Tο φύλλο της Ελιάς κερδίζει, στις μέρες μας, την αναγνώριση ως ένας ισχυρός υπερασπιστής απέναντι στις ασθένειες και πολλές επιστημονικές μελέτες διεξάγονται για να διερευνήσουν τα οφέλη από τις ευεργετικές ιδιότητες του.

Τα αναφερόμενα οφέλη των φύλλων ελιάς κυμαίνονται από την προώθηση αυξημένης ενέργειας και της υγιούς πίεσης του αίματος, στην υποστήριξη του καρδιαγγειακού συστήματος και του ανοσοποιητικού συστήματος, στην πρόληψη της νόσου του Alzheimer και του διαβήτη.

Οι ελιές προέρχονται από τη Μικρά Ασία και τη Συρία, αλλά καλλιεργούνται σε χώρες της Μεσογείου, αλλά και στη Χιλή, το Περού και τη Νότια Αυστραλία. Τα φύλλα ελιάς χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά ιατρικώς στην Αρχαία Αίγυπτο και ήταν ένα σύμβολο ουράνιας εξουσίας. Επίσης χρησιμοποιούνταν στην ταρίχευση των Φαραώ.

Η πιο πρόσφατη γνώση των φαρμακευτικών ιδιοτήτων του φύλλου ελιάς χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1800, όταν αλεσμένα φύλλα χρησιμοποιούνταν σε ένα ποτό για να ρίξουν τον πυρετό. Μερικές δεκαετίες αργότερα, πράσινα φύλλα της ελιάς χρησιμοποιήθηκαν σε τσάι ως θεραπεία για την ελονοσία.

Από την έρευνα και την κλινική εμπειρία μέχρι σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι το συμπλήρωμα φύλλου ελιάς μπορεί να είναι ευεργετικό για τη θεραπεία καταστάσεων που προκαλούνται από, ή συνδέονται με έναν ιό, ρετροϊό, βακτήριο ή πρωτόζωο. Μεταξύ αυτών των θεραπεύσιμων συνθηκών είναι: γρίπη, κοινό κρυολόγημα, λοιμώξεις από Candida, μηνιγγίτιδα, ιός Epstein-Barr (EBV), εγκεφαλίτιδα, έρπης Ι και ΙΙ, ανθρώπινος ιός του έρπητα 6 και 7, έρπης (έρπης ζωστήρας), HIV / ARC / AIDS , χρόνια κόπωση, ηπατίτιδα Β, πνευμονία, φυματίωση, γονόρροια, ελονοσία, δάγκειος πυρετός, σοβαρή διάρροια, οδοντική πλάκα και υγιεινή του στόματος, αυτί, ουροποιητικό σύστημα και χειρουργικές μολύνσεις.

Η πικρή ουσία είναι ένα μόριο που ονομάζεται ελαιοευρωπεΐνη ( O-Lee-u-ro-PEEN). Για πρώτη φορά απομονώθηκε από τα φύλλα ελιάς στις αρχές της δεκαετίας του 1900. Πίσω στο 1962, ένας Ιταλός ερευνητής ανακάλυψε ότι η ελευρωπεΐνη είχε την ικανότητα να μειώνει την πίεση του αίματος στα ζώα.

Καθώς οι ευρωπαίοι ερευνητές συνέχισαν να ελέγχουν την ελαιοευρωπεΐνη, βρέθηκαν προ εκπλήξεως όταν παρατήρησαν ότι είχε πολλά οφέλη στην υγεία, όπως: αύξηση της ροής του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες.

Ως αντιοξειδωτικό, το εκχύλισμα φύλλων ελιάς προστατεύει τα εν λόγω αιμοφόρα αγγεία από βλάβη, και έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό στην προστασία της καρδιάς από στεφανιαία απόφραξη. Όταν λαμβάνεται επί παρατεταμένο χρονικό διάστημα, πιστεύεται ότι αντιστρέφει την αρτηριοσκλήρωση. Τα φύλλα ελιάς είναι στυπτικά και αντισηπτικά.

Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η μεσογειακή διατροφή δρα ως προληπτική για σχεδόν κάθε συνυπάρχουσα νόσο με τη γήρανση. Το ελαιόλαδο περιέχει ελευρωπεΐνη και παίζει σημαντικό ρόλο στη μεσογειακή διατροφή.

Τα πλούσια σε ελαιοευρωπεΐνη εκχυλίσματα φύλλων ελιάς βοηθούν στην ασφάλεια και την πρόληψη ή τη θεραπεία πολλών από των πιο κοινών απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων, χρόνιες ασθένειες της εποχής μας που σχετίζονται με την ηλικία

#1. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ (OLEA EUROPAEA)
Δρ. Ανάργυρος Ν. Μουλάς, Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Λάρισας
Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Εργαστήριο Γεωργικής Χημείας

Η ελιά (Olea Europaea) είναι είδος ενδημικό στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου από την τριτογενή περίοδο. Το φυτό της ελιάς είναι ελάχιστα απαιτητικό και ιδιαίτερα ανθεκτικό σε όλες τις συνθήκες. Τα φύλλα, ο καρπός και το λάδι της ελιάς κατέχουν σημαντική θέση στη γεωργία, τη διατροφή και την παραδοσιακή φαρμακοποιία και ιατρική πολλών χωρών κυρίως της Μεσογείου. Οι πρώτοι καλλιεργητές ελιάς πιστεύεται ότι ήταν οι Φοίνικες. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τη χρησιμοποίησαν ως φάρμακο και για την ταρίχευση των νεκρών. Στην Παλαιά Διαθήκη (Γέννεσις 8:11), το περιστέρι έφερε στο Νώε φύλλο ελιάς μετά τον κατακλυσμό, ως σύμβολο της λήξης του κατακλυσμού. Τα φύλλα της ελιάς έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική ως αντιυπερτασικά, ως αγγειοδιασταλτικά, αντιρρευματικά, διουρητικά, αντιπυρετικά και υπογλυκαιμικά. Σύγχρονες φαρμακολογικές μελέτες έχουν δείξει την αντιχοληστερολαιμική, αγγειοδιασταλτική, υποτασική και αντιμικροβιακή δράση ενώ νέες δράσεις είναι υπό μελέτη.

Στα φύλλα της ελιάς αλλά και στον καρπό και στο λάδι, περιέχονται αρκετές φαινολικές ενώσεις και παράγωγα. Σημαντικότερες από τις ενώσεις αυτές είναι η ελαιοευρωπαΐνη (oleuropein) και η υδροξυτυροσόλη (3,4-διυδροξυ-φαινυλαιθανόλη). Μεταξύ άλλων στο εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς έχουν απομονωθεί επίσης και άλλοι 3,4-διυδροξυφαινυλεστέρες και γλυκοζίδια φλαβονοειδών κυρίως της ρουτίνης και λουτεολίνης [1,2]. Οι ιδιότητες των φύλλων της ελιάς έχουν αποδοθεί κατά κύριο λόγο στα ιριδοειδή του φύλλου της ελιάς και ειδικότερα στα σεκοϊριδοειδή ελαιοευρωπαΐνη και υδροξυτυροσόλη [1,2]. Η ελαιοευρωπαΐνη υπάρχει και στον καρπό της ελιάς, είναι το πικρό συστατικό που εξουδετερώνεται με την κατεργασία του ελαιοκάρπου. Οι δύο αυτές ουσίες είναι γνωστές και για τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες [3], ενώ θεωρείται ότι δίνουν στο δέντρο της ελιάς αντοχή κατά των βλαβών από έντομα και βακτήρια. Πάντως το συνολικό εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς, εμφανίζει μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα από τα δύο αυτά συστατικά [2]. Αρκετά από τα συστατικά του φύλλου της ελιάς, και ειδικότερα η ελαιοευρωπαΐνη, η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη και οι εστέρες τους και ορισμένα φαινολικά οξέα όπως το καφεϊκό και το βανιλικό, υπάρχουν στον καρπό και στο λάδι της ελιάς [4].

