Το δέντρο ήταν γνωστό από τους προϊστορικούς χρόνους. Στην περιοχή του Παρισιού βρέθηκαν απολιθώματα φύλλων και καρπών συκιάς από την Πλειστόκαινο εποχή της Τεταρτογενούς Περιόδου. Αυτό πιστοποιεί ότι το φυτό υπήρχε ήδη από τα προϊστορικά χρόνια στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα στον προϊστορικό οικισμό Πολιόχνη, στο νησί της Λήμνου, έχουν βρεθεί απανθρακωμένα σύκα.
Στον ελλαδικό χώρο καλλιεργείται πριν από την Ομηρική εποχή. Στην αρχαιότητα ήταν ευρέως γνωστή και φημισμένη για την ποιότητά της, η ποικιλία "Βασιλική" η οποία καλλιεργείτο κυρίως στην Αττική.
Σήμερα αμφισβητείται η φημολογούμενη ως ασιατική καταγωγή της συκιάς, επειδή κατά τον Ηρόδοτο, δεν καλλιεργούνταν ούτε στη Λυδία ούτε στην Περσία. Ο ιστορικός της αρχαιότητας αναφέρει μάλιστα ότι βασικός λόγος της εκστρατείας του βασιλιά της Περσίας Ξέρξη, ήταν η κατάκτηση της Αττικής, ώστε να έχει την δυνατότητα να τρώει όχι μόνο αποξηραμένα αλλά και νωπά σύκα.
Γενικά στοιχεία
Η συκιά καλλιεργείται στις ανατολικές μεσογειακές περιοχές της Ευρώπης και Αφρικής, καθώς και στις νοτιοδυτικές περιοχές της Ασίας. Σήμερα η συκιά είναι μια σημαντική δενδρώδης καλλιέργεια σε πολλά μέρη της υφηλίου και κυρίως σε χώρες που συνορεύουν με τη Μεσόγειο θάλασσα και την Κόκκινη και Αραβική θάλασσα. Οι κυριότερες χώρες παραγωγής σύκων είναι η Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Αμερική.
Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως στην Πελοππόνησο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Κρήτη, Επτάνησα και νησιά Αιγαίου. Για την παραγωγή ξηρών σύκων καλλιεργείται κυρίως στους νομούς Μεσσηνίας, Λακωνίας, Εύβοιας και νήσων Αιγαίου. Η συκιά καλλιεργείται για τους καρπούς της, τα σύκα που χρησιμοποιούνται ως νωπά ή ξηρά. Ακόμα από τους καρπούς της παρασκευάζουν συκοκαφέ, συκόιπιτες, συκοπολτό (χρήση στη ζαχαροπλαστική) και συκομαρμελάδες (από νωπά σύκα).[1]
Η συκιά είναι φυλλοβόλο δέντρο, με επίσημη ονομασία Ficus carica και ανήκει στην οικογένεια των Μορεειδών.
Ο κορμός της δεν είναι ευθύς όπως των περισσότερων καρποφόρων δέντρων αλλά διακλαδίζεται. Αναλόγως την ποικιλία το ύψος της κυμαίνεται από τα 3 ως 6-7μ. και το πλάτος από 2-5μ. Τα φύλλα είναι μεγάλα, σε σχήμα καρδιάς που φέρουν χωρίσματα (λοβούς), 3 ως 5 συνήθως. Γενικά, είναι δέντρο που αντέχει τους ανέμους και το ξύλο της δεν καίγεται εύκολα από τη φωτιά.
Γιατί να την επιλέξουμε για το κτήμα μας? Γιατί είναι αρκετά εύκολη στην καλλιέργειά της και κυρίως, για τους εξαιρετικά νόστιμους και θρεπτικούς καρπούς της, τα σύκα, που τρώγονται νωπά ή αποξηραμένα. Τα νωπά σύκα είναι πλούσια σε σάκχαρα, πρωτεΐνες, θερμίδες, βιταμίνες (Α, Β1, Β2, C), μεταλλικά στοιχεία (κάλιο, ασβέστιο, φώσφορο) και αντιοξειδωτικές ουσίες ενώ στα ξερά τριπλασιάζεται η θρεπτική τους αξία. Αυτός είναι και ο λόγος που ορειβάτες, πεζοπόροι, αλπινιστές κ.α. κουβαλάνε πάντα μαζί τους ξερά σύκα, καθώς η κατανάλωσή τους δίνει άμεσα ενέργεια στον ταλαιπωρημένο οργανισμό τους.
Κλίμα/έδαφος
Η συκιά καλλιεργείται κυρίως σε παραμεσόγειες χώρες και σε πεδινές, ημιορεινές και ορεινές περιοχές. Έτσι, οι πρώτες χώρες σε παραγωγή σύκων παγκοσμίως είναι οι Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία, Αλγερία κ.α. Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως σε Πελοπόννησο (Μεσσηνία, Λακωνία), Εύβοια (Ταξιάρχες και Κύμη), Πήλιο και σε νησιά του Αιγαίου. Συνήθως κάθε περιοχή καλλιεργεί και τις δικές της ποικιλίες ή έχει τις δικές της ονομασίες. Στην Πελοπόννησο καλλιεργείται κυρίως η Καλαμών, στην Εύβοια η Σμυρνέϊκη και η Κύμης, στην Αττική τα Βασιλικά μαύρα, στην Μαγνησία τα Αργαλαστής, στη Λέσβο τα Αϊδινίου, Πολίτικα κλπ. Η συκιά αρχίζει να καρποφορεί από το 4ο-5ο έτος από τη φύτευσή της και δίνει πλήρη παραγωγή από το 8ο-10ο έτος και τουλάχιστον για 50 χρόνια.
Ποικιλίες συκιάς
Καταρχήν, υπάρχουν οι αγριοσυκιές ή αρρενοσυκιές που ωριμάζουν τα σύκα τους 3 φορές/έτος, πλην όμως τα σύκα αυτά δεν είναι φαγώσιμα. Βρώσιμα είναι τα σύκα της ήμερης συκιάς ή θηλυκιάς. Οι ποικιλίες της ημεροσυκιάς είναι πάρα πολλέ (άνω των 600) και διαχωρίζονται ανάλογα με το πόσες παραγωγές σύκων/έτος έχουν (μονόφορες, πολύφορες), το χρώμα της επιδερμίδας τους (λευκό, μαύρο) και τον προορισμό τους (για νωπά, ξηρά σύκα ή διπλής κατεύθυνσης). Από τις μονόφορες και λευκές (για την ακρίβεια, κιτρινοπράσινες) ποικιλίες οι πιο καλές είναι: η Σμυρνέϊκη (με σφαιρικό και μεγάλο σύκο με λεπτή φλούδα, πολύ γευστικό, για ξηρή και νωπή κατανάλωση), η Κύμης (μεσαίο-αχλαδόμορφο και πολύ γλυκό σύκο, σκάει η φλούδα με τις βροχές, για παραγωγή κυρίως ξηρών σύκων), η Καλαμών (για ξηρή κατανάλωση, στρογγυλό, μεσαίου μεγέθους και με σκληρή επιδερμίδα σύκο που δεν σκάει εύκολα) και η Αργαλαστής (σφαιρικό σύκο, σχετικά μεγάλο, πολύ γευστικό και για κατανάλωση νωπού και ξηρού σύκου).
Στις καλές μαύρες, μονόφορες ποικιλίες είναι η Βασιλική μαύρη, τα Μαύρα Μαρκοπούλου (με μεγάλα, μακρουλά, πολύ γλυκά και κόκκινης σάρκας σύκα, με ραβδώσεις στην επιδερμίδα και επιπόλαιες σχισμές όταν ωριμάσουν, μονόφορη) και η ξενική Mission, όλα για νωπή κατανάλωση. Όλες οι προαναφερόμενες ποικιλίες ωριμάζουν τα σύκα τους σταδιακά, από τέλη Ιουλίου ως αρχές Σεπτέμβρη, με εξαίρεση τα Καλαμών και Μαρκοπούλου που η συγκομιδή τους επεκτείνεται ως τον Οκτώβριο.
