Έδαφος και Λίπανση

Το άριστο pH του εδάφους για τη τομάτα είναι 6 έως 6,5 όμως αποδίδει ικανοποιητικά και μέχρι 7,5. Σε χαμηλό pH ελαττώνεται η αφομοιωσιμότητα του φωσφόρου και δημιουργούνται τροφοπενίες ασβεστίου, Μαγνησίου, Καλίου. Σε πολύ υψηλό pH σημειώνεται έλλειψη σιδήρου και μαγγανίου. Επίσης το pH επηρεάζει την συσσώρευση και δράση των μικροοργανισμών του εδάφους και την ανάπτυξη των ασθενειών [2]

Η περίσσεια αζώτου ή άλλων στοιχείων μπορεί επίσης να επιφέρει ανεπάρκεια ασβεστίου στους καρπούς, την λεγόμενη ξερή ή μαύρη κορυφή των καρπών (blossom end rot). Η Ακανόνιστη άρδευση μπορεί να προκαλέσει σχίσιμο των καρπών. [10]

Η ντομάτα είναι φυτό που απορροφά από το έδαφος μεγάλες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων. Τα απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών της τομάτας είναι το άζωτο (Ν), ο φώσφορος (Ρ), το κάλιο (Κ), το μαγνήσιο (Mg), το θείο (S), αλλά και τα ιχνοστοιχεία σίδηρος (Fe), ψευδάργυρος (Zn), μαγγάνιο (Mn), βόριο (B), μολυβδαίνιο (Mo) και χλώριο (Cl). Ένα ενδεικτικό πρόγραμμα λίπανσης περιλαμβάνει 31-32,8 λιπαντικές μονάδες Ν, 15-16 μονάδες P2O5, 34-37 μονάδες K2O, 7.2-8 μονάδες MgO [7]
Θερμοκηπιακη καλλιέργεια: Εκτός από τη βασική λίπανση, που γίνεται κατά την προετοιμασία του εδάφους, επιβάλλεται και η εφαρμογή επιφανειακών λιπάνσεων. Η εφαρμογή της επιφανειακής λίπανσης μπορεί να γίνει είτε με την απευθείας χρήση των στερεών λιπασμάτων (διασκορπισμός στην επιφάνεια-πότισμα ή ενσωμάτωση - πότισμα) ή μαζί με το νερό ποτίσματος ή με διαφυλλικές λιπάνσεις. Η πιο επιθυμητή και εύκολη προσέγγιση της επιφανειακής λίπανσης είναι η τροφοδοσία διαλυμάτων των λιπαντικών στοιχείων στο νερό ποτίσματος με τη βοήθεια ειδικών λιπαντήρων. [6]

Έλλειψη αζώτου (N)

Η ελλειψη εμφανίζεται στα κατώτερα φύλλα μεγαλύτερης ηλικίας φύλλα, και απτύσσεται προς τα πάνω, εχουμε ακαμπτα στελέχη και μίσχους. Τα φύλλα έχουν ξεθωριασμένο πράσινο χρώμα. Η ανάπτυξη του φυτού επιβραδύνεται, έχουμε λιγότερους πλευρικούς βλαστούς, με λεπτό μίσχο και οι καρποί παραμένουν μικροί και ανοιχτού χρώματος.

Θεραπεία: Μια προσωρινή ανεπάρκεια στα κατώτερα φύλλα μπορεί να εξαλειφθεί με την χρήση αζωτούχων διαφυλλικών λιπασμάτων.

Λίπανση: Η λίπανση με άζωτο καθορίζεται ανάλογα με την αναμενόμενη απόδοση και την ποικιλία. Η τομάτα χρειάζεται αρκετό άζωτο που

κυμαίνεται από 10 – 25 kg/στρ. Καλό ειναι να δίδεται τακτικά και τμηματικά στο φυτό.