Η πρώτη επίσημη αναφορά για τη χρήση των φύλλων της ελιάς στην ιατρική χρονολογείται από το 1854, όταν ο Hanbury ανέφερε στην επιθεώρηση Pharmaceutical Journal μια απλή συνταγή για τη χρήση του υδατικού εκχυλίσματος των φύλλων της ελιάς ως αντιπυρετικό. Από τις αρχές του 20ου αιώνα υπάρχουν αναφορές στη βιβλιογραφία για την σύσταση και τη δράση των φύλλων της ελιάς [5]. Ειδικότερα αναφέρονται αντιοξειδωτική [1,2,3], αντιμικροβιακή [1,6], αντιυπερτασική [1,4,7,8] αγγειοδιασταλτική [9] και υπογλυκαιμική [10]δράση για το εκχύλισμα των φύλλων ή για μεμονωμένα συστατικά του.

Το εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς και η ίδια η ελαιοευρωπαΐνη, έχει βρεθεί ότι έχουν ισχυρή μικροβιοκτόνο δράση in vitro [1,6]. Ειδικότερα το εκχύλισμα έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικό in vitro κατά πολλών παθογόνων που συμπεριλαμβάνουν τους ιούς της γρίπης, του έρπητα, μύκητες και βακτήρια. Ωστόσο, δεν έχει επαρκώς αποδειχθεί η δραστικότητα in vivo. Ακόμη έχει βρεθεί αντισυμπληρωματική δράση κάποιων φλαβονοειδών του φύλλου της ελιάς όπως η απιγενίνη και η λουτεολίνη [11]. Τα φύλλα της ελιάς, με τη μορφή εκχυλίσματος έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική ως αντινεοπλασματικά. Η δράση αυτή των φύλλων της ελιάς αποτελεί τελευταία αντικείμενο έρευνας [3], μεταξύ άλλων και από την ερευνητική μας ομάδα.

Κλινικά δεδομένα για τη χρήση των φύλλων της ελιάς στην θεραπεία της υπέρτασης, υπάρχουν ήδη από τη δεκαετία του 1950 [1]. Η επίδραση που παρουσιάζουν τα ελάσσονα συστατικά, κυρίως τα φλαβονοειδή της ελιάς στα καρδιαγγειακά νοσήματα ανασκοπήθηκε πρόσφατα [4]. Επώαση LDL χοληστερόλης με ελαιοευρωπαΐνη και η υδροξυτυροσόλη, βρέθηκε ότι μειώνει την απώλεια βιταμίνης Ε μετά από προσθήκη CuSO4 και ότι αναστέλλει το σχηματισμό προϊόντων λιπιδικής υπεροξείδωσης όπως ισοπροστάνια, λιποϋπεροξείδια και μηλονική διαλδεΰδη. Άλλες δράσεις των πολυφαινολών του φύλλου της ελιάς, περιλαμβάνουν την αναστολή της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων, ελαττωμένη παραγωγή εικοσανοϊκού οξέος από ενεργοποιημένα λευκοκύτταρα και αυξημένη παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) από μακροφάγα ποντικού μετά από επίδραση ενδοτοξίνης. Οι πρώτες δράσεις, πιθανόν να επιδρούν στο σχηματισμό θρόμβων και στη φλεγμονή ενώ η τελευταία πιθανόν να παίζει ρόλο στην προστασία κατά των παρασίτων [4].

Δεν έχει ακόμα λυθεί το ζήτημα για το κατά πόσο τα φλαβονοειδή και οι πολυφαινόλες απορροφούνται από τη δίαιτα και αν έχουν αυτές τις δράσεις in vivo, αν και για το πρώτο ζήτημα πρόσφατα βρέθηκε μια δοσοεξαρτώμενη απορρόφηση. Τα πειραματικά στοιχεία δείχνουν ότι οι φαινόλες που υπάρχουν στο φυτό της ελιάς ελαττώνουν την οξείδωση της LDL χοληστερόλης σε πειραματόζωα [4].

Σε μελέτες που έγιναν σε αρουραίους βρέθηκε ότι το εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς έχει υπογλυκαιμική δράση και αντιδιαβητική δράση σε αρουραίους με διαβήτη που προκλήθηκε από αλοξάνη [1,10]. Η δράση αυτή ήταν διαφορετική ανάλογα με την εποχή που μαζεύτηκαν τα φύλλα με μέγιστη δραστικότητα κατά την περίοδο του χειμώνα και μάλιστα το Φεβρουάριο [10].

Ήδη στην αμερικανική αγορά, αλλά και στο διαδίκτυο, κυκλοφορούν από διάφορες εταιρείες εκχυλίσματα φύλλων της ελιάς (olive leaf extract) ως συμπληρώματα διατροφής, σε μορφή δισκίων. Η συνιστώμενη χρήση τους είναι ως αντιμικροβιακά και ενισχυτικά του ανοσοποιητικού συστήματος. Ειδικότερα η κατανάλωση του εκχυλίσματος του φύλου της ελιάς, συνιστάται για ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος ή ως φυσικό αντιμικροβιακό σε μυκητιάσεις και σε ιώσεις όπως η γρίπη και ο έρπις και τέλος συνίσταται για τη χρόνια κόπωση.

Τα φύλλα της ελιάς αποτελούν μια άφθονη και φθηνή πρώτη ύλη για την παραλαβή δραστικών συστατικών με φαρμακευτική δράση. Ορισμένες από τις ουσίες αυτές, όπως η ελαιοευρωπαΐνη και η υδροξυτυροσόλη, υπάρχουν σε μικρότερες ποσότητες και στο ελαιόλαδο, το οποίο όμως λόγω της διατροφικής και οικονομικής του αξίας δεν προσφέρεται για την παραλαβή ουσιών. Οι πρώτες ενδείξεις για την δυνατότητα χρήσης των συστατικών των φύλλων της ελιάς για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές.

#1 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ghisalberti EL (1998) Biological and pharmacological activity of naturally occurring iridoids and secoiridoids. Phytomedicine 5 (2): 147-163
Le Tutour B and Guedon D (1992) Antioxidative activities of Olea Europaea leaves and related phenolic compounds. Phytochemistry 31(4): 1173-1178
Owen RW, Giacosa A, Hull WE, Haubner R, Spiegelhalder B, Bartsch H (2000) The antioxidant/anticancer potential of phenolic compounds isolated from olive oil Eur J Cancer 36: 1235-1247
Visioli F and Galli C (1998) The effect of minor constituents of olive oil on cardiovascular disease: New findings Nutr Rev 56(5 Pt 1): 142-147
Bourquelot E, Vintilesco J (1938). “Oleuropein”, a new glucoside from Olea Europaea L. J Pharm Chim 28: 303-314
Walter Jr WM, Fleming HP and Etchells JL (1973) Preparation of antimicrobial compounds by hydrolysis of oleuropein from green olives. Applied Microbiology 26(5): 773-776
Visioli F and Galli C (1994) Oleuropein protects low density lipoprotein from oxidation. Life Sciences 55(24):1965-1971
Ziyyat A, Leggsyer A, Mekhfi H, Dassouli A, Serhrouchni M, Benjelloun W (1997) Phytotherapy of hypertention and diabetes in oriental Morocco J Ethnopharmacol 58: 45-54
Zarzuelo A, Duarte J, Jimenez J, Gonzales M and Utrilla P (1991) Vasodilator effect of olive leaf. Planta Medica 57:417-419
Gonzalez M, Zarzuelo A, Gamez MJ Utrilla MP, Jimenez J and Osuna I (1992) Hypoglycemic activity of olive leaf. Planta Medica 58: 513-515
Pieroni A, Heimler D, Pieters L, Van Poel B and Vlieinck AJ (1996) In vitro anti-complementary activity of flavonoids from olive (Olea europaea L.) leaves. Pharmazie 51: 765-768

#2. Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Επιστημόνων /Τεχνολόγων Τροφίμων για τα φύλλα ελιάς

Ευεργετήματα φύλλων ελιάς : Μύθος ή Πραγματικότητα

Μπορεί η χρησιμότητα των φρέσκων φύλλων της ελιάς να ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, τι γίνεται όμως σήμερα; Παραδοσιακά τα φύλλα ελιάς χρησιμοποιείτο ως:

Χυμός αυτών των φύλλων.
Ωμά, τρυφερά, προς μάσηση.
Αφέψημα (π.χ. όπως το τσάι), ακόμα και όταν ξεραθούν.