Τέλος, άσπρα δίφορα σύκα είναι τα Βασιλικά Λευκά Μαρκοπούλου και τα Αυγόσυκα ή Φρακασάνες ή Αποστολιάτικα(τοπικές ονομασίες), με μεγάλα αλλά όχι πολύ νόστιμα σύκα τον Ιούνιο και με μικρότερους αλλά πιο γευστικούς καρπούς τον Αύγουστο, για νωπή κατανάλωση.
Πώς γονιμοποιείται η συκιά;
Το άνθος είναι αρσενικό ή θηλυκό. Τα μικρά σύκα (θηλυκά) γονιμοποιούνται όταν από την μικρή τρύπα που υπάρχει στην κορυφή τους μπει ένα μικρό έντομο, ο ψήνας, ο οποίος μεταφέρει γύρη από ένα αγριόσυκο (ερινεός) που έχει αρσενικά άνθη. Τα μικρά όμως σύκα (θηλυκά) μπορεί να αναπτυχθούν πολλές φορές και χωρίς γονιμοποίηση (παρθενοκαρπία).
Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως στην Πελοππόνησο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Κρήτη, Επτάνησα και νησιά Αιγαίου. Για την παραγωγή ξηρών σύκων καλλιεργείται κυρίως στους νομούς Μεσσηνίας, Λακωνίας, Εύβοιας και νήσων Αιγαίου. Η συκιά καλλιεργείται για τους καρπούς της, τα σύκα που χρησιμοποιούνται ως νωπά ή ξηρά. Ακόμα από τους καρπούς της παρασκευάζουν συκοκαφέ, συκόιπιτες, συκοπολτό (χρήση στη ζαχαροπλαστική) και συκομαρμελάδες (από νωπά σύκα).[1]
Η συκιά είναι φυλλοβόλο δέντρο, με επίσημη ονομασία Ficus carica και ανήκει στην οικογένεια των Μορεειδών.
Ο κορμός της δεν είναι ευθύς όπως των περισσότερων καρποφόρων δέντρων αλλά διακλαδίζεται. Αναλόγως την ποικιλία το ύψος της κυμαίνεται από τα 3 ως 6-7μ. και το πλάτος από 2-5μ. Τα φύλλα είναι μεγάλα, σε σχήμα καρδιάς που φέρουν χωρίσματα (λοβούς), 3 ως 5 συνήθως. Γενικά, είναι δέντρο που αντέχει τους ανέμους και το ξύλο της δεν καίγεται εύκολα από τη φωτιά.
Κλίμα/έδαφος
Η συκιά καλλιεργείται κυρίως σε παραμεσόγειες χώρες και σε πεδινές, ημιορεινές και ορεινές περιοχές. Έτσι, οι πρώτες χώρες σε παραγωγή σύκων παγκοσμίως είναι οι Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία, Αλγερία κ.α. Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως σε Πελοπόννησο (Μεσσηνία, Λακωνία), Εύβοια (Ταξιάρχες και Κύμη), Πήλιο και σε νησιά του Αιγαίου. Συνήθως κάθε περιοχή καλλιεργεί και τις δικές της ποικιλίες ή έχει τις δικές της ονομασίες. Στην Πελοπόννησο καλλιεργείται κυρίως η Καλαμών, στην Εύβοια η Σμυρνέϊκη και η Κύμης, στην Αττική τα Βασιλικά μαύρα, στην Μαγνησία τα Αργαλαστής, στη Λέσβο τα Αϊδινίου, Πολίτικα κλπ. Η συκιά αρχίζει να καρποφορεί από το 4ο-5ο έτος από τη φύτευσή της και δίνει πλήρη παραγωγή από το 8ο-10ο έτος και τουλάχιστον για 50 χρόνια.
Ποικιλίες συκιάς
Καταρχήν, υπάρχουν οι αγριοσυκιές ή αρρενοσυκιές που ωριμάζουν τα σύκα τους 3 φορές/έτος, πλην όμως τα σύκα αυτά δεν είναι φαγώσιμα. Βρώσιμα είναι τα σύκα της ήμερης συκιάς ή θηλυκιάς. Οι ποικιλίες της ημεροσυκιάς είναι πάρα πολλέ (άνω των 600) και διαχωρίζονται ανάλογα με το πόσες παραγωγές σύκων/έτος έχουν (μονόφορες, πολύφορες), το χρώμα της επιδερμίδας τους (λευκό, μαύρο) και τον προορισμό τους (για νωπά, ξηρά σύκα ή διπλής κατεύθυνσης). Από τις μονόφορες και λευκές (για την ακρίβεια, κιτρινοπράσινες) ποικιλίες οι πιο καλές είναι: η Σμυρνέϊκη (με σφαιρικό και μεγάλο σύκο με λεπτή φλούδα, πολύ γευστικό, για ξηρή και νωπή κατανάλωση), η Κύμης (μεσαίο-αχλαδόμορφο και πολύ γλυκό σύκο, σκάει η φλούδα με τις βροχές, για παραγωγή κυρίως ξηρών σύκων), η Καλαμών (για ξηρή κατανάλωση, στρογγυλό, μεσαίου μεγέθους και με σκληρή επιδερμίδα σύκο που δεν σκάει εύκολα) και η Αργαλαστής (σφαιρικό σύκο, σχετικά μεγάλο, πολύ γευστικό και για κατανάλωση νωπού και ξηρού σύκου).
Στις καλές μαύρες, μονόφορες ποικιλίες είναι η Βασιλική μαύρη, τα Μαύρα Μαρκοπούλου (με μεγάλα, μακρουλά, πολύ γλυκά και κόκκινης σάρκας σύκα, με ραβδώσεις στην επιδερμίδα και επιπόλαιες σχισμές όταν ωριμάσουν, μονόφορη) και η ξενική Mission, όλα για νωπή κατανάλωση. Όλες οι προαναφερόμενες ποικιλίες ωριμάζουν τα σύκα τους σταδιακά, από τέλη Ιουλίου ως αρχές Σεπτέμβρη, με εξαίρεση τα Καλαμών και Μαρκοπούλου που η συγκομιδή τους επεκτείνεται ως τον Οκτώβριο.
Τέλος, άσπρα δίφορα σύκα είναι τα Βασιλικά Λευκά Μαρκοπούλου και τα Αυγόσυκα ή Φρακασάνες ή Αποστολιάτικα(τοπικές ονομασίες), με μεγάλα αλλά όχι πολύ νόστιμα σύκα τον Ιούνιο και με μικρότερους αλλά πιο γευστικούς καρπούς τον Αύγουστο, για νωπή κατανάλωση.
Το άνθος είναι αρσενικό ή θηλυκό. Τα μικρά σύκα (θηλυκά) γονιμοποιούνται όταν από την μικρή τρύπα που υπάρχει στην κορυφή τους μπει ένα μικρό έντομο, ο ψήνας, ο οποίος μεταφέρει γύρη από ένα αγριόσυκο (ερινεός) που έχει αρσενικά άνθη. Τα μικρά όμως σύκα (θηλυκά) μπορεί να αναπτυχθούν πολλές φορές και χωρίς γονιμοποίηση (παρθενοκαρπία).