Τοξικότητα αζώτου (Ν)

Υπερβολικό Άζωτο προκαλεί:

Αύξηση της ευαισθησίας στους παθογόνους μικροοργανισμούς.
H υπερβολική άρδευση και οι υψηλές δόσεις αζώτου κάνουν τα φυτά ευπαθή σε ασθένειες των φύλλων.
Μείωση παραγωγής, λόγω παράτασης της άνθησης.
Οψίμηση της ωρίμανσης.
Μαλάκωμα των καρπών.[9]
Πτώση των λουλουδιών, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια.

Έλλειψη φωσφόρου (P)

Εμφάνιση και σημασία: Η τροφοπενία συμβαίνει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και/ή πολύ υγρό υπόστρωμα, ειδικά σε νεαρά φυτά.[10]
Τα συμπτώματα ανεπάρκειας φωσφόρου εμφανίζονται στα αρχικά στάδια της καλλιέργειας μετά την φύτευση επηρεάζοντας την βλαστική ανάπτυξη του φυτού. Τα φύλλα παρουσιάζουν ένα έντονο πρασινο-μπλε χρώμα και η κάτω πλευρά του φύλλου καφέ. Ο μίσχος είναι λεπτός, τα φύλλα αργότερα ξεραίνονται και το ριζικό σύστημα δεν αναπτύσσεται σωστά. [4]
Μην μπερδεύεται αυτά τα συμπτώματα με τα αρχικά συμπτώματα της υπερτροφίας ανθέων (stolbur) , τα οποία συνήθως συμβαίνουν πολύ αργότερα στον αγρό. [10]
Θεραπεία:

Πρέπει να δοθεί έμφαση στην πρόληψη.
Αύξηση θερμοκρασίας [10], αν λόγο περιβαλοντικών συνθηκών ειναι χαμιλή
Χρήση υποστρώματος με καλύτερη δομή και ισορροπημένα επίπεδα θρεπτικών στοιχείων.[10]

Λίπανση: Η ποσότητα φωσφόρου που θα πρέπει να εφοδιάσουμε εξαρτάται από τα επίπεδα φωσφόρου στο έδαφος (εδαφοανάλυση) και τα επιθυμητά επίπεδα απόδοσης. Μια γενική δοσολογία είναι 12 – 20 kg/στρ P2O5.[4]

Τοξικότητα Φωσφόρου (P)

Μεγάλες ποσότητες Φωσφόρου προκαλούν:

Αύξηση του ποσοστού των ανομοιόμορφα χρωματισμένων καρπών.
Αύξηση του ποσοστού των κούφιων καρπών.[9]

Έλλειψη καλίου (K)

Η τροφοπενία καλίου εμφανίζεται πρώτα στα κατώτερα φύλλα με κιτρίνισμα ανάμεσα στα νεύρα και τα νεύρα παραμένουν πράσινα όταν ξεραίνεται το φύλλο. Τα συμπτώματα προχωρούν και στα μεσαία φύλλα. Οι καρπός δεν είναι ομοιόμορφα χρωματισμένος, το στέλεχος είναι καφέ πράσινο και η ανάπτυξη των πλευρικών βλαστών είναι υποτονική σε σχέση με αυτή ενός υγιούς φυτού. Τα φυτά που έχει έλλειψη καλίου είναι επιρρεπή στις μυκητολογικές ασθένειες.

Θεραπεία: Για την αποφυγή της έλλειψης καλίου και των συμπτωμάτων συνίσταται εφαρμογή με λιπάσματα καλίου πριν την φύτευση.[4]

Έλλειψη μαγνησίου (Mg)

Η έλλειψη μαγνησίου εμφανίζεται αρκετά συχνά στην τομάτα που φανερώνει τις υψηλές ανάγκες που έχει η καλλιέργεια σε μαγνήσιο.