Η μεσογειακή ελιά που είναι ενδημικό φυτό (και συγκεκριμένα η Κυπριακή ποικιλία - Olea europa), θεωρείται το ευλογημένο δέντρο που ζει πάνω από έξι χιλιάδες χρόνια, προσφέροντας το πολύτιμο ελαιόλαδο για τη μακροζωία στους λαούς της Μεσογείου και όχι μόνο. Ο καρπός, το λάδι και σε μερικές περιπτώσεις τα φύλλα της ελιάς κατέχουν σημαντική θέση στη γεωργία, τη διατροφή και την παραδοσιακή φαρμακοποιία και ιατρική πολλών χωρών κυρίως της Μεσογείου.

Ο καρπός της ελιάς και το λάδι συμφώνα με ιστορικά συγγράμματα, αποτελούσαν τα βασικά διατροφικά στοιχεία των αρχαίων Ελλήνων, στα οποία αποδίδανε τη μακροζωία τους και τη διαφάνεια του πνεύματός τους. Εξάλλου, η ελιά ήταν το ιερό δέντρο της θεάς της Σοφίας, της Αθηνάς.

Τι φανερώνει η ιστορική αναδρομή των φύλλων της ελιάς στην ιατρική, διατροφή και φαρμακολόγια και πως πρέπει να αξιολογείται;

Στα φύλλα της ελιάς όπως και στον καρπό και στο λάδι, περιέχονται αρκετές φαινολες* και παράγωγα τους καθώς και αλλά θρεπτικά συστατικά ( βλ. πίνακα 1). Η ελαιοευρωπαΐνη (oleuropein) και η υδροξυτυροσόλη (3,4-διυδροξυ-φαινυλαιθανόλη) θεωρούνται οι σημαντικότερες από τις ενώσεις αυτές. Μεταξύ άλλων στο εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς έχουν απομονωθεί επίσης και άλλοι 3,4-διυδροξυφαινυλεστέρες και γλυκοζίδια φλαβονοειδών κυρίως της ρουτίνης και λουτεολίνης (1,2,15). Η ελαιοευρωπαΐνη υπάρχει και στον καρπό της ελιάς, είναι το πικρό συστατικό που καταστρέφεται με την επεξεργασία του ελαιοκάρπου. Οι ουσίες αυτές έχουν καταγραφεί για τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες (3), ενώ θεωρείται υπεύθυνες για την αντοχή του δέντρου κατά των βλαβών από έντομα και βακτήρια. Πάντως το συνολικό εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς, εμφανίζει μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα από τα δύο αυτά συστατικά (2). Είναι φανερό ότι πολλά από τα συστατικά του φύλλου της ελιάς υπάρχουν στον καρπό και στο λάδι της ελιάς (4).

Συνοπτικά, η πρώτη αναφορά για τη χρήση των φύλλων της ελιάς στην ιατρική χρονολογείται από το 1854, όταν ο Hanbury ανέφερε στην Pharmaceutical Journal μια απλή συνταγή για τη χρήση του υδατικού κχυλίσματος των φύλλων της ελιάς ως αντιπυρετικό. Από τις αρχές του 20ου αιώνα υπάρχουν αναφορές στη βιβλιογραφία για την σύσταση και τη δράση των φύλλων της ελιάς. Ειδικότερα αναφέρονται αντιοξειδωτική, ντιμικροβιακή, αντιυπερτασική, αγγειοδιασταλτική και υπογλυκαιμική δράση για το εκχύλισμα των φύλλων ή για μεμονωμένα συστατικά του.

Το εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς και η ίδια η ελαιοευρωπαΐνη, έχει βρεθεί ότι έχουν ισχυρή μικροβιοκτόνο δράση σε πειραματικό στάδιο χωρίς όμως να έχει ουσιαστικά αποδειχθεί η δραστικότητα της στους ανθρώπους (1,6,13). Τα φύλλα της ελιάς, με τη μορφή εκχυλίσματος έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική ως αντινεοπλασματικά και η δράση αυτή των φύλλων της ελιάς αποτελεί τελευταία αντικείμενο έρευνας (3).

Πίνακας 1

ΚΥΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΛΙΑΣ

ΦΑΙΝΟΛΕΣ:

Ελαιοευρωπαΐνη
Υδροξυτυροσόλη

ΦΛΑΒΟΝΟΕΙΔΗ:

Ρουτίνη
Λουτεολίνης

ΑΚΟΜΑ,

Ενέργεια
Υδατάνθρακες
Πρωτεϊνες
Ασβέστιο
Μαγνήσιο
Σίδηρο
Βιτ. Ε
Βιτ. Γ
Βιτ. Α
Βιταμίνες του συμπλέγματος B (B1,B2,B6)
Νιασίνη

Υπάρχουν και στην ελιά – καρπό και λάδι; ΝΑΙ

Κλινικά δεδομένα για τη χρήση των φύλλων της ελιάς στην θεραπεία της υπέρτασης, υπάρχουν ήδη από τη δεκαετία του 1950 (1). Επίσης, έγινε επισκόπηση στην επίδραση που παρουσιάζουν τα φλαβονοειδή της ελιάς στα καρδιαγγειακά νοσήματα (π.χ μείωση της LDL -γνωστής ως κακή χοληστερόλη με την επίδραση της ελαιοευρωπαΐνης και της υδροξυτυροσόλη) . Δεν έχει ακόμα λυθεί το ζήτημα για το κατά πόσο τα φλαβονοειδή και οι πολυφαινόλες απορροφούνται από τη δίαιτα και αν έχουν αυτές τις δράσεις στους ανθρώπους, αν και για το πρώτο ζήτημα πρόσφατα βρέθηκε μια δοσοεξαρτώμενη απορρόφηση. Τα πειραματικά στοιχεία δείχνουν ότι οι φαινόλες που υπάρχουν στο φυτό της ελιάς ελαττώνουν την οξείδωση της LDL χοληστερόλης σε πειραματόζωα (4,14). Τέλος, σε μελέτες που έγιναν σε αρουραίους βρέθηκε ότι το εκχύλισμα των φύλλων της ελιάς έχει υπογλυκαιμική δράση και αντιδιαβητική δράση σε αρουραίους με διαβήτη που προκλήθηκε από αλοξάνη. Η δράση αυτή ήταν διαφορετική ανάλογα με την εποχή που μαζεύτηκαν τα φύλλα με μέγιστη δραστικότητα κατά την περίοδο του χειμώνα (1,10).

Συνοπτικά, δεν υπάρχουν επαρκείς στοιχεία που να τεκμηριώνουν την δράση των φύλλων της ελιάς στα διάφορα προβλήματα υγείας. Πέραν τούτου, δεν έχει τεκμηριωθεί η ποσοτική αξία των θρεπτικών συστατικών στα εν λόγω φύλλα, ούτε έχει εισηγηθεί από έγκυρες οργανώσεις υγείας η ασφαλής δοσολογία αυτών των συστατικών για τη αποτροπή ή θεραπεία προβλημάτων υγείας. Η εγκυρότητα της δράσης των φύλλων ελιάς έχει βαθμολογηθεί με ένα «αστέρι» αξιοπιστίας. Αυτό στον επιστημονικό κόσμο σημαίνει ότι η «Η δράση τους υποστηρίζεται από συνήθη χρήση αλλά με ελάχιστα ή καθόλου επιστημονικά ευρήματα(βλ. Πίνακα 2)». Έτσι, είναι δεδομένο ότι περισσότερες έρευνες είναι αναγκαίες για να τεκμηριώσουν την χρήση, την δοσολογία και την δράση των συστατικών που περιέχονται στα φύλλα ελιάς για θεραπευτικούς λόγους.