Χωρίς τον ψήνα...δεν τρώμε σύκα!Όλες αυτές οι ποικιλίες έχουν την ιδιαιτερότητα ότι χωρίς την παρουσία ενός εντόμου δεν μπορούν να ωριμάσουν τους καρπούς τους. Ο ψήνας λοιπόν, ένα μικρό υμενόπτερο, βγαίνει με γύρη κολλημένη πάνω στο σώμα του από τα αρσενικά σύκα της αγριοσυκιάς και επισκέπτεται τα ανώριμα ακόμα σύκα της ημεροσυκιάς και έτσι τα γονιμοποιεί. Χωρίς αυτήν την εργασία, τα σύκα μας θα πέσουν νωρίς από τα δέντρα, μόλις αποκτήσουν 2-3εκ. διάμετρο. Για το λόγο αυτό θα πρέπει είτε να φυτέψουμε μια αγριοσυκιά κοντά στη συκιά μας είτε να κρεμάσουμε αγριόσυκα στο δέντρο μας. Η εργασία αυτή ονομάζεται όρνιασμα ή ε: σε ένα δίχτυ δένουμε 5-6 ορνούς και κρεμάμε 2-3 τέτοια δίχτυα σε κάθε δέντρο, κάθε 3-4 ημέρες και για 15 ημέρες, ξεκινώντας το 1ο δεκαήμερο του Ιουνίου. Η συλλογή των ορνών να γίνεται αργά το απόγευμα και η ανάρτησή τους στην ποικιλία μας το ίδιο βράδι ή το αργότερο την επόμενη ως τις 9 το πρωί, γιατί μετά ο ψήνας ξεκινάει τις πτήσεις του από τα αγριόσυκα.
Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή για το έτος 2006, η καλλιεργούμε έκταση στην Ελλάδα είναι 65.000 στρέμματα, τα δέντρα περίπου 2 εκατομμύρια και η ετήσια παραγωγή 12.000 τόνοι νωπών και 10.000 τόνοι ξερών σύκων.
Κλάδεμα
Είναι πολύ σημαντικό στα πρώτα κλαδέματα μετά τη φύτευση, να διαμορφώσουμε τη συκιά σε σχήμα ανοιχτού κυπέλλου και η διακλάδωση των βραχιόνων να ξεκινάει αρκετά χαμηλά, στα 40-50 εκ. από το έδαφος. Τα σύκα μαζεύονται με το χέρι και όχι με ράβδισμα, οπότε θα πρέπει το δέντρο να είναι χαμηλό για να μπορέσουμε να τα φτάνουμε. Το κλάδεμα γίνεται Γενάρη-Φλεβάρη για τις ζεστές και Μάρτιο για τις πιο κρύες περιοχές. Την ίδια περίοδο γίνεται και το κλάδεμα καρποφορίας στα ενήλικα δέντρα. Το κλάδεμα αυτό είναι ελαφρύ (αφαιρούμε τα κακοσχηματισμένα, άρρωστα, ξερά κλαδιά και αυτά που εισέρχονται προς το εσωτερικό του δέντρου, η συκιά δεν αντιδρά πολύ καλά στο βαρύ κλάδεμα και στις χοντρές τομές λόγω της πολλής εντεριώνης που περιέχει) και μόνο κάθε 3-4 χρόνια αφαιρούμε τα χοντρά κλαδιά που μεγαλώνουν το μέγεθος του δέντρου σε ύψος και πλάτος. Επαλείφουμε/απολυμαίνουμε τις μεγάλες τομές με ειδική πάστα επούλωσης πληγών που βρίσκουμε σε καταστήματα γεωργικών εφοδίων.
Λίπανση
Ρίχνουμε λίπασμα τύπου 5-10-5, Γενάρη-Φλεβάρη μήνα (*). Τα λιπάσματα να περιέχουν και ασβέστιο, αλλιώς κάθε 3-4 χρόνια ρίχνουμε γεωργικό ασβέστη (*).
Κλίμα – έδαφος
Όχι ιδιαίτερα απαιτητικό δέντρο, αντέχει στα ξηρικά και ασβεστώδη εδάφη, αποφεύγουμε όμως τα πολύ σφιχτά, χαλικώδη εδάφη, στα οποία δεν αποστραγγίζει καλά το νερό. Απαιτεί θερμό-δροσερό καλοκαίρι και σχετικά ήπιο χειμώνα, δεν φυτεύουμε συκιές σε περιοχές όπου η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -10οC (καταστρέφεται το δέντρο) και όπου είναι οι συχνές οι βροχές από μέσα Ιουλίου ως Σεπτέμβριο (εποχή ωρίμανσης των σύκων, σκίζονται).
Πολλαπλασιασμός
Με μοσχεύματα: μοσχεύματα 30-40 εκ. που κόβονται χειμώνα, τοποθετούνται σε άμμο που την κρατάμε υγρή για να ριζοβολήσει, μετά σε προστατευμένο χώρο και φύτευση στην οριστική θέση τον μεθεπόμενο Μάρτιο.
Με εμβολιασμό: για να κάνουμε μια άγρια συκιά ήμερη ή όταν θέλουμε να αλλάξουμε την ποικιλία της συκιάς μας. Για καλύτερα αποτελέσματα αγοράζουμε την αγαπημένη μας ποικιλία σύκων από φυτώρια.
Πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα
Για να πολλαπλασιάσετε μια συκιά από μοσχεύματα, με αγενή αναπαραγωγή, είναι μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει με έναν από αυτούς τους τρεις τρόπους. Κάθε μία από αυτές τις μεθόδους είναι απλή και εύκολη και η επιλογή για το ποια θα χρησιμοποιήσετε εξαρτάται, ενδεχομένως, από την εποχή του έτους που θα ξεκινήσετε και το κλίμα της περιοχής σας.
Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή για το έτος 2006, η καλλιεργούμε έκταση στην Ελλάδα είναι 65.000 στρέμματα, τα δέντρα περίπου 2 εκατομμύρια και η ετήσια παραγωγή 12.000 τόνοι νωπών και 10.000 τόνοι ξερών σύκων.
Εικόνα ο κύκλος του ψήνα
Αυτό που νομίζουμε ως καρπό της συκιάς δεν είναι στην πραγματικότητα καρπός, αλλά ένας ολόκληρος κλειστός, εσωτερικός κήπος - όπως έχει πει και ο Dawkins. Αυτό που αντικρίζουμε ανοίγοντας το σύκο, είναι ένα παρτέρι, μια ανθοφορία μικροσκοπικών λουλουδιών, που καρπός τους είναι τα «σποράκια» που νοιώθουμε να σπάνε στα δόντια μας, όταν το δαγκώσουμε.
Η επικονίαση της συκιάς γίνεται από ένα υμενόπτερο έντομο, το "βλαστοφάγο ψήνα" (Blastophaga psenes), που διαχειμάζει μέσα στην ταξιανθία της άγριας συκιάς με τη μορφή προνύμφης. Όταν συμπληρώσει το βιολογικό κύκλο του ο βλαστοφάγος, βγαίνει από τον "αφαλό" της ταξιανθίας και ψάχνει θηλυκά άνθη για να τοποθετήσει τα αβγά του. Βγαίνοντας από τον αφαλό, η γύρη των αρσενικών ανθών κάθεται στο σώμα του και έτσι μεταφέρεται στα θηλυκά άνθη της ήμερης συκιάς.Κλάδεμα
Είναι πολύ σημαντικό στα πρώτα κλαδέματα μετά τη φύτευση, να διαμορφώσουμε τη συκιά σε σχήμα ανοιχτού κυπέλλου και η διακλάδωση των βραχιόνων να ξεκινάει αρκετά χαμηλά, στα 40-50 εκ. από το έδαφος. Τα σύκα μαζεύονται με το χέρι και όχι με ράβδισμα, οπότε θα πρέπει το δέντρο να είναι χαμηλό για να μπορέσουμε να τα φτάνουμε. Το κλάδεμα γίνεται Γενάρη-Φλεβάρη για τις ζεστές και Μάρτιο για τις πιο κρύες περιοχές. Την ίδια περίοδο γίνεται και το κλάδεμα καρποφορίας στα ενήλικα δέντρα. Το κλάδεμα αυτό είναι ελαφρύ (αφαιρούμε τα κακοσχηματισμένα, άρρωστα, ξερά κλαδιά και αυτά που εισέρχονται προς το εσωτερικό του δέντρου, η συκιά δεν αντιδρά πολύ καλά στο βαρύ κλάδεμα και στις χοντρές τομές λόγω της πολλής εντεριώνης που περιέχει) και μόνο κάθε 3-4 χρόνια αφαιρούμε τα χοντρά κλαδιά που μεγαλώνουν το μέγεθος του δέντρου σε ύψος και πλάτος. Επαλείφουμε/απολυμαίνουμε τις μεγάλες τομές με ειδική πάστα επούλωσης πληγών που βρίσκουμε σε καταστήματα γεωργικών εφοδίων.