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στα κατώτερα και μεσαία φύλλα και εξαπλώνεται γρήγορα και προς το άνω μέρος. Η ανεπάρκεια συγχέεται με αυτήν του καλίου καθώς το κύριο νεύρο του φύλλου παραμένει πράσινο ακόμη και όταν έχει ξεραθεί ο ιστός μεταξύ των νεύρων. Η χλώρωση ξεκινάει από τον μίσχο προς το υπόλοιπο του φύλλου και μετά αποκτάει έντονο κίτρινο χρώμα (πορτοκαλί).
Θεραπεία: Η αρχική ανεπάρκεια μαγνησίου μπορεί να καλυφθεί με επανειλημμένες διαφυλλικές εφαρμογές.[4]

Έλλειψη μαγγανίου (Mn)

Είναι μια χαρακτηριστική τροφοπενία που εμφανίζεται πρώτα στα νεαρά φύλλα και βλαστούς. Εμφανίζει χλώρωση που είναι σαν στίγματα μεταξύ των νεύρων. Ο ιστός μεταξύ των νεύρων γίνεται κίτρινος και εμφανίζει μια εικόνα που μοιάζει με τον ιστό της αράχνης.[4]
Η υπερβολική Καλιούχος λίπανση συχνά προκαλεί τροφοπενία Μαγνησίου στην τομάτα, λόγω ανταγωνισμού των δύο θρεπτικών στοιχείων. Συμπερασματικά η τομάτα απαιτεί ισχυρή αλλά ισορροπημένη λίπανση.[9]

Έλλειψη βορίου (B)

Εμφανίζονται ελλείψεις βορίου ιδίως σε ασβεστούχα εδάφη. Ο καρπός της τομάτας εμφανίζει παραμορφώσεις, οι βλαστός δεν αναπτύσσεται σωστά και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις νεκρώνεται στις άκρες[3]. Στα κλαδιά οι μίσχοι γίνονται άκαμπτοι. Τα νέα άνθη πεθαίνουν και μειώνεται η ανάπτυξη. Αναπτύσσονται τα πλευρικά κλαδιά εμποδίζοντας την ανάπτυξη του φυτού σε ύψος. Τα φύλλα αποκτούν έντονη χροιά από μωβ, καφέ και κίτρινο χρώμα , είναι παχιά και εύθρυπτα. Οι καρποί της τομάτας δεν έχουν σπόρους και παρουσιάζουν φελώδη υφή. Η ωρίμανση δεν είναι ομοιόμορφη και οι καρποί δεν <<δένουν>>. Το εύρος μεταξύ επαρκών και τοξικών επιπέδων βορίου είναι στενό. Επίπεδα πάνω από 5 ppm βορίου στο νερό είναι τοξικά για τα περισσότερα φυτά. Πάνω από 10 ppm, η τοξικότητα μπορεί να γίνει εμφανής και στα ανθεκτικά φυτά.[8]

Θεραπεία: Τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπισθούν εφόσον αναγνωρισθούν εγκαίρως με διαφυλλικές εφαρμογές.

Τοξικότητα Βορίου (Β)

Τα συμπτώματα της τοξικότητας είναι η χλώρωση και η νέκρωση των άκρων των φύλλων και τελικά το καψάλισμα και το κάψιμο των φύλλων. Τα φύλλα αυτά πέφτουν πρόωρα.[8]

Έλλειψη Ασβεστίου (Ca)

H έλλειψη ασβεστίου προκαλεί 'ξηρή σήψη' της κορυφής του καρπού, υποβαθμίζετε η ποιότητα και ο χρόνος συντήρησης
Θεραπεία:

Έλεγχος για χαμηλή συγκέντρωση Ca, έλεγχος για υψηλά επίπεδα αλάτων και ανταγωνιστικά με Ca κατιόντα (K, Mg, NH4)
Η άρδευση να γίνεται αργά το απόγευμα – το υπόστρωμα να έχει υγρασία τη νύχτα
Μείωση του εξαερισμού ώστε να αυξηθεί η Σ.Υ.
Μείωση του ρυθμού αύξησης των καρπών
Μείωση της θερμοκρασίας ημέρας ιδιαίτερα σε συνδυασμό με υψηλή e.c. (>4-5 mS/cm)[1]

Έλλειψη Σιδήρου (Fe)

Επηρεάζονται οι άκρες των φύλλων. Ειδικότερα οι βασικές περιοχές των μικρών φύλλων (κίτρινο έλασμα-πράσινα νεύρα / λευκοκίτρινο έλασμα - κίτρινα νεύρα), η τροφοπενία προχωράει προς τα φύλλα της βάσης. Οι μίσχοι κοντά στις άκρες είναι επίσης κίτρινοι.