Πίνακας 2

ΠΙΘΑΝΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΛΙΑΣ
ΚΑΙ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΕΡΕΥΝΩΝ

Υπέρταση
Μείωση κακής χοληστερόλης (LDL)
Μολύνσεις
Διαβήτης

Βαθμός Αξιολόγησης των Υφιστάμενων Δεδομένων:

Τι σημαίνει; Μύθος ή Πραγματικότητα;

Η δράση τους υποστηρίζεται από συνήθη χρήση αλλά με ελάχιστα ή καθόλου επιστημονικά ευρήματα

Χρειάζονται περισσότερες μελέτες!

* Οι φαινόλες / πολυφαινόλες είναι αντι-οξειδωτικές φυτοχημικές ενώσεις . Χημικά αποτελούνται από οργανικούς δακτυλίους που συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς οξυγόνου-υδρογόνου. Οι δακτύλιοι αυτοί ονομάζονται φαινόλες, γι΄ αυτό και ορισμένοι ερευνητές τα αναφέρουν ως πολυφαινόλες και ως υπόταξη των φλαβονοειδών. Η κυριότερη αιτία που καθιστά τα φλαβονοειδή ευεργετικά για την υγεία είναι οι αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες, παρόμοιες με αυτές των βιταμινών C και Ε. Οι οξειδωτικές ουσίες είναι ενώσεις με ασταθή άτομα οξυγόνου, που προκαλούν βλάβες στο γενετικό υλικό των κυττάρων. Τα αντιοξειδωτικά αντιδρούν χημικά με τις ρίζες οξυγόνου και τις καθιστούν αδρανείς και αβλαβείς για το κύτταρο και τον οργανισμό γενικότερα. Διάφορες εργαστηριακές αναλύσεις και μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δώσει ενδείξεις για μια σειρά θετικών επιδράσεων των φλαβονοειδών στην υγεία, όπως η καταπολέμηση φλεγμονών και η ανακοπή της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων, πρόληψη καρδιοπαθειών και γενικά αποτελούν τμήμα των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού(12).

#2 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ghisalberti EL (1998) Biological and pharmacological activity of naturally occurring iridoids and secoiridoids. Phytomedicine 5 (2): 147-163
Le Tutour B and Guedon D (1992) Antioxidative activities of Olea Europaea leaves and related phenolic compounds. Phytochemistry 31(4): 1173-1178
Owen RW, Giacosa A, Hull WE, Haubner R, Spiegelhalder B, Bartsch H (2000) The antioxidant/anticancer potential of phenolic compounds isolated from olive oil Eur J Cancer 36: 1235-1247
Visioli F and Galli C (1998) The effect of minor constituents of olive oil on cardiovascular disease: New findings Nutr Rev 56(5 Pt 1): 142-147
Bourquelot E, Vintilesco J (1938). “Oleuropein”, a new glucoside from Olea Europaea L. J Pharm Chim 28: 303-314
Walter Jr WM, Fleming HP and Etchells JL (1973) Preparation of antimicrobial compounds by hydrolysis of oleuropein from green olives. Applied Microbiology 26(5): 773-776
Visioli F and Galli C (1994) Oleuropein protects low density lipoprotein from oxidation. Life Sciences 55(24):1965-1971
Ziyyat A, Leggsyer A, Mekhfi H, Dassouli A, Serhrouchni M, Benjelloun W (1997) Phytotherapy of hypertention and diabetes in oriental Morocco J Ethnopharmacol 58: 45-54
Zarzuelo A, Duarte J, Jimenez J, Gonzales M and Utrilla P (1991) Vasodilator effect of olive leaf. Planta Medica 57:417-419
Gonzalez M, Zarzuelo A, Gamez MJ Utrilla MP, Jimenez J and Osuna I (1992) Hypoglycemic activity of olive leaf. Planta Medica 58: 513-515
Pieroni A, Heimler D, Pieters L, Van Poel B and Vlieinck AJ (1996) In vitro anti-complementary activity of flavonoids from olive (Olea europaea L.) leaves. Pharmazie 51: 765-768
Πώς και γιατί τα φλαβονοειδή είναι ευεργετικά για την υγεία;Harvard Health Letter, Dec. 2000
Bruneton J. Pharmacognosy, Phytochemistry, Medicinal Plants. Paris, France: Technique & Documentation-Lavoisier, 1995, 487–9.
Visioli F, Galli C. Oleuropein protects low density lipoprotein from oxidation. Life Sciences 1994;55:1965–71.
Japon-Lujan R, Luque de Castro MD: Superheated liquid extraction of oleuropein and related biophenols from olive leaves. J Chromatogr A. 2006 Dec 15; 1136(2):185-91. Epub 2006 Oct11.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου
Ελένη Π. Ανδρέου, RD, LD
Κλινική Διαιτολόγος
Πρόεδρος Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου
σε συνεργασία με:
Δρ. Φρόσω Χατζηλουκά
Πρόεδρο
Παγκύπριου Συνδέσμου Επιστημόνων /Τεχνολόγων Τροφίμων

Ιστότοπος https://cydadiet.org/

#3. ΑΛΛΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θανάσης Βαλαβανίδης, Αναπλ. Καθηγητής - Κων σταντίνος Ευσταθίου, Καθηγητής

Ελαιοευρωπεΐνη Oleuropein

Ελαιοευρωπεΐνη

H ελαιοευρωπεΐνη (oleuropein, άλλες ελληνικές αποδόσεις: ελευρωπαΐνη, ελαιοευρωπαΐνη, ολευρωπαΐνη, ολευρωπεΐνη) είναι ένας σεκοϊριδοειδής γλυκοζίτης (secoiridoid glucoside) χαρακτηριστικός των Ολεασών (Oleaceae) και αποτελεί το κύριο πολυφαινολικό συστατικό της ελιάς (Olea europaea), από την οποία και ονομάστηκε.

H ελαιοευρωπεΐνη ως ξεχωριστή ουσία ανακαλύφθηκε το 1908 από τους Bourquelot και Vintilesco στο ελαιόλαδο, οι οποίοι και της έδωσαν το χαρακτηριστικό της όνομα. Πολύ αργότερα, το 1960, οι Panizzi, Scarpati και Oriente υπέδειξαν ότι το μόριο της ουσίας αυτής περιέχει γλυκόζη, β-3,4-διυδροξυ-φαινυλαιθανόλη (υδροξυτυροσόλη) και ένα οξύ το οποίο είναι γνωστό ως ελενολικό οξύ (elenolic acid). Το οξύ αυτό ήταν ήδη γνωστό (παρασκευαζόταν με υδρόλυση εκχυλίσματος των ελαιοκάρπων με φωσφορικό οξύ) και είχε προταθεί από το 1962 ως φάρμακο κατά της υπέρτασης (Veer WLC, U.S. Patent 3,033,877) [Αναφ. 1-3].