Λίπανση
Ρίχνουμε λίπασμα τύπου 5-10-5, Γενάρη-Φλεβάρη μήνα (*). Τα λιπάσματα να περιέχουν και ασβέστιο, αλλιώς κάθε 3-4 χρόνια ρίχνουμε γεωργικό ασβέστη (*).
Κλίμα – έδαφος
Όχι ιδιαίτερα απαιτητικό δέντρο, αντέχει στα ξηρικά και ασβεστώδη εδάφη, αποφεύγουμε όμως τα πολύ σφιχτά, χαλικώδη εδάφη, στα οποία δεν αποστραγγίζει καλά το νερό. Απαιτεί θερμό-δροσερό καλοκαίρι και σχετικά ήπιο χειμώνα, δεν φυτεύουμε συκιές σε περιοχές όπου η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -10οC (καταστρέφεται το δέντρο) και όπου είναι οι συχνές οι βροχές από μέσα Ιουλίου ως Σεπτέμβριο (εποχή ωρίμανσης των σύκων, σκίζονται).
Πολλαπλασιασμός
Με μοσχεύματα: μοσχεύματα 30-40 εκ. που κόβονται χειμώνα, τοποθετούνται σε άμμο που την κρατάμε υγρή για να ριζοβολήσει, μετά σε προστατευμένο χώρο και φύτευση στην οριστική θέση τον μεθεπόμενο Μάρτιο.
Με εμβολιασμό: για να κάνουμε μια άγρια συκιά ήμερη ή όταν θέλουμε να αλλάξουμε την ποικιλία της συκιάς μας. Για καλύτερα αποτελέσματα αγοράζουμε την αγαπημένη μας ποικιλία σύκων από φυτώρια.
Για να πολλαπλασιάσετε μια συκιά από μοσχεύματα, με αγενή αναπαραγωγή, είναι μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει με έναν από αυτούς τους τρεις τρόπους. Κάθε μία από αυτές τις μεθόδους είναι απλή και εύκολη και η επιλογή για το ποια θα χρησιμοποιήσετε εξαρτάται, ενδεχομένως, από την εποχή του έτους που θα ξεκινήσετε και το κλίμα της περιοχής σας.
Γενικό κανόνες για τα μοσχεύματα
1. προτιμώ κλαδιά παλαιότερων ετών (ξυλοποιημένα κυρίως και όχι τρυφερά)
2. Αφήνω τουλάχιστον 3 ''μάτια'' στο υπέργειο μέρος
3. Ξεκινάω σε εποχές που να μην έχει ούτε πολύ κρύο, αλλά ούτε υπερβολική ζέστη. (π.χ. Απρίλιο - Μάιο ή το φθινόπωρο μέχρι μέσα Οκτωβρίου το αργότερο)
4. Προσπαθώ να αφήσω τα φυτά μου σε σκιερό μέρος μέχρι να ριζόσουν και αναπτυχθούν μέχρι ένα σημείο.
5. Αποφεύγω τα αειθαλή φυτά και προσπαθώ να απασχολούμαι κυρίως με φυλοβόλλα.
6. Προσέχω την υπερβολική υγρασία στο χώμα (προτιμώ να τα βάλω στο έδαφος και όχι σε γλάστρα, αν πάλι δεν μπορώ να την αποφύγω τα ''καρφώνω'' σε περλίτη, άμμο κυρίως για μοσχεύματα κάκτων, ή γενικώς κάποιο υπόστρωμα που να στραγγίζει)
8. Αποφεύγω τα πλαστικά σπορεία και προτιμώ κάτι με ικανοποιητικό βάθος
7. Δεν ρίχνω λίπασμα και αποφεύγω την κοπριά
8. Βάζω αρκετά κομμάτια σε περίπτωση απωλειών.
Πολλαπλασιασμός με Καταβολάδες
Η πρώτη μέθοδος για τον πολλαπλασιασμό της συκιάς στην ύπαιθρο εξαρτάται από τις θερμοκρασίες που επικρατούν την εποχή που πέφτει το δέντρο σε λήθαργο, οι οποίες δεν πρέπει να πέφτουν ποτέ κάτω από το μηδέν και να επικρατεί παγετός. Ο πολλαπλασιασμός με καταβολάδες είναι ένας εύκολος τρόπος ριζοβολίας για τη συκιά, τμήμα της οποίας, που φύεται από την βάση, κάμπτεται και θάβεται στο έδαφος από το οποίο εξέχει 20 εκατοστά η κορυφή του βλαστού, επιτρέποντας έτσι στο θαμμένο μέρος να ριζοβολήσει πριν αποκοπεί από το μητρικό δέντρο. Ενώ αυτή είναι η απλούστερη μέθοδος πολλαπλασιασμού, μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη στη συνέχεια γιατί είναι δύσκολη η μεταφορά του ριζικού συστήματος στη νέα θέση.
Επίσης, υπάρχει και η μέθοδος της εναέριας καταβολάδας, κατά την οποία επιλέγεται ένας νεανικός κλάδος του δέντρου από τον οποίο αφαιρούμε τμήμα του φλοιού 30 εκατοστά κάτω από την άκρη της κορυφής του και το καλύπτουμε με χώμα, το οποίο συγκρατείται καλά δεμένο με πλαστικό κάλυμμα.
Πολλαπλασιασμός με παραφυάδες
Η συκιά αναπτύσσει βλαστούς στη βάση του κορμού που ονομάζονται παραφυάδες, Οι παραφυάδες της βάσης αποσπούνται έρριζες, δηλαδή με τις ρίζες τους, από τη βάση του δέντρου. Μπορείτε να τις τοποθετήσετε απ’ ευθείας σε οποιοδήποτε σημείο του κήπου θέλετε. Είναι η πιο απλή διαδικασία πολλαπλασιασμού της συκιάς με το μειονέκτημα ότι το νέο δέντρο δεν θα μπει σε καρποφορία γρήγορα, όπως θα γίνει με τα χειμερινά ξυλοποιημένα μοσχεύματα που θα δούμε αμέσως μετά.
Ριζοβολία μοσχευμάτων σε εξωτερικούς χώρους
Η πιο δημοφιλής μέθοδος πολλαπλασιασμού της συκιάς είναι μέσω της ριζοβολία μοσχευμάτων σε εξωτερικούς χώρους. Τις τελευταίες μέρες του χειμώνα, όταν η συκιές είναι ακόμα σε λήθαργο και αφού ο κίνδυνος του παγετού έχει περάσει, πάρτε μοσχεύματα από μικρά κλαδιά δύο έως τριών ετών. Το πάχος τους θα πρέπει να είναι γύρω στα 1,5 με 2 εκατοστά, περίπου ένα δάχτυλο, και 25 εκατοστά σε μήκος. Η τομή στο κάτω άκρο πρέπει να ίσια επίπεδη, ενώ στο πάνω άκρο σε κλίση. Καλύψτε τις τομές για να μην μολυνθούν από ασθένειες και βρέξτε την επίπεδη τομή της βάσης με ορμόνη ριζοβολίας. Διαβάστε: Φτιάξτε φυσική ορμόνη ριζοβολίας μόνοι σας
Αρχίζοντας με τη μέθοδο αυτή, χρησιμοποιήσετε έξι έως οκτώ μοσχεύματα ώστε να έχετε κάποια περιθώρια για μερικά που δεν θα πετύχουν. Αν καταφέρετε να βλαστήσουν όλα τα μοσχεύματα, μπορείτε να δώσετε αυτά που περισσεύουν σε φίλους.
