσυντεθούν) με τη βοήθεια των μικροοργανισμών που υπάρχουν παντού στη φύση.

Ο τεμαχισμός των υλικών είναι απαραίτητος γιατί:

• Μειώνεται ο όγκος του υλικού,
• Γίνεται δυνατή η ανάμιξη και ο χειρισμός των ετερογενών υλικών και
• Aυξάνεται η δραστική επιφάνεια ώστε η κομποστοποίηση να είναι πλήρης και να γίνεται στον ελάχιστο χρόνο (το πολύ 6 μήνες).

Το αποτέλεσμα

Κομπόστ είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας της κομποστοποίησης των οργανικών υπολειμμάτων. Η διαδικασία της διάσπασης των οργανικών ενώσεων σε απλούστερες ενώσεις όπου γίνεται από μικροοργανισμούς του εδάφους όπως μύκητες, βακτήρια, γαιοσκώληκες. Γίνεται ανακύκλωση των οργανικών υπολειμμάτων της κουζίνας και του κήπου σας σε ένα στερεό υπόστρωμα με λιγότερο άνθρακα και άζωτο που είναι ένα πλούσιο λίπασμα. Η κομποστοποίηση δίνει την δυνατότητα να μετατραπούν τα οργανικά απόβλητα σε εισροές για γεωργική παραγωγή. Επίσης βελτιώνεται η δομή του εδάφους και ανεβάζει την οργανική ουσία του εδάφους.

Η κατάληλη εποχή
Το φθινόπορο είναι η κατάλληλη περίοδος ώστε να αρχίσετε να φτιάχνεται το κομποστ ώστε την άνοιξη να το έχετε έτοιμο στην νέα καλλιεργητική περίοδο ώστε να το προσθέσετε στον κήπο σας.

Η ΟΙΚΙΑΚΗ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ
Η οικιακή κομποστοποίηση αποτελεί μία φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία, που λέγεται κομπόστ ή χούμους ή εδαφοβελτιωτικό.
Το κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εδαφοβελτιωτικό, λίπασμα για το γκαζόν, συμπλήρωμα στο χώμα των γλαστρών, μαγιά για κομποστοποίηση και είναι ιδανικό για όλα τα φυτά.
Έτσι αξιοποιούμε τα οργανικά απορρίμματα κουζίνας και κήπου, όπως φλούδια, χαρτοπετσέτες, γκαζόν κ.α. ενώ παράλληλα αποκτάμε πλούσιο και θρεπτικό χώμα για τις γλάστρες μας.
Η οικιακή κομποστοποίηση βοηθά στήν

• Εξοικονόμηση χρημάτων: Το κομπόστ μειώνει κατά πολύ την ανάγκη αγοράς αντίστοιχων προϊόντων από την αγορά.
• Υγιέστερα φυτά: Βοηθάει τα φυτά να μεγαλώσουν γρηγορότερα και περισσότερο και το χώμα να συγκρατεί θρεπτικές ουσίες και νερό, μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.
• Είναι εύκολη και βολεύει: Απλά βάλτε τα υλικά στον κάδο ή στο σωρό κομποστοποίησης και παρατηρήστε τα να γίνονται πλούσιο σκούρο κομπόστ.
• Είναι η εναλλακτική πρακτική στη θέση της ταφής ή της καύσης των οργανικών απορριμμάτων: Τα απορρίμματα του κήπου και τα οργανικά είναι περίπου το 20% των συνολικών απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές κάθε χρόνο.

Πώς μπορώ να ξεκινήσω την οικιακή κομποστοποίηση;

Το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένας κάδος, ξύλινος ή πλαστικός, με αρκετό χώμα, στον οποίο θα ρίχνεις τα οργανικά υλικά. Υπάρχουν και οι ειδικοί κάδοι κομποστοποίησης, που ενώ δεν είναι απαραίτητοι για τη διαδικασία, την κάνουν πιο εύκολη. Σε κάθε περίπτωση το υλικό στον κάδο θα πρέπει να αερίζεται σωστά και να ανακατεύεται συχνά.Τι υλικά μπορώ να χρησιμοποιήσω για το κομπόστ; Ενώ οτιδήποτε ήταν κάποτε ζωντανό μπορεί να κομποστοποιηθεί, κάποια υλικά είναι καλύτερα να μείνουν μακριά από τον οικιακό κομποστοποιητή μας. Το κομπόστ αποτελείται από ένα συνδυασμό πράσινων και καφέ υλικών που αναφέρονται παρακάτω:

Α) Ιδανικά πράσινα υλικά: Γκαζόν, Κλαδέματα, Φρούτα και λαχανικά, Οικιακά φυτά, Κοπριά (π.χ. από αγελάδες, άλογα, κότες ή κουνέλια), Απορρίμματα κουζίνας π.χ. τσόφλια αυγών, υπολείμματα καφέ (και τα φίλτρα), Υπολείμματα από αφέψημα, Φλούδες από φρούτα - λαχανικά, Φύλλα, Φλούδες κορμών

Β) Επιπρόσθετα ξερά υλικά: Άχυρα, Πριονίδια, Χαρτί κουζίνας, Χαρτοπετσέτες, Στέλεχος καλαμποκιού, Στάχτη (χωρίς να το παρακάνουμε για να μη χαλασουμε το PH )

Προσπαθούμε έχουμε αναλογία:  2 προς 1   

2 Ιδανικά πράσινα υλικά  πρός  1 Επιπόσθετα ξερά υλικά

ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ: Κόκαλα, Απορρίμματα σκύλων και γατών, Λάδια, Λίπη, Λιπαρές ουσίες, Υπολείμματα από κρέατα και ψάρια, Γαλακτοκομικά, Σπόρους ζιζανίων, Άρρωστα φυτά, και Μαγειρεμένα φαγητά (γιατί περιέχουν λάδι)

Επαγγελματική παραγωγή κομποστ απο τα κλαδέματα του ελαιώνα

Κατά την διαδικασία της συλλογής και του κλαδέματος των ελαιόδεντρων παράγονται φυτικά υπολείμματα τα οποία εάν διαχειριστούν αποτελεσματικά μπορούν να δώσουν αποδοτικά οφέλη για την καλλιέργεια.