Άλλες τροφοπενίες

Ψευδάργυρος: Η έλλειψη του ψευδαργύρου εκδηλώνεται με μεσονεύρια χλώρωση ήπιας μορφής, με χαρακτηριστική κάμψη του μίσχου των φύλλων προς τα κάτω και προς τα μέσα. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί νανισμός των φυτών.[6]
Μολυβδενίο: Τα φύλλα εμφανίζουν χλώρωση. Εμφανίζετε περιστροφή των φύλλων. Τα φύλλα ξεραίνονται από τις άκρες.

PDF Ενημερωτικός οδηγόςΜε τροφοπενίες θρεπτικώνστοιχείων στα κηπευτικά

ΝΕΟ !!! Γιατί οι Ντομάτες Σκάνε και Κάνουν Ρωγμές & Τι να Κάνετε για να το Προλάβετε

Είναι συχνό φαινόμενο οι ντομάτες καθώς ωριμάζουν να σκάνε και να παρουσιάζουν ρωγμές στην επιφάνειά τους. Τα σκασίματα αυτά σχετίζονται με την ανάπτυξη του καρπού και είναι ένα πρόβλημα που συνδέεται με τις συνθήκες καλλιέργειας και τις καιρικές συνθήκες. Ξηρός καιρός που ακολουθείται από υπερβολικό πότισμα ή μια βροχερή περίοδο μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό τέτοιων ρωγμών στις ντομάτες.

Πως σχηματίζεται το σκάσιμο στην ντομάτα;

Κατά τη διάρκεια της άνοιξης και πιο συχνά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο καιρός γίνεται ξηρός και θερμός. Σε αυτές τις ξερικές συνθήκες και καθώς ο καρπός της ντομάτας είναι ακόμα πράσινος και σχηματίζεται, προσαρμόζεται για να αποκτήσει το τελικό του μέγεθος, που λόγω της έλλειψης νερού θα είναι λίγο μικρότερο.

Μετά από μερικές μέρες που τα φυτά έχουν εκτεθεί στην ξηρασία, συνήθως αρχίζουμε να τα ποτίζουμε υπερβολικά ή λόγω κάποιας ξαφνικής βροχής, αυτά τείνουν να απορροφούν νερό και θρεπτικά συστατικά που είναι διαλυμένα σε αυτό και να αναπτύσσονται πιο γρήγορα από πριν.

Η εφυμενίδα του καρπού, δηλαδή η φλούδα της ντομάτας, που έχει πάρει το τελικό της μέγεθος κατά τη διάρκεια της ξερικής περιόδου, δεν μπορεί να επεκταθεί περισσότερο, δεν είναι αρκετά ελαστική και δεν μπορεί να τεντώσει. Από την άλλη, το φυτό που έχει απορροφήσει ξαφνικά δυσανάλογη ποσότητα νερού, αποθηκεύει περισσότερους χυμούς στον καρπό. Είναι σαν ένα μπαλόνι που το φουσκώνουμε υπερβολικά και τελικά σκάει. Η εφυμενίδα δεν αντέχει την πίεση και κάνει ρωγμές στην επιφάνεια του καρπού, για να εκτονώσει την πίεση.

Τι σχήμα έχουν οι ρωγμές στον καρπό της ντομάτας;

Οι ρωγμές σχηματίζονται συνήθως στο άκρο του στελέχους της τομάτας, δηλαδή το πάνω μέρος που συνδέεται με τον ποδίσκο που το συνδέει με το βλαστό του φυτού (το σημείο εισόδου του νερού στο εσωτερικό του καρπού) . Υπάρχουν δύο τύποι ρωγμών που σχηματίζονται στην επιφάνεια: Οι ομόκεντρες οριζόντιες ρωγμές και οι ακτινωτές ρωγμές.