Φυτέψτε το κάθε μόσχευμα με την επίπεδη τομή της βάσης, η οποία θα δώσει τις ρίζες, προς τα κάτω 15 εκατοστά σε μια τρύπα με πλάτος 15 εκατοστά και βάθος 30 εκατοστά, την οποία θα γεμίσετε με χώμα κατάλληλο για ριζοβολία μοσχευμάτων. Ποτίστε καλά, αλλά μην το παρακάνετε. Τον επόμενο χρόνο, τα μοσχεύματα θα μεγαλώσουν λίγο πάνω από το 1 μέτρο και τα νέα δεντράκια θα είναι έτοιμα για μεταφύτευση όταν θα πέσουν σε λήθαργο το επόμενο φθινόπωρο.
Ριζοβολία μοσχευμάτων σε εσωτερικό χώρο
Η τρίτη μέθοδος πολλαπλασιασμού αναφέρεται στον πολλαπλασιασμό της συκιάς σε εσωτερικό χώρο. Αυτή η μέθοδος είναι κατάλληλη για ξεκίνημα, όταν ο καιρός την άνοιξη είναι άστατος.Ακολουθήστε την παραπάνω μέθοδο για τη λήψη μοσχευμάτων. Στρώστε το κάτω μέρος ενός δοχείου διαμέτρου 15-20 εκατοστών με φύλλα εφημερίδας και προσθέσετε επάνω από αυτά 5 εκατοστά άμμο ή χώμα κατάλληλο για ριζοβολία μοσχευμάτων. Τοποθετείστε σε αυτό το δοχείο τέσσερα από τα μοσχεύματα που λάβατε σε όρθια θέση και ρίξτε γύρω τους χώμα. Ποτίστε το δοχείο καλά και τοποθετήστε ένα 2λιτρο πλαστικό μπουκάλι, αφού αφαιρέσετε τη βάση του, σε όρθια θέση πάνω από τα μοσχεύματα για προστασία.
Τοποθετήστε τα δοχεία με τα μοσχεύματα σε ένα μέρος με θερμοκρασία δωματίου, που το βλέπει το φως (όχι άμεσα οι ακτίνες του ήλιου). Ποτίστε μόνο όταν το χώμα γίνει ξηρό. Όταν παρατηρήσετε τα μοσχεύματά σας να βγάζουν τους πρώτους βλαστούς, αφαιρέσετε το μπουκάλι που τα προστατεύει.
Όταν οι συκιές σας αρχίσουν να έχουν έντονη ανάπτυξη , μεταφυτέψτε τις με τη μπάλα χώματος σε μεγαλύτερες γλάστρες ή στον κήπο σας, όταν ο καιρός το επιτρέψει. Κρατήστε τα φυτά υγρά ποτίζοντάς τα συχνά για το υπόλοιπο του καλοκαιριού και παρακολουθήστε τα καθώς μεγαλώνουν.
Πολλαπλασιασμός με εμβολιασμό
Μπορείτε να αλλάξετε την ποικιλία της συκιάς σας ή να κάνετε μια άγρια συκιά ήμερη με εμβολιασμό τύπου Τ. Την διαδικασία την έχουμε εξηγήσει σε αυτό το άρθρο. Στην περίπτωσή μας, αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε είναι να κάνουμε στο υποκείμενο τομή ανάποδου Τ σε ετήσιους καλά ξυλοποιημένους βλαστούς, ώστε ο οφθαλμός που θα μπολιάσουμε να μην καταστραφεί από το γάλα της συκιάς. Η διαδικασία αυτή είναι λίγο δύσκολη και χρειάζεται εξάσκηση και υπομονή να την πετύχετε.
Πότισμα
Τα 3 πρώτα έτη ποτίζουμε 4-5 φορές/έτος, από Μάϊο ως Σεπτέμβριο. Όταν μεγαλώσει η συκιά 2-3 ποτίσματα/έτος είναι αρκετά, το αργότερο ως την έναρξη ωρίμανσης των σύκων (δηλ. ως τέλη Ιουλίου, αλλιώς θα σκάνε τα σύκα από το πολύ νερό, ιδιαίτερα αν βρέχει κιόλας).
Φυτοπροστασία
Μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα ο κηροπλάστης (ψώρα υπόλευκη με σχήμα σαν όστρακο χελώνας που εμφανίζεται στα φύλλα και στα νεαρά κλαδιά και βλαστούς) και με δύο μικρές μυίγες που προσβάλλουν και τρώνε τα σύκα, τη λογχαία και τη μυίγα της Μεσογείου (*).
2. Αφήνω τουλάχιστον 3 ''μάτια'' στο υπέργειο μέρος
3. Ξεκινάω σε εποχές που να μην έχει ούτε πολύ κρύο, αλλά ούτε υπερβολική ζέστη. (π.χ. Απρίλιο - Μάιο ή το φθινόπωρο μέχρι μέσα Οκτωβρίου το αργότερο)
4. Προσπαθώ να αφήσω τα φυτά μου σε σκιερό μέρος μέχρι να ριζόσουν και αναπτυχθούν μέχρι ένα σημείο.
5. Αποφεύγω τα αειθαλή φυτά και προσπαθώ να απασχολούμαι κυρίως με φυλοβόλλα.
6. Προσέχω την υπερβολική υγρασία στο χώμα (προτιμώ να τα βάλω στο έδαφος και όχι σε γλάστρα, αν πάλι δεν μπορώ να την αποφύγω τα ''καρφώνω'' σε περλίτη, άμμο κυρίως για μοσχεύματα κάκτων, ή γενικώς κάποιο υπόστρωμα που να στραγγίζει)
8. Αποφεύγω τα πλαστικά σπορεία και προτιμώ κάτι με ικανοποιητικό βάθος
7. Δεν ρίχνω λίπασμα και αποφεύγω την κοπριά
8. Βάζω αρκετά κομμάτια σε περίπτωση απωλειών.
Πολλαπλασιασμός με Καταβολάδες
Η πρώτη μέθοδος για τον πολλαπλασιασμό της συκιάς στην ύπαιθρο εξαρτάται από τις θερμοκρασίες που επικρατούν την εποχή που πέφτει το δέντρο σε λήθαργο, οι οποίες δεν πρέπει να πέφτουν ποτέ κάτω από το μηδέν και να επικρατεί παγετός. Ο πολλαπλασιασμός με καταβολάδες είναι ένας εύκολος τρόπος ριζοβολίας για τη συκιά, τμήμα της οποίας, που φύεται από την βάση, κάμπτεται και θάβεται στο έδαφος από το οποίο εξέχει 20 εκατοστά η κορυφή του βλαστού, επιτρέποντας έτσι στο θαμμένο μέρος να ριζοβολήσει πριν αποκοπεί από το μητρικό δέντρο. Ενώ αυτή είναι η απλούστερη μέθοδος πολλαπλασιασμού, μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη στη συνέχεια γιατί είναι δύσκολη η μεταφορά του ριζικού συστήματος στη νέα θέση.
Επίσης, υπάρχει και η μέθοδος της εναέριας καταβολάδας, κατά την οποία επιλέγεται ένας νεανικός κλάδος του δέντρου από τον οποίο αφαιρούμε τμήμα του φλοιού 30 εκατοστά κάτω από την άκρη της κορυφής του και το καλύπτουμε με χώμα, το οποίο συγκρατείται καλά δεμένο με πλαστικό κάλυμμα.