Η ελαιοευρωπεΐνη βρίσκεται στα φύλλα της ελιάς και στον ελαιόκαρπο. Η περιεκτικότητα σε ελαιοευρωπεΐνη είναι μεγαλύτερη στους ανώριμους ελαιόκαρπους και στην ουσία αυτή οφείλεται κυρίως η έντονα πικρή γεύση τους. Το 1973, οι Walter, Fleming και Etchells σε μια μελέτη της αντιμικροβιακής δράσης των ενώσεων που προκύπτουν με υδρόλυση της ελαιοευρωπεΐνης, επιβεβαίωσαν τον χημικό τύπο της. Στην ίδια εργασία περιγράφουν μια μέθοδο απομόνωσής της από τις ελιές. Χρησιμοποίησαν την τεχνικής της εκχύλισης κατ'αντιρροή (counter-current extraction) και απομόνωσαν 7,2 g σχεδόν καθαρής ουσίας από 500 g καρπών μιας ποικιλίας ελιάς (Manzanillo) [Aναφ. 4]. Οι συγγραφείς παρέχουν τις ακόλουθες υδρολυτικές αντιδράσεις που επιβεβαιώνουν τη δομή της ελαιοευρωπεΐνης:

Τα τελευταία χρόνια, η ελαιοευρωπεΐνη αυτή και ορισμένες άλλες πολυφαινόλες όπως και διάφορα παράγωγά τους έχουν μελετηθεί ως προς την φαρμακολογική τους δράση, ιδιαίτερα την αντιοξειδωτική, βακτηριοκτόνο και βακτηριοστατική δράση, καθώς και τη μείωση της "συγκόλλησης" των αιμοπεταλίων (blood platelet aggregation). Η ελαιοευρωπεΐνη και τα επιμέρους συστατικά της παίζουν σημαντικό ρόλο στα φυτά, γιατί με την προστατευτική τους δράση (κυρίως αντιοξειδώτικη, αλλά και λόγω της πικρής γεύσης) υπερασπίζουν με διάφορους μηχανισμούς τις ελιές από παθογόνους μύκητες και από τα κεντρίσματα εντόμων.

Αντιοξειδωτικές ουσίες στο ελαιόλαδο

Κατά την κατεργασία του ελαιολάδου μέρος της ελαιοευρωπεΐνης υδρολύεται και έτσι παράγονται αρκετές ενώσεις που προσδίδουν στο ελαιόλαδο τις εκλεκτές οργανοληπτικές ιδιότητες και ιδιαίτερα την πικρή του γεύση. Επίσης οι πολυφαινόλες και ο ακόρεστος υδρογονάνθρακας σκουαλένιο παίζουν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της οξείδωσης των λιπαρών οξέων του ελαιολάδου (τάγγισμα) [Αναφ. 5-7].

Η ελαιοευρωπεΐνη, η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη και το σκουαλένιο (ένας υδρογονάνθρακας και τριτερπένιο, πρόδρομη ένωση της χοληστερόλης και άλλων στεροειδών) αποτελούν τις αντιοξειδωτικές ουσίες του ελαιολάδου. Οι ενώσεις αυτές, με τη συνεισφορά της α-τοκοφερόλης (βιταμίνη Ε) και του φυτικού λιπαρού οξέος, του ελαϊκού οξές, εκκαθαρίζουν τις ελεύθερες ρίζες και μειώνουν τις οξειδωτικές βλάβες και το οξειδωτικό stressτων αερόβιων οργανισμών. Αυτή η αντιοξειδωτική και βακτηριοκτόνος δράση, όπως και άλλες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία (κυρίως σελήνιο) είναι εξαιρετικά ευεργετικές για την υγεία του ανθρώπου. 'Αλλα συστατικά του ελαιολάδου είναι τα οξέα καφεϊκό, βαννιλικό, συριγγικό και κουμαρικό. 'Αλλες αντιοξειδωτικές ενώσεις που υπάρχουν στο ελαιόλαδο είναι διάφορα φλαβονοειδή και οι ανθοκυανίνες [Αναφ. 8-18].

Παραγωγή ελαιόλαδου και σύσταση σε πολυφαινόλες

Ανάλογα με το βιολογικό κύκλο της ελιάς και το σύστημα παραλαβής του, η περιεκτικότητα το ελαιολάδου σε πολυφαινόλες μεταβάλλεται. Η περιεκτικότητα εξαρτάται από την ποικιλία των ελιών και την ωριμότητα των ελαιοκάρπων, αφού η περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες στις ώριμες ελιές είναι σχεδόν η μισή απ' ό,τι στις άγουρες ελιές. Αυτός είναι και ο λόγος που χρησιμοποιούνται κυρίως άγουρες ελιές για το καλής ποιότητας παρθένο ελαιόλαδο.

Το σύστημα παραλαβής του ελαιολάδου παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ποιότητά του. Το σύστημα πίεσης εγγυάται ελαιόλαδο με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, ενώ το σύστημα φυγοκέντρισης της πάστας ολόκληρων καρπών ελιάς δίνει ελαιόλαδο με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες. Η θερμοκρασία, ο χρόνος μάλαξης και η λεπτότητα της άλεσης του ελαιοκάρπου επιδρούν σημαντικά στην ποιότητα και την περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες.

Παραλαβή αντιοξειδωτικών ουσιών από απόβλητα ελαιοτριβείων

Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται αρκετές έρευνες ως προς τη δυνατότητα παραλαβής των παραπάνω αντιοξειδωτικών ουσιών από τα υδατικά απόβλητα των ελαιοτριβείων, με σκοπό να χρησιμοποιηθούν σε αντιοξειδωτικά συμπληρώματα διατροφής ή και φαρμακευτικές ύλες [Αναφ. 19,20].

Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Φαρμακευτικής) υπό εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα MINOS, σύντομη περιγραφή του οποίου βρίσκεται παρακάτω.

Σχέση κατανάλωσης ελαιολάδου και ελιών με τη μείωση της πιθανότητας κακοήθων νεοπλασιών (καρκίνων)

Πολλές επιδημιολογικές έρευνες βρήκαν μεγάλες διαφορές (μεταξύ κατοίκων διαφόρων χωρών) στις διαχρονικές τάσεις θνησιμότητας και νοσηρότητας από καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη και του ενδομητρίου, οι οποίες συσχετίζονταν με την κατά κεφαλή κατανάλωση λιπαρών τροφών [Αναφ. 21-32].

Μεγάλο ποσοστό των ερευνών αυτών επικεντρώθηκε στη μελέτη της σχέσης κατανάλωσης λιπαρών τροφών και καρκίνου του μαστού, ο οποίος αποτελεί τον κυριότερο τύπο καρκίνου στις γυναίκες. Επιδημιολογικές έρευνες έδειξαν ότι, αν και η ολική πρόσληψη λιπαρών δεν συσχετίζονταν με υψηλότερη επικινδυνότητα για καρκίνο του μαστού, η επικινδυνότητα συνδεόταν περισσότερο με την αυξημένη πρόσληψη ζωικών λιπών. Αντίθετα, σε επιδημιολογικές έρευνες ασθενών-μαρτύρων, οι γυναίκες που στη διατροφή τους χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο και φυτικά έλαια (λιπαρές ύλες με υψηλό ποσοστό σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικές ουσίες) παρουσίασαν μικρότερη επικινδυνότητα για καρκίνο του μαστού.

'Ερευνες έδειξαν ότι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως το αραχιδονικό οξύ, το γ-λινελαϊκό οξύ και το λινελαϊκό οξύ, επαύξησαν την τάση για λιπιδική υπεροξείδωση και προώθηση του σχηματισμού της μετάλλαξης 8-υδροξυ-2'-δεοξυγουανοσίνης (8-OH-dG).Λιπιδική υπεροξείδωση παρατηρήθηκε σε καλλιέργεια καρκινογόνων κυττάρων του πνευμονικού παρεγχύματος, για πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και λιπίδια με συζυγιακούς διπλούς δεσμούς. Αυτό θεωρήθηκε ότι ήταν αποτέλεσμα του οξειδωτικού στρες και της δημιουργίας οξυγονούχων ελευθέρων ριζών.

Οι περισσότερες έρευνες για το ελαιόλαδο και τα αντιοξειδωτικά συστατικά του (με έμφαση στο σκουαλένιο και την ελαιοευρωπεΐνη) δείχνουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του καρκίνου του μαστού και του προστάτη. 'Εχουν δημοσιευθεί αρκετά άρθα ανασκόπησης για το σημαντικό ρόλο του ελαιολάδου στη διατροφή και στην υγεία του ανθρώπου.