Το κάψιμο των φυτικών υπολειμμάτων τις καλλιέργειας της ελιάς αποτελεί μια σύνηθες μέθοδο καταστροφής τους. Πέραν του γεγονότος της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος αλλά και του κινδύνου επέκτασης της φωτιάς σε ωφέλιμη βλάστηση, καταστρέφεται και μια σημαντική ποσότητα οργανικής ουσίας με μεγάλη περιβαλλοντική και οικονομική αξία.

Ιδανική διαχείριση των φυτικών υπολειμμάτων είναι η Κομποστοποίηση ή Αερόβια Αποδόμηση. H κομποστοποίηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία τα φυτικά υπολείμματα αποσυντίθεται με την βοήθεια του ατμοσφαιρικού αέρα, την παρουσία υγρασίας και την συμμετοχή οργανισμών και δημιουργούν οργανική ουσία ή χουμο, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά αλλά και σημαντικό εδαφοβελτιωτικό υλικό που λείπει από χωράφια εντατικά καλλιεργήσιμα. Η Οργανική Ουσία είναι ένας σημαντικός παράγοντας γονιμότητας του εδάφους και πηγή θρεπτικών στοιχείων. Βελτιώνει το πορώδες του εδάφους, αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης της εδαφικής υγρασίας, προστατεύει την έκπλυση ή την δέσμευση θρεπτικών στοιχείων.

Κομπόστ από τα κλαδεύματα του ελαιώνα

Η πρώτη φάση για την διαδικασία της κομποστοποίησης είναι ο τεμαχισμός των κλαδιών σε μικρά κομμάτια ξύλου μέσω μηχανημάτων Τεμαχισμού ή Θρυμματισμού. Στην συνέχεια είτε κάνουμε σωρούς των φυτικών υπολειμμάτων είτε δημιουργούμε μεγάλα σιλό και τα τοποθετούμε μέσα. Φροντίζουμε να υπάρχει επαρκής υγρασία και να τα ανακατεύουμε κατά κάποιο χρονικό διάστημα ώστε να αερίζονται επαρκώς. Μετά από μερικούς μήνες το κομποστ είναι έτοιμο για χρήση. Μία άλλη λύση σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η διαδικασία της κομματοποίηση σε κάποιο χώρο, αποτελεί η ενσωμάτωση με καταστροφείς στο έδαφος. Σημαντική λεπτομέρεια σε περίπτωση ενσωμάτωσης είναι ο πολύ καλός τεμαχισμός των κλαδιών αλλά και να υπάρχει επαρκής υγρασία στο έδαφος.

Κατά την διάρκεια της αποσύνθεσης και μάλιστα στα αρχικά στάδια αναπτύσσονται υψηλές θερμοκρασίες με αποτέλεσμα να θανατώνουν πιθανά παθογόνα που μπορεί να υπάρχουν στα φυτικά υπολείμματα. Στα τελευταία σταδία η αποσύνθεση ολοκληρώνεται με την βοήθεια μικροοργανισμών και εντόμων όπως μύκητες γαιοσκώληκες, αραχνίδια κλπ.

Η κομποστοίηση είναι μια πρακτική με πολλαπλά πλεονεκτήματα. Συνεισφέρει στην προστασία του περιβάλλοντος και της κλιματικής ισορροπίας, ευνοεί και αυξάνει την γονιμότητα των ήδη βεβαρημένων χωραφιών και συμβάλει στην μείωση το κόστους καλλιέργειας λόγω του περιορισμού χρήσης λιπασμάτων και λοιπών εδαφοβελτιωτικών

Επιπλέον έχει ΤΕΡΑΣΤΙΑ συμβολή στην εδαφοβελτίωση και διατήρηση του οργανικού του εδάφους σε υψηλά επίπεδα.

ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ

* Ενδιαφέρουσα είναι η προτροπή να ΜΗΝ αγοράζουν ΜΕΜΟΝΟΜΕΝΑ οι παραγωγοί θρυματιστές , των οποίων το κόστος δεν πρόκειται να αποσβέσουν ΠΟΤΕ , άλλα να γίνουν συνεργασίες σε τοπικό επίπεδο και σε επίπεδο ομάδων παραγωγών ώστε να υπάρχει ένα επαγγελματικό μηχάνημα (αναμενόμενο σε τρακτέρ) ανά περιοχή. !!!

Resource
https://www.youtube.com/watch?time_continue=622&v=3hZTMNhIcps
http://www.agrotypos.gr/index.asp?mod=articles&id=102025
https://nulanblog.wordpress.com/
http://geoponiki-epistimi.blogspot.gr/2017/03/blog-post.html


More info
http://www.climate2017.eu/en/
http://ec.europa.eu/environment/life/project.pdf