Πολλαπλασιασμός με παραφυάδες
Η συκιά αναπτύσσει βλαστούς στη βάση του κορμού που ονομάζονται παραφυάδες, Οι παραφυάδες της βάσης αποσπούνται έρριζες, δηλαδή με τις ρίζες τους, από τη βάση του δέντρου. Μπορείτε να τις τοποθετήσετε απ’ ευθείας σε οποιοδήποτε σημείο του κήπου θέλετε. Είναι η πιο απλή διαδικασία πολλαπλασιασμού της συκιάς με το μειονέκτημα ότι το νέο δέντρο δεν θα μπει σε καρποφορία γρήγορα, όπως θα γίνει με τα χειμερινά ξυλοποιημένα μοσχεύματα που θα δούμε αμέσως μετά.
Ριζοβολία μοσχευμάτων σε εξωτερικούς χώρους
Η πιο δημοφιλής μέθοδος πολλαπλασιασμού της συκιάς είναι μέσω της ριζοβολία μοσχευμάτων σε εξωτερικούς χώρους. Τις τελευταίες μέρες του χειμώνα, όταν η συκιές είναι ακόμα σε λήθαργο και αφού ο κίνδυνος του παγετού έχει περάσει, πάρτε μοσχεύματα από μικρά κλαδιά δύο έως τριών ετών. Το πάχος τους θα πρέπει να είναι γύρω στα 1,5 με 2 εκατοστά, περίπου ένα δάχτυλο, και 25 εκατοστά σε μήκος. Η τομή στο κάτω άκρο πρέπει να ίσια επίπεδη, ενώ στο πάνω άκρο σε κλίση. Καλύψτε τις τομές για να μην μολυνθούν από ασθένειες και βρέξτε την επίπεδη τομή της βάσης με ορμόνη ριζοβολίας. Διαβάστε: Φτιάξτε φυσική ορμόνη ριζοβολίας μόνοι σας
Αρχίζοντας με τη μέθοδο αυτή, χρησιμοποιήσετε έξι έως οκτώ μοσχεύματα ώστε να έχετε κάποια περιθώρια για μερικά που δεν θα πετύχουν. Αν καταφέρετε να βλαστήσουν όλα τα μοσχεύματα, μπορείτε να δώσετε αυτά που περισσεύουν σε φίλους.
Φυτέψτε το κάθε μόσχευμα με την επίπεδη τομή της βάσης, η οποία θα δώσει τις ρίζες, προς τα κάτω 15 εκατοστά σε μια τρύπα με πλάτος 15 εκατοστά και βάθος 30 εκατοστά, την οποία θα γεμίσετε με χώμα κατάλληλο για ριζοβολία μοσχευμάτων. Ποτίστε καλά, αλλά μην το παρακάνετε. Τον επόμενο χρόνο, τα μοσχεύματα θα μεγαλώσουν λίγο πάνω από το 1 μέτρο και τα νέα δεντράκια θα είναι έτοιμα για μεταφύτευση όταν θα πέσουν σε λήθαργο το επόμενο φθινόπωρο.
Ριζοβολία μοσχευμάτων σε εσωτερικό χώρο
Η τρίτη μέθοδος πολλαπλασιασμού αναφέρεται στον πολλαπλασιασμό της συκιάς σε εσωτερικό χώρο. Αυτή η μέθοδος είναι κατάλληλη για ξεκίνημα, όταν ο καιρός την άνοιξη είναι άστατος.Ακολουθήστε την παραπάνω μέθοδο για τη λήψη μοσχευμάτων. Στρώστε το κάτω μέρος ενός δοχείου διαμέτρου 15-20 εκατοστών με φύλλα εφημερίδας και προσθέσετε επάνω από αυτά 5 εκατοστά άμμο ή χώμα κατάλληλο για ριζοβολία μοσχευμάτων. Τοποθετείστε σε αυτό το δοχείο τέσσερα από τα μοσχεύματα που λάβατε σε όρθια θέση και ρίξτε γύρω τους χώμα. Ποτίστε το δοχείο καλά και τοποθετήστε ένα 2λιτρο πλαστικό μπουκάλι, αφού αφαιρέσετε τη βάση του, σε όρθια θέση πάνω από τα μοσχεύματα για προστασία.
Τοποθετήστε τα δοχεία με τα μοσχεύματα σε ένα μέρος με θερμοκρασία δωματίου, που το βλέπει το φως (όχι άμεσα οι ακτίνες του ήλιου). Ποτίστε μόνο όταν το χώμα γίνει ξηρό. Όταν παρατηρήσετε τα μοσχεύματά σας να βγάζουν τους πρώτους βλαστούς, αφαιρέσετε το μπουκάλι που τα προστατεύει.
Όταν οι συκιές σας αρχίσουν να έχουν έντονη ανάπτυξη , μεταφυτέψτε τις με τη μπάλα χώματος σε μεγαλύτερες γλάστρες ή στον κήπο σας, όταν ο καιρός το επιτρέψει. Κρατήστε τα φυτά υγρά ποτίζοντάς τα συχνά για το υπόλοιπο του καλοκαιριού και παρακολουθήστε τα καθώς μεγαλώνουν.
Πολλαπλασιασμός με εμβολιασμό
Μπορείτε να αλλάξετε την ποικιλία της συκιάς σας ή να κάνετε μια άγρια συκιά ήμερη με εμβολιασμό τύπου Τ. Την διαδικασία την έχουμε εξηγήσει σε αυτό το άρθρο. Στην περίπτωσή μας, αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε είναι να κάνουμε στο υποκείμενο τομή ανάποδου Τ σε ετήσιους καλά ξυλοποιημένους βλαστούς, ώστε ο οφθαλμός που θα μπολιάσουμε να μην καταστραφεί από το γάλα της συκιάς. Η διαδικασία αυτή είναι λίγο δύσκολη και χρειάζεται εξάσκηση και υπομονή να την πετύχετε.
Video Συκιά, καρπός της Μεσογείου Δημοσιεύτηκε στις 16 Σεπ 2012
Εκπαιδευτικό βίντεο του Αρκούδου για το δέντρο της συκιάς και τον καρπό της. Οι λήψεις έγιναν από τα μέλη του Αρκούδου στο Ελληνοχώρι Κορινθίας και σε κτήμα των Βιολογικών Ελαιώνων του Β. Δήμα. Το βίντεο είναι διάρκειας 5 λεπτών και παρέχει πλήθος ακουστικών και οπτικών πληροφοριών προσαρμοσμένες στις ανάγκες των παιδίών προσχολικής και στοιχειώδους εκπαίδευσης. www.arkoudos.gr
Εγκατάσταση
Όταν θελήσουμε να κάνουμε εγκατάσταση νέου συκεώνα θα πρέπει το έδαφος να βρίσκεται στο ρώγο του δηλαδή να μην είναι ούτε πολύ υγρό αλλά ούτε πολύ ξηρό να έχει μία μέση σχετική υγρασία για να μπορέσουμε να το οργώσουμε. Η κατάλληλη εποχή για να γίνει αυτό είναι το φθινόπωρο. Κάνουμε όργωμα γιατί αυτό μας βοηθάει ώστε να καταστραφούν τα πολυετή ζιζάνια, να αυξηθεί η διηθητικότητα του εδάφους και να γίνει πιο αφράτο το χώμα για να αναπτυχθεί καλύτερα το ριζικό σύστημα. Καλό θα ήταν πριν κάνουμε όργωμα να πάρουμε δείγμα από το έδαφος που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε σε τι κατάσταση είναι το έδαφος και αν χρειαστεί να διορθωθεί με την κατάλληλη λίπανση.