Οι ομόκεντρες οριζόντιες ρωγμές σχηματίζονται κυκλικά στο πάνω μέρος γύρω από τον ποδίσκο και εκτείνονται σε ένα τμήμα του καρπού ή σε ολόκληρη την περιφέρειά του.

Οι ακτινωτές ρωγμές σχηματίζονται κάθετα, παράλληλα στον άξονα του καρπού και αρχίζουν από τον ποδίσκο επεκτεινόμενες προς τα κάτω.

Οι σκασμένες ντομάτες είναι κατάλληλες για κατανάλωση;

Μπορούμε να καταναλώσουμε άφοβα τέτοιες ντομάτες. Μπορεί η όψη τους να είναι αντιαισθητική άλλα η θρεπτική τους αξία δεν επηρεάζεται και τις περισσότερες φορές τα σκασίματα κλείνουν με φελλώδη ιστό που προστατεύει τον καρπό από κάποια μόλυνση.

Κόψτε τις σκασμένες ντομάτες το συντομότερο δυνατόν για να αποφύγετε τη μόλυνσή τους από μύκητες, βακτήρια, έντομα και άλλα παράσιτα που μπορούν να αλλοιώσουν τον καρπό. Φυσικά, αν παρατηρήσετε πως ο καρπός έχει ήδη μολυνθεί ή αφού το κόψετε στη μέση παρατηρήσετε πως έχει αλλοιωθεί εσωτερικά από κάποιο μύκητα ή ασθένεια των καρπών, επιλέξτε να μην τον καταναλώσετε

Πώς θα αποτρέψετε και θα προλάβετε την δημιουργία ρωγμών στις ντομάτες;

1.Μπορείτε να επιλέξετε ποικιλίες που έχουν ελαστική εφυμενίδα και φλοιό. Ρωτήστε το κατάστημα γεωργικών εφοδίων ή φυτώριο για να σας προμηθεύσει τις κατάλληλες ποικιλίες.

2. Καλύψτε το έδαφος γύρω από τη βάση των φυτών σας με άχυρα και φύλλα για προστασία και διατήρηση της υγρασίας. Αρχίστε 3-5 εβδομάδες μετά την φύτευση και ενώ τα έχετε μεταφυτεύσει, για να μην επηρεαστεί ο ευαίσθητος βλαστός του σπορόφυτου. Η διαδικασία αυτή θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε την υγρασία στο έδαφος των φυτών σας σε ένα σταθερό επίπεδο και να μην υπάρχουν διακυμάνσεις που οδηγούν στο πρόβλημα.

3. Φτιάξτε ένα σταθερό πρόγραμμα με βάση το οποίο θα ποτίζετε τα φυτά σας όλη τη σεζόν κατά την οποία οι καρποί αναπτύσσονται Τα φυτά της ντομάτας χρειάζονται 3-6 εκατοστά νερού την εβδομάδα, υπολογίζοντας μέσα και το νερό της βροχής. Κατά την διάρκεια της ξηρασίας ποτίζετε τα φυτά σας με βαθιά ποτίσματα και όχι συχνά με λίγο νερό, έτσι ώστε όταν ο καιρός αλλάξει να μην επηρεάσει τους καρπούς. Επίσης μπορείτε να εγκαταστήσετε ένα σύστημα αποστράγγισης, για να μην μένει υπερβολική υγρασία στις ρίζες μετά από τα βαθιά ποτίσματα ή τις ξαφνικές βροχές.

4. Η έντονη ακτινοβολία του ήλιου προωθεί την ανάπτυξη στις ντομάτες και μπορεί να ευθύνεται για σκασίματα στους καρπούς. Έτσι, φροντίστε στις θερμές περιόδους του καλοκαιριού να προστατεύετε τα φυτά σας με ένα εξωτερικό δίχτυ πάνω από αυτά τις μεσημεριανές ώρες.