Η Ευρωπαϊκή 'Ενωση έχει ξεκινήσει πρόσφατα πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την ενημέρωση των ευρωπαίων πολιτών ως προς τα οφέλη για την υγεία από τη χρήση του ελαιολάδου στη διατροφή με επιστημονική βιβλιογραφία και πληροφοριακό υλικό στο διαδίκτυο (European Union promotion programme for olive oil).Σε αυτόν τον διαδικτυακό τόπο υπάρχουν ειδικές ανασκοπήσεις (Fact sheets) με επιστημονικές έρευνες για τα ευεργετικά αποτελέσματα της κατανάλωσης ελαιολάδου στην υγεία: 1. Scientific evidence for olive oil and its effects on lipid metabolism, 2. Scientific evidence for olive oil, the cardiovascular risk factors and coronary heart disease, 3. Scientific basis for olive oil, mediterranean diet and cancer prevention, 4. Scientific basis for olive oil, monounsaturated fatty acids, antioxidants and LDL oxidation, 5. Olive oil: production, trade quality, and composition, 6.Olive oil and the gastrointestinal tract.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου συσχετίζεται άμεσα από πολλές επιδημιολογικές έρευνες με την κατανάλωση ζωικών λιπών και κρέατος. Παρόλα αυτά, άλλες έρευνες έδειξαν ότι δεν είναι μόνο η υψηλότερη κατανάλωση ζωικών λιπών αλλά και η καθιστική ζωή και γενικότερα η μειωμένη φυσική δραστηριότητα συμβάλλουν στην εμφάνιση της ασθένειας αυτής.

Για τη σχέση του καρκίνου του προστάτη και των λιπαρών τροφών υπάρχουν αρκετές επιδημιολογικές έρευνες ασθενών-μαρτύρων που δείχνουν ισχυρή συσχέτιση με την κατανάλωση κορεσμένων (ζωικών) λιπών, αλλά και με το κόκκινο κρέας και την ολική κατανάλωση λιπαρών υλών. Ωστόσο, νεότερες έρευνες επισημαίνουν ότι, με δεδομένη την πολύπλευρη δράση των λιπαρών οξέων στην κυτταρική βιοχημεία, δεν είναι μόνο η ποσότητα και το είδος των λιπών, αλλά η αλληλεπίδραση τους με αντιοξειδωτικές ουσίες και τα μεταλλικά ιόντα, η λιπιδική υπεροξείδωση και πιθανόν γενετικοί παράγοντες. Από την άλλη πλευρά, αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως το σελήνιο και η βιταμίνη Ε (τοκοφερόλες), συμβάλλουν στη μείωση της επικινδυνότητας για καρκίνο του προστάτη (με διατροφικά συμπληρώματα σε εθελοντές), γεγονός το οποίο τεκμηριώνει έμμεσα τον ρόλο των ελευθέρων ριζών στον τύπο αυτό καρκίνου.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου και των ωοθηκών είναι δύο άλλοι τύποι καρκίνων που συσχετίζονται με την διατροφή,και με σαφή τάση αύξησης στις αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες. Ωστόσο, νεότερες έρευνες δεν βρίσκουν άμεση συσχέτιση μόνο με τον τύπο των λιπαρών τροφών, αλλά η μείωση της επικινδυνότητας συνδυάζεται με διατροφή πλούσια σε φυτοοιστρογόνα, ελαιόλαδο, λαχανικά, φρούτα κ.λπ., δηλαδή τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά.

Η λιπιδική υπεροξείδωση, το οξειδωτικό στρες, ο σχηματισμός ελευθέρων ριζών και τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών βιταμινών στα φυσιολογικά υγρά παίζουν κρίσιμο ρόλο στην προαγωγή των κακοηθών νεοπλασιών. Αρκετές έρευνες, στις οποίες εξετάστηκαν οι μηχανισμοί καρκινογένεσης, συσχετίζουν άμεσα τις οξειδωτικές δράσεις και τις βλάβες που προκαλούνται σε βιομόρια, με την ανάπτυξη κακοηθών νεοπλασιών.

#3. Βιβλιογραφία

Ελαιοευρωπεΐνη

1. Bourquelot E, Vintilesco JCR : "Sur l'oleuropein, nouveau principe de nature glucosidique retre de l'olivier (Olea europaea L.)", Cmpt. Rend. Herbd. Acad. Sci. 147:533-535, 1908. [Abstract]

2. Guiso M, Marra C: "Highlights in oleuropein aglycone structure", Natural Product Res. 19(2):105-109, 2005. [PubMed]

3. Panizzi LM, Scarpati JM, Oriente EG: "Constituzione della oleuropeina, glucoside, glocoside amaro e ad azione ipotensiva dell' olivo", Org. Prep. Proc. Int. 4:97-104.

4. Fleming HP, Walter WM, Etchells JL: "Preparation of antimicrobial compounds by hydrolysis of oleuropein from green olives", Appl. Microbiol 26:773-776, 1973. [PDF]

5. Βεκιάρη ΣΑ: "Οι πολυφαινόλες του ελαιολάδου και η σημασία τους στην ποιότητά του", Χημικά Χρονικά, Φεβρ. (2): 45-48, 2001.

6. Amiot M-J, Fleuriet A, Macheix J-J: "Accumulation of oleuropein derivatives during olive maturation", Phytochemistry 28:67-69, 1989. [PDF]

7. Brenes M, Rejano L, Garcia P, Sanchez AH, Garrido A: "Biochemical changes in phenolic compounds during Spanish-style green olive processing", J. Agric. Food Chem. 43:2702-2706, 1995. [Abstract]

Αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές αντι-ιογενείς και αντιϋπερτασικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και των φύλλων ελιάς

8. Visioli F, Bellomo G, Galli C: "Free radical-scavenging properties of olive oil polyphenols", Biochem. Biophys. Res Comm 247:60-64, 1998. [PubMed]

9. Le Tutour B, Guedon D: "Antioxidative activities of Olea europeae leaves and related phenolic compounds", Phytochemistry 31:1173-1178, 1992. [PDF]

10. Fleming HP, Walter WM, Etchells JL: "Antimicrobial properties of oleuropein and products of its hydrolysis from green olives", Appl. Microbiol 26:777-782, 1973. [PDF]

11. Bisignano G, Tomaino A, Lo Cascio R, Crisafi G, Uccella N, Saija A: "On the in-vitro antimicrobial activity of oleuropein and hydroxytyrosol", J. Pharm. Pharmacol. 51:971-974, 1999. [PubMed]

12. Petrov V, Manolov P: "Pharmacological analysis of the iridoid oleuropein", Arzneim. Forsch (Drug Res.) 6:123-130, 1972.

13. Papadopoulos GK, Boskou D: "Antioxidant effect of natural phenols on olive oil", J. Am. Oil Chem. Soc. 68:669-671, 1991.

14. Tuck KL, Hayball PJ: "Major phenolic compounds in olive oil: metabolism and health effects", J. Nutr. Biochem. 13:636-644, 2002. [PubMed]

15. Owen RW, Giacosa A, Hull WE et al: "Olive-oil consumption and health: the possible role of antioxidants. Review", Lancet Oncology 1:107-112, 2000. [Abstract]

16. Micol V, Caturla N, Perez-Fons L et al: "The olive leaf extract exhibits antiviral activity against viral haemorrhagic septicaemia rhabdovirus (VHSV)", Antiviral Res. 66:129-136, 2005. [PubMed]

17. Somova LI, Shode FO, Ramnanan P, Nadar A: "Antihypertensive, antiatherosclerotic and antioxidant activity of triterpenoids isolated from Olea europaea, subspecies africana leaves", J Ethnopharmacol. 84:299-305, 2003. [PubMed]

18. Benavente-Garcia O, Castillio J, Lorente J, Alcaraz M: "Radioprotective effects in vivo of phenolics extracted from Olea europaea L. leaves against X-ray-induced chromosomal damage: comparative study versus several flavonoids and sulfur-containing compounds", J. Med. Food 5:125-135, 2002. [PubMed]

Διαχείριση αποβλήτων ελαιουργίων

19 . Visioli F, Vinceri FF, Galli C: "Waste waters from olive oil production are rich in natural antioxidants", Experientia 51:32-34, 1995. [PubMed]

20. Niaounakis M, Halvadakis CP: "Olive Processing Waste Management. Literature Review and Patent Survey, 2nd edition. Waste Management", Vol. 5), Pergamon-Elsevier, Amsterdam, 2006.