Πότισμα
Τα 3 πρώτα έτη ποτίζουμε 4-5 φορές/έτος, από Μάϊο ως Σεπτέμβριο. Όταν μεγαλώσει η συκιά 2-3 ποτίσματα/έτος είναι αρκετά, το αργότερο ως την έναρξη ωρίμανσης των σύκων (δηλ. ως τέλη Ιουλίου, αλλιώς θα σκάνε τα σύκα από το πολύ νερό, ιδιαίτερα αν βρέχει κιόλας).
Φυτοπροστασία
Μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα ο κηροπλάστης (ψώρα υπόλευκη με σχήμα σαν όστρακο χελώνας που εμφανίζεται στα φύλλα και στα νεαρά κλαδιά και βλαστούς) και με δύο μικρές μυίγες που προσβάλλουν και τρώνε τα σύκα, τη λογχαία και τη μυίγα της Μεσογείου (*).
Εχθροί της συκιάς
Κυριότερος εχθρός της καλλιέργειας είναι:
Κυριότερος εχθρός της καλλιέργειας είναι:
- Ο νηματώδης της οικογένειας Meloidogyne
- Ο κηροπλάστης
- Η μύγα των σύκων ή Λογχαία
- Η μεσογειακή μύγα
- Η ανθράκωση
- Η σκωρίαση
- Μωσαϊκό της συκιάς
Συγκομιδή - αποξήρανση
Για νωπή κατανάλωση μαζεύουμε τα σύκα ώριμα, όταν έχουν το τυπικό χρώμα της ποικιλίας και όταν μπορούμε να τα συμπιέσουμε με το χέρι. Τα τρώμε άμεσα, συντηρούνται μόνο για λίγες ημέρες στο ψυγείο, σε θερμοκρασία 1-2οC και υγρασία 90%. Η συκιά ωριμάζει τα σύκα της από τα κατώτερα φύλλα και προς τα πάνω. Όταν τα θέλουμε για ξηρά, τα αφήνουμε να υπερ-ωριμάσουν πάνω στο δέντρο και τα μαζεύουμε όταν αρχίσουν να ζαρώνουν και να πέφτουν με ελαφρύ τίναγμα των κλαδιών. Στη συνέχεια, απλώνουμε σε ξύλινα τελάρα τα σύκα και τα αφήνουμε να ξεραθούν στον ήλιο για 7-10 ημέρες, γυρνώντας τα 1-2 φορές/ημέρα (είτε ολόκληρα, όπως κάνουν στον Ταξιάρχη ή τα κόβουμε στη μέση και τα ενώνουμε, όπως στην Κύμη). Το βράδι και όταν βρέχει τα βάζουμε σε κλειστό/ξερό χώρο, για να μην απορροφούν υγρασία και για προστασία από νυχτόβια έντομα. Απολυμαίνουμε τα σύκα εμβαπτίζοντάς τα για 1’ σε καζάνι με νερό θερμοκρασίας 60-70οC, στο οποίο έχουμε διαλύσει 5% αλάτι και θυμάρι. Τα αφήνουμε να στεγνώσουν και τα αποθηκεύουμε σε ξηρό και ζεστό μέρος. Συντηρούνται αρκετούς μήνες.
Η καλλιέργεια της Συκιάς
Καλλιεργητικές πρακτικές
Οι βασικές καλλιεργητικές εργασίες για τις συκιές συνοψίζονται παρακάτω :
|
|
|
|
|
|
|
Η συγκομιδή ξεκινά και για τις δύο ποικιλίες στις αρχές Αυγούστου και ολοκληρώνεται στα τέλη του Σεπτεμβρίου για τα βασιλικά για δε τα μαύρα στις αρχές του Νοέμβρη.
Η ποικιλία μαύρα είναι μεγαλύτερης ζωηρότητας από την βασιλικά και απαιτεί περισσότερα (έως και πέντε φορές πάνω) εργατικά τόσο κατά το κλάδεμα όσο και κατά την συγκομιδή. Τα βασιλικά σαν δένδρα είναι πιο απαιτητικά σε νερό και λίπανση.
Ιδιαίτερα προβλήματα στην καλλιέργεια μπορούν να προκαλέσουν τα εξής :
Η ποικιλία μαύρα είναι μεγαλύτερης ζωηρότητας από την βασιλικά και απαιτεί περισσότερα (έως και πέντε φορές πάνω) εργατικά τόσο κατά το κλάδεμα όσο και κατά την συγκομιδή. Τα βασιλικά σαν δένδρα είναι πιο απαιτητικά σε νερό και λίπανση.
Ιδιαίτερα προβλήματα στην καλλιέργεια μπορούν να προκαλέσουν τα εξής :
- Όψιμοι παγετοί.
- Λειχήνες στους βραχίονες των δένδρων.
- Προσβολές από ξυλοφάγα έντομα ή και τερμίτες.
- Προσβολή του καρπού από μυγοσκούληκα (λόχαια,μυϊγα Μεσογείου).
|
|
|
|
ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ/ΤΙΜΕΣ ΠΡΟΪΌΝΤΟΣ
Οι αποδόσεις σε συκεώνες με πυκνότητα φύτευσης τα 15 δένδρα ανά στρέμμα κυμαίνεται από 300 έως και 500 κιλά ανά δένδρο, δηλαδή μια μέση απόδοση ανά στρέμμα στα 6.000 κιλά , βέβαια θα πρέπει να υπολογίζουμε και τυχών ποσοστά φύρας κατά την συγκομιδή του προϊόντος.
Οι τιμές παραγωγού για το 2012 διαμορφώθηκαν όπως παρακάτω :
Οι αποδόσεις σε συκεώνες με πυκνότητα φύτευσης τα 15 δένδρα ανά στρέμμα κυμαίνεται από 300 έως και 500 κιλά ανά δένδρο, δηλαδή μια μέση απόδοση ανά στρέμμα στα 6.000 κιλά , βέβαια θα πρέπει να υπολογίζουμε και τυχών ποσοστά φύρας κατά την συγκομιδή του προϊόντος.
Οι τιμές παραγωγού για το 2012 διαμορφώθηκαν όπως παρακάτω :
|
|
|
|
|
Μετασυλλεκτικές πρακτικές
Τα ώριμα νωπά σύκα είναι πολύ ευπαθή κατά την μεταφορά και δεν διατηρούνται για πολλές μέρες. Τα σύκα που προορίζονται για ξήρανση τοποθετούνται σε τελάρα «βαγιούλες» και ξηραίνονται είτε όπως είναι (τσαπέλες, τύπου Καλαμάτας) είτε ανοίγονται και επικολλώνται ανά δύο (τύπου Κύμης). Στη συνέχεια απολυμαίνονται και συσκευάζονται.
Υπάρχουν δύο τύποι ξηρών σύκων:
1. Το ακλιβάνιστο ή φυσικό που έχει χρώμα ανοικτό καφέ και γλυκιά γεύση
2. Το κλιβανισμένο ή λευκό που παράγεται αφού ο καρπός υποστεί θείωση, για να λευκανθεί ο φλοιός και το σύκο να πάρει άσπρο χρώμα, το οποίο έχει ελαφριά όξινη γεύση.
Στη χώρα μας καλλιεργούνται συκιές τόσο για νωπά σύκα όσο και για ξερά. Τα σύκα της περιοχής Κύμης προορίζονται κυρίως για ξερά, επειδή είναι λεπτόφλουδα και πολύ ευπαθή.
Μικρά αλλά σημαντικά!
χρησιμοποιούμε γάντια στο μάζεμα των σύκων, ο γαλακτώδης χυμός που βγαίνει από το σημείο κοπής και οι μικρές τρίχες στην κάτω επιφάνεια των φύλλων δημιουργούν ερεθισμούς, κνησμό και αλλεργίες
όταν κόβουμε τα σύκα και βγαίνει από το σημείο κοπής γαλακτώδης χυμός, τότε το σύκο είναι ακόμα ανώριμο για κατανάλωση.