5. Εφαρμόστε ισορροπημένη λίπανση. Κατά την άνθιση και την ανάπτυξη των καρπών, οι ντομάτες χρειάζονται περισσότερο φώσφορο και κάλιο. Η υπερβολική αζώτουχα λίπανση μπορεί να προκαλέσει δυσανάλογη αύξηση στα φυτά, προκαλώντας στους καρπούς ρωγμές μαζί με άλλα προβλήματα σε όλο το φυτό. Γενικά, η υπερβολική λίπανση μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα στα φυτά.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ), για επικοινωνία στείλτε email στο share24gr@gmail.com share24.gr
Για περισσότερα νέα σχετικά με Καλλιεργητικές Πρακτικές κάντε like στην σελίδα στο facebook πατώντας εδώ Καλλιεργητικές Πρακτικές
Για περισσότερα νέα σχετικά με Έξυπνα TIPS για DIY κατασκευές κάντε like στην σελίδα στο facebook Φτιάξτο Μόνος Σου Οικολογικά - ECO DIY

Πηγές / Βιβλιογραφία:
[1] ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ Αίτια, Πρόληψη, Θεραπεία. Χ. Πάσσαμ Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2008
[2] ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΒΙΟΜ.ΤΟΜΑΤΑΣ
[3] O Ρόλος του ασβεστίου στα φυτά' της εταιρείας Κ+Ν Ευθυμιάδη
[4] Ενημερωτικός οδηγός Με τροφοπενίες θρεπτικών στοιχείων στα κηπευτικά. της εταιρείας K+S KALI
[5] Η τεχνική της καλλιέργειας των κηπευτικών στα θερμοκήπια, του Χρήστου Ολύμπιου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα 2001.
[6] Βιολογική καλλιέργεια ντομάτας υπό κάλυψη, πτυχιακή εργασία της φοιτήτριας Γρινιεζάκη Ελπινίκης, Ηράκλειο 2013.
[7] Η βιολογική καλλιέργεια της υπαίθριας τομάτας στη νήσο Κέα, πτυχιακή εργασία του φοιτητή Παούρη Βλάσιου, Θεσσαλονίκη 2012.
[8] Η ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΟΡΙΟΥ(B) ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ, Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της φοιτήτριας Λαμπούδη Χριστίνας
[9] Οδηγοί Θρέψεις των εταιριών, ELFE, ΓΑΒΡΙΉΛ, COMPO, Haifa
[10] plantprotection.hu (Πρόγραμμα Leonardo Da Vinci της Ευρωπαϊκής επιτροπής)
[11] Maine Organic Farmers and Gardeners Association (MOFGA

Πηγη
https://plantpro.gr/post/591
https://biokipos.blogspot.gr/2016/04/blog-post_1.html

https://www.agrotypos.gr/images/stories/file/kali/kipeutika_agrotypos.pdf

https://www.gaiapedia.gr/

https://agroselida.blogspot.gr/2016/04/blog-post_0.html

https://www.aeroponic.gr/egkyklopaideia-wiki/67-trofopenies-toksikotites.html

https://repository.library.teimes.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/755/theka_0084.pdf?sequence=1&isAllowed=y

https://agroselida.blogspot.gr/p/blog-page_1131.html

https://www.kalliergo.gr/kalliergies-odigies/blog-kalliergo/11441-diagnosi-threptikis-katastasis-fyta-2.html
https://share24.gr/giati-ntomates-skane-ke-kanoun-rogmes-ti-na-kanete-gia-na-prolavete/

Πηγη Εικόνων

https://plantpro.gr/images/posts/trofopenies_main.jpg?123

https://plantpro.gr/images/posts/tomata-azoto.jpg?123

https://plantpro.gr/images/posts/tomata-fosforo.jpg?123

https://plantpro.gr/images/posts/tomata-kalio1.gif