Ελαιόλαδο, πολυφαινόλες και κακοήθεις νεοπλασίες

21. Βαλαβανίδης Α: "Ελαιόλαδο και υγεία: επιστημονικά δεδομένα για τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιολάδου στην υγεία του ανθρώπου", Scientific American (ελλην. Έκδοση), Φεβρουάριος 2005, 18-20.

22. Martin-Moreno JM, Willett WC, Gorgojo L, Banegas JR, Rodriguez-Artalejo F, et al: "Dietary fat, olive oil intake and breast cancer risk", Int J Cancer 1994, 58:774-780. [PubMed]

23. Trichopoulou A, Katsouyanni K, Stuver S, Tzala L, Gnardellis C, Rimm E, Trichopoulos D: "Consumption of olive oil and specific food groups in relation to breast cancer risk in Greece", J Natl Cancer Inst 1995, 87:110-116. [PubMed]

24. Trichopoulou A: "Olive oil and breast cancer", Cancer Causes Control 1995, 6:475-476.

25. Newmark HL: "Squalene, olive oil, and cancer risk. Review and hypothesis", Ann N Y Acad Sci 1999, 889:193-203. [Abstract]

26. Owen RW, Giacosa A, Bull WE, et al: "The antioxidant/anticancer potential of phenolic compounds isolated from olive oil", Eur J Cancer 2000, 36:1235-1247. [PubMed]

27. La Vecchia C, Negri E, Franceschi S, Decarli A, Giacosa A, Lipworth L: "Olive oil, other dietary fats, and the risk of breast cancer (Italy)", Cancer Causes Control 1995, 6:545-550. [PubMed]

28. Gerber M: "Olive oil, monounsaturated fatty acids and cancer. Review", Cancer Lett 1997, 114:91-92.

29. Lipworth L, Martinez ME, Angell J, Hsieh CC, Trichopoulos D: "Olive oil and human cancer: an assessment of evidence", Prev Med 1997, 26:181-190. [PubMed]

30. Tzonou A, Hsieh C, Polychronopoulou A, et al: "Diet and ovarian cancer: A case-control study in Greece", Int J Cancer 1993, 55:411-414. [PubMed]

31. Tzonou A, Lipworth L, Kalandidi A, Trichopoulou A, Gamatsi I, et al: "Dietary factors and the risk of endometrial cancer: A case-control study in Greece", Br J Cancer 1996, 73:1284-1290. [PubMed]

32. Valavanidis A, Zinieris N, Zygalaki E: "Pharmacological properties of olive oil constituents as antioxidants and antitumorogenic agents. Can olive oil be used for medical purposes?", Pharmakeftiki 2000, 13:129-138.

'Αλλες ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες με πολλές πληροφορίες για την Ελιά και το Ελαιόλαδο

33. Anagnosis Books: "Greek Olive Oil".

34. Greek Olive Oil: "The source for Greek Olive".

35. Wikipedia: "Olive".

36. Wikipedia: "Olive Oil".

37. Internation Olive Oil Council (IOOC)

38. "Olive Oil History"

Αποποίηση ευθυνών: Έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια για να εξασφαλισθεί η ορθότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε αυτή τη σελίδα, ωστόσο ο έχων την επιμέλεια της σελίδας αυτής και το Τμήμα Χημείας δεν αναλαμβάνουν τη νομική ευθύνη για τυχόν σφάλματα, παραλείψεις ή ανακριβείς πληροφορίες. Επιπλέον, το Τμήμα Χημείας δεν εγγυάται την ορθότητα των αναφερόμενων σε εξωτερικές ιστοσελίδες, ούτε η αναφορά μέσω συνδέσμων (links) στις ιστοσελίδες αυτές, υποδηλώνει ότι το Τμήμα Χημείας επικυρώνει ή καθ' οιονδήποτε τρόπο αποδέχεται το περιεχόμενό τους.

#3 Ερευνητές: Θανάσης Βαλαβανίδης, Αναπλ. Καθηγητής - Κων σταντίνος Ευσταθίου, Καθηγητής

#4. Συνταγές με φυλλα Ελιάς

4.1 Το πιο υγιεινό τσάι στον κόσμο – Τσάι Ελιάς!!!

Η ιστορία της χρησιμοποίησης της ελιάς, η οποία μπορεί να ζήσει μέχρι και 3000 χρόνια, για διαφορετικούς σκοπούς είναι αρκετά παλιά. Στο σημερινό κόσμο, οι άνθρωποι δίνουν έμφαση στον καρπό της ελιάς και τα προϊόντα που κατασκευάζονται από το δέντρο της ελιάς. Αλλά ξέρατε ότι τα φύλλα της ελιάς έχουν σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες;

Το φύλλο ελιάς έχει πολλές «κρυφές» θεραπευτικές ιδιότητες. Μία από τις δραστικές ενώσεις του είναι η ελαιοευρωπεΐνη . Στην πραγματικότητα, η ελαιοευρωπεΐνη και τα προϊόντα που κατασκευάζονται από την υδρολυτική αποικοδόμηση της έχουν ισχυρές αντιβακτηριακές ιδιότητες.

Μπορείτε να βελτιώσετε την κατάσταση της υγείας σας με τη χρήση των φύλλων της ελιάς. Ασθένειες που προκαλούνται από βακτήρια, όπως η πνευμονία, η φυματίωση, η γρίπη, η ηπατίτιδα, ο έρπητας και άλλες. Μπορεί επίσης να βοηθήσει σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος και σε χειρουργικές λοιμώξεις.
Τα φύλλα ελιάς έχουν αφθονία ενώσεων οι οποίες βοηθούν στη διαδικασία της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξάνουν την ενέργεια, έχουν αντι-παρασιτικές, αντι-ιικές και αντιμυκητιακές ιδιότητες. Αυτά τα φύλλα βοηθούν στην εξάλειψη και στην ανακούφιση πολλών καταστάσεων υγείας, βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης και αντιμετωπίζουν τις ασθένειες της καρδιάς.
Ο κατάλογος των ασθενειών που θεραπεύονται από τις ενώσεις που υπάρχουν στα φύλλα ελιάς είναι μεγάλος. Η χρησιμοποίηση τσαγιού από φύλλα ελιάς μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη βελτίωση της υγείας σας αν πάσχετε από κάποια από τις παρακάτω παθήσεις:

– Υψηλό ποσοστό λιπών στο αίμα
– Διαβήτη
– Έρπη
– Αθηροσκλήρωση
– Ηπατίτιδα Α, Β και Γ
– Αρθρίτιδα
– Μηνιγγίτιδα (τόσο από βακτήρια όσο και από ιούς)
– Διφθερίτιδα
– Λιστέρια
– Ελονοσία
– Έλκος
– Γρίπη
– Φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος
– Λοιμώξεις από χλαμύδια

Συνταγή για το πιο υγιεινό τσάι στον κόσμο:

Τσάι Ελιάς

– 15-20 αποξηραμένα φύλλα ελιάς
– 200-300 dl νερό

Βράζουμε το νερό και προσθέτουμε τα φύλλα ελιάς σε αυτό. Μαγειρεύουμε για άλλα 2 ή 3 λεπτά. Μετά από αυτό, βγάζουμε το μπολ από τη φωτιά και το αφήνουμε σε ακινησία για περίπου 10 λεπτά.
Πετάμε τα φύλλα ελιάς στη συνέχεια.
Μπορείτε να πιούμε το τσάι, ζεστό ή κρύο.
Προσθέτουμε λίγο μέλι ή / και λεμόνι, αν θέλουμε να βελτιώσουμε τη γεύση του.