δεν φυτεύουμε πολύ κοντά σε κτίρια, αποθήκες, διαδρόμους γιατί το ισχυρό και επιφανειακό ριζικό σύστημα της συκιάς ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στις κατασκευές αυτές
τα μη εμπορεύσιμα σύκα, τα ‘’απόσυκα’’, χρησιμοποιούνται για την παρασκευή οινοπνεύματος
πλένουμε άμεσα με σαπούνι ή/και ξύδι τα χέρια ή όποιο σημείο του σώματός μας έρθει σε επαφή με τον ερεθιστικό χυμό της συκιάς
εκτός από νωπά και ξηρά, τα σύκα χρησιμοποιούνται και στη ζαχαροπλαστική, ποτοποιία (η σουμάδα στην Χίο-ποτό, η συκομαϊδα στην Κέρκυρα-τάρτα και οι παστελαριές στα νησιά του Αιγαίου-γλυκό έδεσμα
(*) Προσοχή!!
- Οι δοσολογίες των λιπασμάτων και των βελτιωτικών εδάφους εξαρτώνται από τον τύπο του λιπάσματος ή του εδαφοβελτιωτικού, το είδος και το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειάς μας και τον τύπο εδάφους που έχουμε.
- Πιθανά προβλήματα φυτοπροστασίας αντιμετωπίζονται είτε με σκευάσματα εμπορίου (φυσικό πύρεθρο, σκευάσματα χαλκού, υγρό και σκόνη θείου κ.λπ.) είτε με παρασκευάσματα που μπορούμε να φτιάξουμε μόνοι μας (διάλυμα μαλακού σαπουνιού, αυτοσχέδιες παγίδες σύλληψης εντόμων, εκχυλίσματα από φυτά κ.λπ.).
- Διαβάζουμε προσεκτικά την ετικέτα των λιπασμάτων, βελτιωτικών εδάφους και κυρίως των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ακολουθώντας πιστά τις αναγραφόμενες οδηγίες χρήσης.
- Προτού αγοράσουμε ένα φυτοπροστατευτικό προϊόν ελέγχουμε πρώτα την ημερομηνία λήξης του.
- Φοράμε γάντια, καπέλο, προστατευτικά γυαλιά και ρούχα που να καλύπτουν τα χέρια και τα πόδια μας, προτού ψεκάσουμε με τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Τα ώριμα νωπά σύκα είναι πολύ ευπαθή κατά την μεταφορά και δεν διατηρούνται για πολλές μέρες. Τα σύκα που προορίζονται για ξήρανση τοποθετούνται σε τελάρα «βαγιούλες» και ξηραίνονται είτε όπως είναι (τσαπέλες, τύπου Καλαμάτας) είτε ανοίγονται και επικολλώνται ανά δύο (τύπου Κύμης). Στη συνέχεια απολυμαίνονται και συσκευάζονται.
Υπάρχουν δύο τύποι ξηρών σύκων:
1. Το ακλιβάνιστο ή φυσικό που έχει χρώμα ανοικτό καφέ και γλυκιά γεύση
2. Το κλιβανισμένο ή λευκό που παράγεται αφού ο καρπός υποστεί θείωση, για να λευκανθεί ο φλοιός και το σύκο να πάρει άσπρο χρώμα, το οποίο έχει ελαφριά όξινη γεύση.
Στη χώρα μας καλλιεργούνται συκιές τόσο για νωπά σύκα όσο και για ξερά. Τα σύκα της περιοχής Κύμης προορίζονται κυρίως για ξερά, επειδή είναι λεπτόφλουδα και πολύ ευπαθή.
Μικρά αλλά σημαντικά!
χρησιμοποιούμε γάντια στο μάζεμα των σύκων, ο γαλακτώδης χυμός που βγαίνει από το σημείο κοπής και οι μικρές τρίχες στην κάτω επιφάνεια των φύλλων δημιουργούν ερεθισμούς, κνησμό και αλλεργίες
όταν κόβουμε τα σύκα και βγαίνει από το σημείο κοπής γαλακτώδης χυμός, τότε το σύκο είναι ακόμα ανώριμο για κατανάλωση.
δεν φυτεύουμε πολύ κοντά σε κτίρια, αποθήκες, διαδρόμους γιατί το ισχυρό και επιφανειακό ριζικό σύστημα της συκιάς ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στις κατασκευές αυτές
τα μη εμπορεύσιμα σύκα, τα ‘’απόσυκα’’, χρησιμοποιούνται για την παρασκευή οινοπνεύματος
πλένουμε άμεσα με σαπούνι ή/και ξύδι τα χέρια ή όποιο σημείο του σώματός μας έρθει σε επαφή με τον ερεθιστικό χυμό της συκιάς
εκτός από νωπά και ξηρά, τα σύκα χρησιμοποιούνται και στη ζαχαροπλαστική, ποτοποιία (η σουμάδα στην Χίο-ποτό, η συκομαϊδα στην Κέρκυρα-τάρτα και οι παστελαριές στα νησιά του Αιγαίου-γλυκό έδεσμα
(*) Προσοχή!!
- Οι δοσολογίες των λιπασμάτων και των βελτιωτικών εδάφους εξαρτώνται από τον τύπο του λιπάσματος ή του εδαφοβελτιωτικού, το είδος και το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειάς μας και τον τύπο εδάφους που έχουμε.
- Πιθανά προβλήματα φυτοπροστασίας αντιμετωπίζονται είτε με σκευάσματα εμπορίου (φυσικό πύρεθρο, σκευάσματα χαλκού, υγρό και σκόνη θείου κ.λπ.) είτε με παρασκευάσματα που μπορούμε να φτιάξουμε μόνοι μας (διάλυμα μαλακού σαπουνιού, αυτοσχέδιες παγίδες σύλληψης εντόμων, εκχυλίσματα από φυτά κ.λπ.).
- Διαβάζουμε προσεκτικά την ετικέτα των λιπασμάτων, βελτιωτικών εδάφους και κυρίως των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ακολουθώντας πιστά τις αναγραφόμενες οδηγίες χρήσης.
- Προτού αγοράσουμε ένα φυτοπροστατευτικό προϊόν ελέγχουμε πρώτα την ημερομηνία λήξης του.
- Φοράμε γάντια, καπέλο, προστατευτικά γυαλιά και ρούχα που να καλύπτουν τα χέρια και τα πόδια μας, προτού ψεκάσουμε με τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.
Πηγή
https://el.wikipedia.org/
https://www.e-geoponoi.gr/index.php/docs-support/item/54-i-kalliergeia-tis-sykias-ficus-carica
https://agrosimvoulos.gr/kalliergeia-sikias/
https://www.gaiapedia.gr/
https://blogs.sch.gr/aeiforia/?p=67#prettyPhoto
https://www.gkbioculture.gr/news/figs.html
https://www.messiniandiet.gr/paradosiaki-kalliergeia-sykias
https://www.tharrosnews.gr/news/content/
https://biokipos.blogspot.gr/2011/09/blog-post_5083.html
https://www.e-kyklades.gr/images/09Epistrofi_Maloupa1_F31389.pdf
https://www.gazi.gov.gr
https://www.e-geoponoi.gr/index.php/docs-support/item/54-i-kalliergeia-tis-sykias-ficus-carica
https://agrosimvoulos.gr/kalliergeia-sikias/
https://www.gaiapedia.gr/
https://blogs.sch.gr/aeiforia/?p=67#prettyPhoto
https://www.gkbioculture.gr/news/figs.html
https://www.messiniandiet.gr/paradosiaki-kalliergeia-sykias
https://www.tharrosnews.gr/news/content/
https://biokipos.blogspot.gr/2011/09/blog-post_5083.html
https://www.e-kyklades.gr/images/09Epistrofi_Maloupa1_F31389.pdf
https://www.gazi.gov.gr
Tags:
Καλλιέργεια