Για να αισθανθούμε τις επιπτώσεις του τσαγιού, θα πρέπει να το καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση.
Οι υγιείς άνθρωποι θα πρέπει, επίσης, να το πίνουν, επειδή με αυτόν τον τρόπο θα αποτρέψουν την εμφάνιση αρκετών ασθενειών.

Τα φύλλα ελιάς συγκομίζονται την άνοιξη, ενώ είναι σε νεαρή ηλικία. Πλένετε τα χέρια σας και τα τοποθετήτε σε ένα μέρος όπου υπάρχει καλή κυκλοφορία του αέρα. Κρατήστε τα αποξηραμένα φύλλα σε ερμητικά κλειστό δοχείο σε σκοτεινό μέρος.
Νεότερες μελέτες έχουν δείξει ότι το τσάι ελιάς περιέχει ακόμα περισσότερα αντιοξειδωτικά από το πράσινο τσάι, το οποίο είναι το πιο υγιεινό τσάι στον κόσμο.

https://www.agiosnektarios.gr/Olive-Oil-vs-Cancer.pdf

4.2 Χυμός από φύλλα ελιάς
Από άγρια ή ήμερη ελιά μαζεύουμε φρέσκα φύλλα από τις άκρες των κλωναριών (20 περίπου εκατοστά) μαζί με τις κορφές. Προτιμούμε ελιές από πλαγιές και φυσικά να μην είναι ραντισμένες με φάρματα κατά του δάκου. Τα φύλλα ελιάς αφού μείνουν 10 περίπου λεπτά μέσα στο νερό, τα πλένουμε πολλές φορές.

Παρασκευή χυμού από φύλλα ελιάς
Γεμίζουμε ένα (1) νεροπότηρο πατώντας τα γερά με φύλλα ελιάς και δύο (2) όμοια ποτήρια με πόσιμο νερό. Σε ένα δυνατό μίξερ με λεπίδια βάζουμε τα μισά φύλλα από το ποτήρι και λίγο νερό (περίπου δυο δάχτυλα από το ποτήρι) και θέτουμε σε κίνηση το μίξερ μέχρι το μίγμα να γίνει ένας ψιλοκομμένος πολτός. Σταματάμε το - μίξερ και προσθέτουμε από το ίδιο ποτήρι άλλα 2 έως 3 δάχτυλα - νερό και ξαναθέτουμε σε κίνηση το μίξερ για 3-4 λεπτά. Και πάλι προσθέτουμε το μισό νερό από το ποτήρι που μας έχει μείνει και ξαναβάζουμε σε λειτουργία το μίξερ 2-3 λεπτά, οπότε αφού και πάλι το σταματήσουμε προσθέτουμε το υπόλοιπο νερό από το ποτήρι και θέτουμε σε κίνηση το μίξερ για 3-4 λεπτά ακόμα. Το μίγμα είναι τώρα έτοιμο.
Στο μεταξύ έχουμε ετοιμάσει ένα δοχείο (λεκάνη) και ένα τρυπητό (σουρωτήρι) στο οποίο έχουμε εφαρμόσει ένα τουλουπάνι (τσαντίλα) και το βάζουμε πάνω στο δοχείο (λεκάνη). Μέσα σ’ αυτό χύνουμε το μίγμα. Έτσι μέχρι τώρα έχουμε φτιάξει το μισό ποτήρι φύλλα με το ένα ποτήρι νερό. Κατά τον ίδιο τρόπο φτιάχνουμε τα υπόλοιπα φύλλα που είναι στο ποτήρι με το άλλο το ποτήρι νερό. Δηλαδή η αναλογία είναι ένα (1) ποτήρι φύλλα και δύο (2) ποτήρια νερό. Αφού φτιάξουμε τουλάχιστον 2 ποτήρια φύλλα σηκώνουμε το τουλουπάνι και το στύβουμε χαλά, ώστε να βγει όλο το υγρό και να πέσει μέσα στη λεκάνη και ό,τι μείνει μέσα στο τουλουπάνι το χύνουμε.
Κατά τον ίδιο τρόπο φτιάχνουμε όσο θέλουμε (3-4 κιλά), το βάζουμε στο ψυγείο (όχι σε κατάψυξη) σε γυάλινες μπουκάλες.

Δόση
Αναταράσσουμε καλά το περιεχόμενο στη μπουκάλα πριν κεραστεί και ο ασθενής θα παίρνει ένα μέτριο ποτήρι κρασιού το πρωί, ένα το μεσημέρι και ένα το βράδυ, καλύτερα λίγο πριν από το φαγητό (περίπου μισή ώρα) οπότε διεγείρει και την όρεξη. Μπορεί να παίρνεται και μετά το φαγητό. Αν φαίνεται πικρό, μπορεί ο ασθενής να βάζει κάτι γλυκαντικό, μέλι, πορτοκάλι κλπ.
Δεν πρέπει να παίρνεται αμέσως όταν βγαίνει από το ψυγείο, αλλά να αφήνεται μια ώρα περίπου για να μην είναι πολύ κρύο. Θα παίρνεται καθημερινά χωρίς διακοπή. Αν δεν μπορεί να παίρνεται μονομιάς, μπορεί να παίρνεται λίγο-λίγο σε διάστημα μιας ώρας. Αν τυχόν φέρνει ενοχλήματα στον ασθενή όταν παίρνεται πριν από το φαγητό (αυτό δεν συμβαίνει σπάνια), μπορεί να το πάρει και μετά το φαγητό. Αν και τότε έχει ενοχλήματα, θα με συμβουλευτείτε.
Είναι τελείως αβλαβές και ασθενείς που επί πολλούς μήνες το πήραν δεν παρουσίασαν κανένα ενόχλημα (26 μήνες). Το πόσο χρόνο θα παίρνεται δεν είναι ακόμα καθορισμένο, γι’ αυτό και τελείως καλά να είναι ο ασθενής θα εξακολουθεί να το παίρνει.
Το πιο ωφέλιμο είναι να αποφεύγει ο ασθενής να παίρνει άλλα φάρμακα και κυρίως ό,τι έχει κορτιζόνη, αν δε τυχόν παρεμπέσει άλλη ασθένεια, θα γίνει στον ασθενή η θεραπεία που προβλέπεται από την ιατρική για την ασθένεια αυτή, χωρίς να ληφθεί υπ’ όψη η πάθησή του.
Σε δύο περίπου μήνες αρχίζουν τα πρώτα αποτελέσματα με σταδιακή αναζωογόνηση του οργανισμού, καταφανή ευεξία, καλή διάθεση, όρεξη κλπ.
Για την καλύτερη διατήρηση του χυμού της ελιάς αντί για φιάλες τοποθετήστε σε παγοκύστες όπως κάνουμε τα παγάκια για τα αναψυκτικά. Έτσι αποφεύγουμε την οξείδωση για μήνες. Είναι κάθε δόση που παίρνετε σαν να τη φτιάξατε εκείνη τη στιγμή. 6-8-10 παγάκια τρεις φορές την ημέρα.

ΔΙΕΓΕΙΡΕΙ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΟΠΟΤΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕΙ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Πηγή:Ο καρκίνος και προλαμβάνεται και θεραπεύεται-Δημήτρη Λαμπρόπουλου συνταξιούχου γιατρού-Πάτρα 2002-Δ' Έκδοση

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ποτέ μόνοι σας. Μην χρησιμοποιείτε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη ιατρού. Οι φυσικές θεραπείες και τα βότανα δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης.
Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.
Η σελίδα https://www.ftiaxno.gr/ δεν φέρει καμία ευθύνη: Διαβάστε τους όρους χρήσης